Dashnor Kaloçi
Memorie.al publikon një dokument arkivor me siglën “Tepër sekret” të nxjerrë nga Arkivi Qendror i Shtetit në Tiranë (fondi i ish-Komitetit Qendror të PPSH-së), që i përket vitit 1963 ku ndodhet një raport-informacion i sekretarit të parë të Komitetit të Partisë së rrethit të Tiranës, Rrapo Dervishi, dërguar sekretarit të Komitetit Qendror të PPSH-së, Rita Marko, për relacionet që i kanë ardhur atij nga Sigurimi i Shtetit, lidhur me “veprimtarinë armiqësore” në Tiranë, ku sipas informacioneve të dhëna nga anëtari i Partisë, Myfit Mushi, punonjës në Ministrinë e Punëve të Jashtme në Tiranë, Minushe D., sekretare e organizatës bazë së Partisë të Shkollës “Emin Duraku” dhe Esat R., një person me probleme mendore, bëhet e ditur se kompozitori i njohur, Abdulla Grimci, ka mbajtur në shtëpinë e tij librin e gjeografisë ku në mes fotove të shumta ka qenë edhe ajo e Hurshovit me Liri Belishovën, ku ata kanë dalë duke vënë gurin e parë në themelet e Pallatit të Kulturës në Tiranë.
Prishja e marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik dhe vendet e tjera të Europës Lindore nuk kaloi lehtë dhe pa pasoja për regjimin komunist të Tiranës e personalisht vetë Enver Hoxhën?! Përkundrazi, ndarja nga aleati i madh i humbi orientimin dhe i shkaktoj një farë paniku udhëheqjes së lartë komuniste të Tiranës, aq sa për një farë kohe, Enver Hoxha nuk po vendoste dot për kursin politik, që do të ndiqte paskëtaj, gjë e cila solli një farë zbutje të “luftës së klasave” si dhe represionit të madh që regjimi komunist i Tiranës kishte nisur që me ardhjen e tij në pushtet në nëntorin e vitit 1944. Në këtë kontekst të zhvillimit të ngjarjeve të asaj kohe, rezulton se në vitet 1961-1962, i’u dha e drejta të ndiqnin shkollat e larta (kryesisht natën, pa shkëputje nga puna dhe me korrespondencë) edhe atyre që vinin nga “klasat e përmbysura” apo “familjeve reaksionare” siç i konsideronte regjimi në fuqi, kundërshtarët e vet politikë, gjatë periudhës së ekzistencës së tij, 1944-1991. Por edhe pse gjatë kësaj periudhe kohe, 1961-‘62, regjimi komunist pati një farë zbutje të represionit dhe luftës së klasave, nuk munguan arrestimet dhe dënimet për “krime kundër shtetit”, (kryesisht tentativat për arratisje), por këto në një numër shumë më të kufizuar se periudha tjetër, para dhe pas saj. Por kjo zbutje, nuk zgjati shumë, se pikërisht në fillimin e vitit 1963, regjimi komunist e ashpërsoi shumë politikën e “luftës së klasave”, madje shumë më të ashpër se ç’e kishte pasur më parë. Kjo gjë si duket vinte dhe nga paniku që kishte kapluar udhëheqjen e lartë komuniste të Tiranës dhe vetë Enver Hoxhën, pas prishjes së marrëdhënieve me Moskën zyrtare. Kjo gjë, veç të tjerash bëhet e ditur edhe nga një numër mjaft i madh dokumentesh arkivore që gjenden në Arkivin Qendror të Shtetit (fondi i ish-Komitetit Qendror të PPSH-së), ku Komiteti i Partisë së Tiranës, informonte vazhdimisht Komitetin Qendror, lidhur me “veprimtaritë armiqësore” dhe gjëra të tjera të kësaj natyre që ndodhnin në Tiranë. Këtij represioni me survejime, përgjime, kontrolle, arrestime, internime dhe dënime, nuk mund t’i shpëtonte inteligjenca e Tiranës dhe kryesisht ajo krijuese me shkrimtarët dhe artistët, ndaj të cilëve ndjeshmëria e organeve kompetente, (Sigurimi i Shtetit), ishte mjaft e madhe. Kjo veç të tjerash behet e ditur edhe nga ky dokument arkivor që publikojmë, ku organet e Sigurimit të Shtetit, kanë “piketuar” kompozitorin e njohur, Abdulla Grimci, i cili asokohe ishte mjaft i njohur, për arsye se sapo kishte organizuar Festivalin e parë të Këngës në Radio Tirana dhe gjithashtu drejtonte vetë orkestrën simfonike të Radio Tiranës. Maestro Grimci shikohej nga regjimi komunist si “intelektual borgjez” për arsye se ai ishte diplomuar në Itali, ku dhe ishte martuar me shtetasen italiane, Klementina Agostini. Dhe në këtë kontekst, survejimi ndaj Grimcit, kishte filluar vetëm për faktin e thjeshtë se në shtëpinë e tij, ai kishte mbajtur një libër gjeografie, ku mes shumë fotove, ishte dhe ajo e Hrushovit dhe e Liri Belishovës, ku ata kishin dalë bashkë me Enver Hoxhën dhe udhëheqës të tjerë, gjatë ceremonisë së vënies së gurit të parë në themelet e Pallatit të Kulturës në Tiranë. Letra e Rrapo Dervishit, të cilën Memorie.al e publikon dhe me faksimilet përkatëse, i është dërguar fillimisht Rita Markos, (sekretarit të Komitetit Qendror të PPSH-së që mbulonte asokohe organet e Diktaturës së Proletariatit), e më pas vetë Enver Hoxhës dhe sekretarëve të tjerë të Komitetit Qendror.
Raport-informacioni i Rrapo Dervishit për Komitetin Qendror të PPSH-së
PARTIA E PUNES SHQIPERISE “Tepër sekret”
T I R A N E 25.1.1963
Ekzemplar, Nr 1
L A N D A: Dërgohen tri informacione të ndryshme
KOMITETIT QENDROR TE P.P.SH.
Sekretarit të KOMITETIT QENDROR TE P.P.SH. Shokut
RITA MARKO
T I R A N E
Bashkëngjitur ju dërgojmë informacionet e Esat R……, punonjës i N.T.L.U.S.I.T., Tiranë, Myfit Mushit, A.P. në Ministrinë e Punëve të Jashtme, dhe të Minushe D…., sekretare e organizatës bazë të partisë së shkollës “Emin Duraku”.
Përmbajtja e letrës së Esat R….. iu njoftua shokut Jonuz Mersini dhe jemi duke e ndjekur, por duhet pasur parasysh se Esat R…. është përjashtuar nga partia dhe nuk është normal nga gjendja mendore.
Verifikuam çështjen që ngre në letrën e saj shoqja, Minushe D….dhe rezulton se; Abdulla Grimci ka ndërruar shtëpinë dhe me këtë rast ai ka pastrue librat. Ndër librat që ai ka hedhur në koshin e plehrave ka qenë edhe libri i gjeografisë me foto të ndryshme, midis të cilave dhe fotografia e Hrushovit, kur ka vënë gurin e parë te Pallati i Kulturës.
Kostandin Pone, nxënës në klasën e dytë të shkollës fillore e ka marrë librin e gjeografisë dhe ka parë fotografi të ndryshme, midis të cilëve edhe fotografinë e Hrushovit dhe Liri Belishovës. Ditën e hënë pasdite, datë 21.3.1963. ka hequr artikujt në gazetën e murit dhe ka vendosur fotografinë.
Këtë fotografi e vendosa thoshte ai, sepse aty është dhe shoku Enver.
Kostandin Pine, është djali i Petraq Pines, N/Drejtor dhe sekretar i organizatës bazë të Partisë së Shkollës së Rezervave të Ndërtimit.
Ndërsa për informacionin që na dërgon Myfit M…., një nga gratë që e ka bërë këtë bisedë, ka qenë dhe nëna e Fatmir Frashërit, e quajtur……..?! /Memorie.al
SEKRETARI I I–rë I K. P. QYTETIT TE TIRANES
(RRAPO DERVISHI)
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
