– Torturat e Sigurimit në Gjirokastër e Tepelenë: “Kemi vepruar gabim, udhëzimi ishte vetëm për Veriun”! –
Memorie.al / Një ngjarje e rëndë që kishte tronditur një varg fshatrash të Gjirokastrës dhe Tepelenës, ishte bërë shkak për të diskutuar gjerësisht në rangjet e partisë, për metodat e dhunshme që po përdorte Sigurimi i Shtetit sipas udhëzimeve të Ministrisë së Brendshme, ndaj popullsisë në fushatën e mbledhjes së armëve. Ngjarja ishte raportuar fillimisht nga disa fshatarë të cilët, pasi ishin rrahur e torturuar për vdekje, kishin shkuar të protestonin në instancat e larta partiake në Gjirokastër e, duke kërcënuar se do të shkonin deri në Tiranë.
Raporti i datës 27 tetor 1946, për ngjarjen e jashtëzakonshme, ku implikohej Abaz Laze
Ngjarja ishte hetuar nga përfaqësuesit partiakë dhe në një raport të datës 27 tetor 1946, disa ditë pas ngjarjes, i bëhej një raport mbi atë ngjarje Komitetit Qendror të Partisë. Në raport shkruhej:
“Pas mbledhjes që kanë pasur përgjegjësit e seksioneve të Brendshme në Tiranë, ku është shtruar nër të tjerat edhe ç’ështija e çarmatimit, përgjegjësi seksionit të Brendshëm të Prefekturës, shoku Abaz Laze, ka mbledhur një sasi oficerash të policisë dhe u ka shtruar metodat që do të përdornin në lidhje me çarmatimin e, veçanërisht në zonat që nuk janë të lidhura sa duhet me ne.
Si mbas thënieve të Përgjegjësit të seksionit të Brendshëm në Tiranë, është shtruar se mund të përdoren edhe tortura në raste se do të ketë shumë rezistencë në ndonjë fshat për dorëzimin e armëve dhe se mund të arrihet edhe në pushkatim në vend, duke pasur gjithmonë parasysh që t’a vlejë dhe se nga një akt i tillë, ne do të kishim më tepër përfitim, se sa humbje.
Këtë metodë u a ka shtruar Përgjegjësi seksionit të Brendshëm edhe oficerëve që dërgoi për të bërë çarmatimin në zona të ndryshme. Këtë ata e kanë marrë kallëp dhe kanë shkuar e kanë vepruar. Në mënyrë të veçantë, e kanë keq kuptuar këtë disa nga oficerët, ai që ishte dërguar në Lazarat e Fush-Bardhë, ai q’ishte dërguar në Tepelenë, në Këlcyrë dhe më pak ai në Libohovë”.
Më tej në atë raport jepeshin edhe disa për torturave që ju ishin bërë fshatarëve të Fushë Bardhës.
“Më keq është shtruar ç’ështija në Fush-Bardhë. Atje oficeri i dërguar ka grumbulluar popullin në shkollë të fshatit, u ka marrë deklarata ku të vërtetonin se nuk kishin armë; është arrestuar më von Kryetari i Këshillit të fshatit, Neshat Çarçani i cili pandehej të kishte revolver dhe automatik, por që nuk kishte ndonjë fakt, në se i kishte këto ose jo.
Ky është kapur dhe rrahur shumë. Pas këtij janë marrë 50 bura të tjerë në shkollë dhe u janë hequr sherqet, kjo për t’i frikësuar dhe gjoja për t’i rrahur, ndër këta disa kanë ngrënë nga ndonjë pëllëmbë dhe prej tyre janë mbajtur 16 veta, të cilët janë rrahur në mënyrë të keqe, e para pse janë rrahur në mënyrë të bujshme e përpara të tjerëve dhe e dyta, pse janë rrahur shumë, aq sa u janë fryrë këmbët…?!
…Fshatarët e rrahur shumë të hipur në kafshë, kanë ardhur në qytet për t’u ankuar para autoriteteve dhe kanë kërkuar që të vinin në Tiranë. Është takuar me ta Kryetari Komitetit Ekzekutiv dhe Prokurori i Qarkut, ata që ishin shumë rrahur u dërguan në Spital për mjekime dhe pjesa tjetër, mbasi u fol ca me ta, u kthyen përsëri në fshat…”!
Pas këtij raporti, Sekretari i Komitetit Partisë të Gjirokastrës, Mihal Bisha, dërgon në Komitetin Qendror në Tiranë një tjetër shkresë, ku propozon që të merren masa ndaj oficerëve të Sigurimit, në mënyrë që të kenë se si të bëjnë punë bindëse në këto fshatra.
Shkresa e dytë, ku zbulohet fakti se për fushatën e dhënë, ishin dhënë instruksionet në Ministrinë e Brendshme, duket mes dokumenteve të fondit të Partisë në AQSH, të cilin po e sjellim të plotë si më poshtë:
Raporti i sekretarit të Qarkorit të Gjirokastrës, Mihal Bisha, dërguar Komitetit Qendror të Partisë Komuniste në Tiranë
Gjinokastër, 18.12.1946
Komitetit Qendror të PKSH
Tiranë
Në lidhje me shkresën tonë nr.973, datë 27/XI/’46, ju njoftojmë sa më poshtë:
Në mbledhjen e fundit që pati Komiteti Qarkor, studioi edhe një herë çështjen e çarmatimit dhe metodat që ishin përdorur në lidhje me këtë veprim.
Siç është përmendur edhe në raportin e parë, mënyra e procedimit në çarmatim nuk ka qenë e drejtë, mbasi janë bërë rrahje e tortura të pavend e, të tepërta.
Në mënyrë më të paligjshme është vepruar në Fushë Bardhë të N/prefekturës së Qendrës. Mbasi u studiua një nga një mënyrat e procedimit në çdo krahinë, u shtrua kujdesi dhe puna e madhe që duhet bërë nga ana e organizatës në këto vende, për të vënë në vend gabimin e bërë me rastin e çarmatimit.
Mbasi u studiua çështja, u vendos që t’i jepej dënimi respektiv çdo shoku, për gabimet e bëra.
1- Shokut Abaz Laze, anëtar i Komitetit Qarkor dhe përgjegjës i seksionit të Brendshëm, t’i hiqet një vërejtje e rëndë duke shënuar dhe në biografinë e tij, për këto arsye:
Mbasi shoku ka marrë kallëp, mënyra si u shtrua në mbledhjen pranë Ministrisë së Brendshme dhe nuk ka ditur tua përshtatë konditave të qarkut tonë, megjithëse u këshillua nga shokët e Qarkorit dhe ju shpjegua se na; nuk jemi në konditat e Malësive të veriut.
Mbasi shoku nuk ka sqaruar mirë oficerët që ka dërguar nëpër krahina, duke ditur se këta ishin element të ulët dhe që për sjellje jo korrekte dhe arrogante karshi popullit, ishin mbajtur në dispozicion të policisë dhe ishin lënë jashtë kuadrit të ri.
Mbasi nuk ka kontrolluar punën e shokëve dhe nuk i ka qëndruar punës në krye, megjithëse edhe në Tiranë, edhe këtu, ju shpjegua rëndësia e madhe e këtij veprimi.
Mbasi edhe ku i është vënë në dukje mënyra e keqe e veprimit në Fushë Bardhë, nuk ka dërguar menjëherë oficerë të t’aftë ose, të kishte shkuar edhe vetë për ta korrigjuar shpejt e në vend gabimin.
2- Shoku Petrit Karkanaqe, për veprimet e paligjshme, për rrahjet dhe torturat, për provokacionet që donte të bënte siç u është raportuar edhe në raportin e mëparshëm, propozohet përjashtimi i tij nga partia, të propozohet të zhvishet nga funksioni si oficer.
3- Për Zenel Bellon, si u është raportuar edhe në raporte të veçanta për qëndrime te tij të dobëta, propozohet përjashtimi i tij nga partia për një kohë të pacaktuar dhe njëkohësisht t’urdhërohesh të largohej nga katundi i tija, meqë qëndrimi i tij atje do na vështirësonte punën tonë, për sqarimin e atyre masave.
Për këtë u mjaftuam me kaq meqë puna e tij e deritanishme ka qenë e mirë dhe pse në këtë gabim, ka rënë nga niveli i tij i ulët dhe duke pasur bashkëpunëtor, një oficer si Petriti.
Për këta dy të fundit, u mendua që mbasi të ktheheshin shokët që i kishte thirrur Ministria e Brendshme, si dhe të shikohej çështja edhe atje, dhe të propozohej edhe procedimi i tyre.
Për Dine Merçanin, anëtar partie në organizatën e N/prefekturës qendrës, anëtar i thjeshtë në celulën e Kardhiqit, u vendos t’i hiqet një vërejtje, mbasi edhe ky nuk ka mbajtur qëndrim të mirë në kohën e çarmatimit. Memorie.al
Komitetin Qarkor
Mihal Bisha
