Zbardhen dokumentet arkivore për vrasjet në kufi në vitin 1990, në rrethet e Shkodrës, Pogradecit, Korçës, Ersekës dhe Gjirokastrës
Memorie.al / Albumi “Terrori komunist në Shqipëri”, mes të tjerash sjell edhe një numër dokumentesh që zbardhin të vërtetën e vrasjeve të qindra shqiptarëve që tentonin të arratiseshin nga Shqipëria gjatë viteve të fundit të diktaturës komuniste. Më poshtë po paraqesim dy prej këtyre dokumenteve:
Fjala e anëtarit të Byrosë Politike Simon Stefani me zv/ministrat dhe oficerët e Komandës së Kufirit, më 19 mars 1990
SIMON STEFANI: Thamë se janë rritur tendencat për arratisje e në disa zona, për këto flitet hapët. Këtë situatë nuk duhet ta lejojmë, prandaj ligjet që kemi, duhet t’i zbatojmë. Nëse në ndonjë rast është bërë politikë në interes të atdheut e, të personit të gënjyer e të çoroditur nga ideologjia borgjeze, kjo nuk do të thotë se do të bëhet vijë.
Ata që do të kalojnë në rrugë të fshehtë, të kalojnë kufirin, do të dënohen në bazë të ligjit dhe nëse nuk do t’u binden kërkesave të kufitarëve, dënimi do të jetë dhe kapital. Këtu nuk duhet të ketë asnjë lëshim e iluzion. Disa çështje të tjera që edhe mund të lidhen me problemin e mësipërm.
Është e vërtetë që tendenca e arratisjes, ka qenë dhe është e mprehtë. Organet tona për këtë tendencë, kryejnë një volum të madh pune, në ndjekjen e tyre harxhojnë mjaft kohë, forca, mjete dhe para.
Për këtë tendencë nga viti 1984 e, deri tani, janë ndjekur afro 2 mijë vetë, janë arrestuar 398 persona, janë këshilluar e demaskuar 11.000 persona të tjerë nga organet e Partisë, të pushtetit dhe Degët e Punëve të Brendshme.
Me gjithë këto masa nga viti 1984 deri në 6-mujorin e parë të vitit 1988, mundën të realizojnë arratisjen jashtë shtetit, 354 persona. Veç këtyre u kapën me tentativë për t’u arratisur në zonat kufitare, 495 vetë. Që nga çlirimi e, deri në vitin e fundit, janë arratisur në moshë madhore nga Shqipëria, 11.800 vetë.
Komunikata të Ministrisë së Punëve të Brendshme, për ngjarjet në disa nga rrethet kufitare të Shqipërisë, për vrasje në kufi, arratisje dhe të kapur nga rojet kufitare
ERSEKA
Më datë 2.2.1990, rreth orës 24:00, njësiti i shërbimit i postës kufitare Rehovë, në rajonin e piramidës 6, kuadrati 6776, ra në përpjekje të tre shkelësve kufiri, nga brenda jashtë. Si rezultat i zjarrit të njësitit, mbeti i vrarë Ilirjan Ismail Zari, vjeç 30, banues në Tiranë, roje në depon e armatimit të çetës vullnetare Kinostudio.
Dy shkelësit e tjerë, u kthyen në thellësi të tokës sonë. Si rezultat i masave, në orën 05:00, të datës 3.2.1990, u kap Agim Ismail Zari, vëllai i të vrarit. Vazhdon kërkimi për kapjen e të tretit, i cili është Ylli Qemal Keti, me origjinë nga Kolonja dhe banues në Tiranë, martuar me motrën e dy shkelësve të mësipërm.
SHKODRA
Më datën 14.6.1990, në postën kufitare të Hanit të Hotit, nga kontrolli i kryer në pengesën klon, u konstatua një gropë dhe një granatë dore luftarake. U njoftua posta kufitare e cila, nisi njësitin e kontrollit së bashku me qenin kërkues, të cilët ranë në përpjekje me shkelësit e kufirit me drejtim nga brenda jashtë. Njësiti bëri paralajmërim, duke qëlluar me armë në ajër, për shkak se nuk u ndalën, qëlloi në drejtim të tyre, duke vrarë Pëllumb Pëllumbin, nga Shkodra, i pa zënë në punë, ndërsa në orën 01:50, të datës 15.6.1990, u kap shkelësi tjetër, Marjan Zef Ndoja, nga Shkodra. Vazhdon bllokimi i kësaj zone.
ERSEKA
Më datën 10.6.1990, u ndalua Irfan Sali Liçi, vjeç 27, banues në Pojan të Korçës, kooperativist, për arsye se karakteristikat e tij të jashtme, janë të njëshme me shkelësin e kufirit që u largua në drejtim të paditur, në përpjekje me njësitin kufitar të postës Shelegur. Në përpjekjen e orës 8:00, më 10.6.1990, u vra në tentativë për kalim të paligjshëm të kufirit, Fatmir Ismail Duro, vjeç 25, banues në Orman, Pojan i Korçës.
SHKODRA
Më datën 12.6.1990, në postën kufitare Zogaj, u asgjësua në tentativë për kalim të paligjshëm të kufirit, Nin Rrok Hoti, vjeç 25, rrobaqepës, banues në Shkodër.
POGRADECI
Më datën 17.7.1990, në sektorin e postës kufitare Peshkëpi, nga njësiti i kontrollit, u kap në tentativë për kalim të paligjshëm të kufirit, Artan Ahmet Kushi, vjeç 16, banues në Elbasan, nxënës, i cili u ndalua.
GJIROKASTRA
Në datën 17.7.1990, ora 11:45, në sektorin e postës kufitare Radat, në tentativë për të kaluar në mënyrë të paligjshme kufirin, u kapën dy persona dhe u vra një tjetër: Arjanit Ali Vashaj, vjeç 27, shofer, Shkëlqim Avni Deçaj, vjeç 27, banues në Vlorë, punëtor, të cilët u ndaluan, Muharem Fejzo Velaj, vjeç 25, banues në Klos Mallakastër Fier, kooperativist, i cili u vra nga njësiti, pas zbatimit të kërkesave të rregullores për kapjen e tij të gjallë.
SHKODRA
Më datën 18.7 1990, realizuan kalimin e paligjshëm të kufirit në sektorin e postës kufitare Reç, Frederik Kol Petraqi, vjeç 25, punëtor dhe Mark Noc Çurçia, vjeç 25, punëtor në peshkim. Më datën 18.7.1990, u kapën në tentativë për kalim të paligjshëm të kufirit, në sektorin e postës kufitare Reç, Rakip Myftari.
KORÇA
Më datën 18.7.1990, në sektorin e postës kufitare Ponçarë, njësiti i shërbimit, në orën 03:05, ra në përpjekje me shkelësit e kufirit Nardi Kujtim Ravolli e, Osman Xhakolli, të cilët tentuan t’i merrnin armët njësitit të shërbimit dhe pastaj të realizonin kalimin e kufirit. Njësiti i shërbimit asgjësoi Osmanin dhe plagosi rëndë Nardin. /Memorie.al
