Memorie.al /Historia e qytetit të famshëm 316-vjeçar, i ndërtuar nga Pjetri i Madh i Rusisë, i cili, që të rivalizonte qytetet më të zhvilluara të Perëndimit, ftoi aty me qindra arkitektë italianë e hollandez. Si u ndërtua metropoli i madh rus mbi kënetën në bregun e Detit Baltik, ku u bënë “ kurbanë “ mbi 30 mijë punëtorë, të cilët u varrosën në themelet e qytetit. Të fshehtat e mrekullisë arkitekturor ruse, që thith me miliona turistë në vit nga e gjithë bota.
Shën Petersburgu, ose siç njihej ndryshe në epokën e ish-Bashkimit Sovjetik me emrin Leningrad, është një nga qytetet më të njohura, i cili, për nga modeli arkitekturorë, cilësohet si Venecia ose Amsterdami i Lindjes. Qyteti madhështor i Rusisë perandorake filloi të ndërtohej më 27 Maj 1703 nga Cari më i shquar dhe më iI suksesshëm në dinastinë Romanov, Pjetri i Madh. Arsyet që ky qytet madhështor u ndërtua në bregun e detit Baltik, ishin dy: e para ishte, se Rusia cariste nuk kishte asnjë qytet – port, pasi të gjitha hapësirat detare që vendi dispononte, ngrinin akull gjatë dimrit dhe i ftohti ekstrem zgjaste për muaj me radhë. Ndërsa arsyea e dytë ishte se Cari, Pjetri i Madh donte t’i tregonte botës së zhvilluar perëndimore, se edhe rusët ( që deri atëherë njiheshin si shtet despotik dhe i prapambetur ),e kishin kryeqytetin perandorak të tyrin.
Zanafilla e ndërtimit të qytetit Shën Petersburg
Zanafilla e ndërtimit të qytetit të Shën Petersburgut zë fill që me luftën ruso-suedeze, kur mbreti Karl XIII i Suedisë e sulmoi Rusinë nga ana e detit Baltik. Pas një lufte të gjatë dhe të lodhshëm, rusët e udhëhequr nga Pjetri i Madh i Rusisë, i mundën suedezët në fshatin Poltava dhe vetë Cari, në mënyrë që të ruante integritetin tokësor dhe detar nga ndonjë sulm i mundshëm nga jashtë, vendosi të shfrytëzonte hapësirën bregdetare të detit Baltik për të ndërtuar një qytet- port, nga i cili asnjë pushtues, pa marrë më parë qytetin, nuk mund të përparonte drejt Moskës dhe në krahina të tjera të Rusisë. Hapësira e detit Baltik ishte e gjerë dhe premtonte për një port detar të rëndësishëm nga ana strategjike ( deti Baltik nuk ngrinte gjatë dimrit), por ajo hapësirë ishte një moçalishte e madhe dhe Pjetri e dinte mirë, që për ndërtimin e atij qyteti duhej një punë e gjatë dhe do të duheshin jetët e mijra punëtorëve që ai qytet të ngrihej madhështor në bregdetin Baltikas. Por, vendosmëria e tij dhe e mijëra rusëve të thjeshtë për të pasur një “ Amsterdam “të tyrin, bënë që punët për ndërtimin e qytetit të fillonin menjëherë. Pas ofertës së Car Pjetrit të Madh nga Hollanda dhe Italia u dërguan me dhjetëra arkitektë për të projektuar, ndërtuar dhe vëzhguar punimet e atij qyteti mbi moçalishte. Ata u dërguan në bregdetin Baltikas me një anije dhe kur mbërritën në tokën ruse, u përballën me Pjetrin e Madh, lartësia trupore e të cilit arrinte 2 m. Ai u këshilloi arkitektëve evropian të ndërtonin një qytet gjigant, ku të ndërthurej Venecia me Amsterdamin. Puna për ndërtimin e qytetit zgjati disa vjet dhe ajo u mori jetën mbi 30 mijë punëtorëve që vdiqën nga malaria dhe i ftohti. Por, mbas disa vitesh, nga një moçalishte me kasolle, ai u bë një qytet kozmopolit, ku ndërthurej arkitektura perëndimore me atë ruse. Duke parë pozicionin strategjik dhe zhvillimin e madh që mori me ritme të shpejta Shën Petersburgu, në vitin 1712 u shpall nga Pjetri i Madh kryeqyteti i Rusisë Perandorake. Shën Petersburgu u quajt “ Qyteti i kockave “, sepse të 30 mijë punëtorët që vdiqën duke ndërtuar qytetin, u varrosën nën themelet e tij. Në qytet banonin një minoritet hollandezësh, italianësh dhe anglezësh, që më së shumti ishin arkitektë me familjet e tyre, por pjesa dërrmuese e qytetit banohej nga aristokracia ruse, që në kohën e Pjetrit të Madh gëzonte privilegje të veçanta.
Qyteti, pjesë e pandarë e ngjarjeve historike
Që nga viti 1703 dhe deri në ditët e sotme, Shën Petersburgu ka qenë një qytet, ku revolucionet, perandoritë dhe sistemet politike në Rusi dhe më pas në ish Bashkimin Sovjetik. Ai qytet u bë qendra më e njohur dhe më e zhvilluar e Rusisë perandorake. Në vitin 1712, Cari e bëri kryeqytet të perandorisë dhe transferoi aristokracinë dhe kabinetin qeveritar nga Moska në Shën Petersburg. Mbas vdekjes së tij, në 1725-ën, atij iu vu emri Petrograd për nder të Carit të vdekur. Gjatë sundimit të dy careshave Katerina, Petrogradi pati një zhvillim të madh kulturorë, ekonomik dhe shoqëror. Dhe kjo, sepse ai ishte i vetmi qytet që ngjante me qytetet e tjera evropiane klasike. Edhe më pas, gjatë sundimit të dinastisë Romanov, qyteti nuk i humbi vlerat e tij kulturore dhe historike. Në vitin 1905, mbas përfundimit të luftës Ruso- Japoneze, në qytet u zhvillua një revolucion për ardhjen në pushtet të rrymave dhe partive të reja politike, siç ishin socialdemokratët dhe bolshevikët (komunistët ) rusë. Por revolta dështoi, sepse forcat bjellogardiste të Car Nikolla II ndërhynë me shpejtësi për të vendosur rendin dhe qetësinë. Në vitet që do të vinin, në qytet do të zhvilloheshin edhe kryengritje të tjera të bëra nga punëtorët dhe ushtarët, të cilët jetonin e punonin në kushte tejet të vështira. Por këto kryengritje do të shtypeshin me dhunë e gjakderdhje të mëdha. Qyteti kishte qenë edhe më parë dëshmitar i kaosit politik, që shpesh herë pllakoste Rusinë e asaj kohe. Në vitin 1881, Car Aleksandri u vra nga një bombë e mbështjellë në formë veze Pashkësh. Gjurmët e atentatit të bujshëm gjenden edhe sot në një nga rrugët e shumta me fasada klasike që ndodhet afër Pallatit të verës. Në vitin 1914, në qytet u instaluan trupa të shumta ushtarake dhe policore, me qëllim që të ruanin qytetin nga sulmet e jashtme dhe të brendshme ( revolucionet dhe nga një pushtim i mundshëm gjerman me nëndetëse nga Veriu ). Por në vitin 1917, me mijëra qytetar, simpatizantë të bolshevikëve dhe të Leninit, iu vërsulën qytetit dhe veçanërisht Pallatit të Dimrit, duke rrëzuar qeverinë menshevike të Kerenskit dhe të Carit. Pas ngjitjes në pushtet të komunistëve, kryeqyteti u zhvendos më në brendësi në Moskë, pasi Shën Petersburgu paraqiste rrezik nga një ndërhyrje e mundshme prej Baltikut e ndonjë fuqie të huaj. Më 24 Janar të vitit 1924, tri ditë pas vdekjes së Leninit, qytetit iu vu emri Leningrad për nder të udhëheqësit komunist dhe ashtu i mbeti deri në vitin 1991. Në Luftën e Dytë Botërore, qyteti i Shën Petersburgut u rrethua dhe u bombardua egërsisht nga avionët nazistë dhe artileria finlandeze, duke u goditur për 29 muaj me radhë. Por ishte heroizmi i Ushtrisë së Kuqe të Stalinit dhe i vetë banorëve, që rezistuan nën bombardime, mjerim e temperature deri – 40 gradë. Rreth 800 mijë vetë nga 3 milion që kishte gjatë luftës Leningradi, vdiqën. Qyteti rezistoi edhe nga “ Rruga e Jetës “( rruga e ngrirë në pjesën e Liqenit Ladoga, ku vinin furnizimet nga Moska dhe qytetet e tjera). Për rezistencën që ai qytet bëri u dekorua nga Sovjeti Suprem me medaljen e lartë :” Qyteti Heroik” i Bashkimit Sovjetik. Gjatë rënies së komunizmit , edhe në qytetin e Leningradit ashtu si në Moskë, u hoqën përmendoret e diktatorëve dhe udhëheqësve komunistë. Në ditët e sotme, Shën Petersburgu është një qytet që paraqet kulturën shumëvjeçare të shtetit rus.
Vapori “ Aurora “, simboli i Revolucionit të Tetorit
Në portin e madh detar të qytetit të Shën Petersburgut, që nga viti i largët 1917, qëndron i ankoruar kryqëzori “Aurora”, i cili është dhe simboli i Revolucionit Bolshevik të Tetorit, pasi me këtë luftanije, marinarët Bolshevik qëlluan me top disa herë drejt Pallatit të Dimrit, i cili konsiderohej si simboli i sundimit carist. Ky kryqëzor i marinës perandorake cariste, gjatë periudhës së Revolucionit Bolshevik të Tetorit të vitit 1917, luajti një rol të rëndësishëm, pasi ishin gjëmimet e topave të tijë, ato që shënuan fillimin e revolucionit dhe përfundimin e tij me fitoren e forcave revolucionare bolshevike të udhëhequra nga Lenini. Gjatë sulmit të përbashkët të natës së 24 tetorit 1917, marinarët Bolshevik, të cilët ndodheshin brenda në anije, i merrnin urdhrat për sulme të njëpasnjëshme ndaj godinave dhe pallateve të carit nga Lenini dhe krerët e tjerë të qeverisë së sapozgjedhur ( me grusht shteti ) bolshevike. Të cilët, nga frika e ndërhyrjes së një ushtrie tjetër të huaj, ishin vendosur në Kremlin, pasi Moska ishte larg Shën Petersburgut dhe deri në një pushtim të saj mund të rigrupoheshin forca të mëdha revolucionare bolshevike për ta mbrojtur atë deri në fund. Luftanija “ Aurora “është një simbol i gjallë, për të kujtuar ditët e përgjakshme të tetorit të vitit 1917, i cili e ndryshoi situatën politike në Rusi, për të ardhur deri në vitin 1989, kur lideri liberal i Perestrojkës, Mikhail Gorbachev, e shkatërroi komunizmin në ish- Bashkimin Sovjetik. Në brendësi të vaporit “ Aurora “mund të shikohen mbishkrimet e marinarëve revolucionar bolshevikë, të cilat tregojnë idealet e flakta komuniste që karakterizonin forcat ushtarake detare ruse gjatë epokës së revolucionit .Tashmë ambientet e jashtme dhe të brendshme të “ Aurorës “ vizitohen nga qindra turistë rusë dhe të huaj, cilët dëshirojnë të shohin simbolin, që me ideologjinë e tij për 73 vjet me radhë e ktheu Rusinë perandorake cariste nga një shtet të sunduar, nga elita e aristokracisë më të pasur të Evropës, në një shtet të qeverisur nga klasa punëtore, por që në fakt qeverisej nga bolshevikët, të cilët vendosën regjimin më të egër totalitar komunist në Evropë dhe në botë./Memorie.al
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016