Dashnor Kaloçi
Memorie.al publikon një dokument të panjohur arkivor të nxjerrë nga Arkivi Qendror i Shtetit në Tiranë, (fondi i ish-Komitetit Qendror të PPSH-së), i cili i përket vitit 1957, ku ndodhet një proçes-verbal i një takimi të Enver Hoxhës me një grup shkrimtarësh dhe artistësh nga më të njohurit e asaj kohe, duke filluar nga: Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, Dhimitër Shuteriqi, shkrimtarët Kolë Jakova, Sterjo Spasse, Nonda Bulka e Llazar Siliqi, skulptorët dhe piktorët Vangjush Miho, Foto Stamo e Kristina Hoshi, kompozitorët Prenk Jakova e Çesk Zadeja, etj. Proces-verbali i plotë i atij takimi me bisedën e zhvilluar ndërmjet Enver Hoxhës me shkrimtarët dhe artistët më të njohur, i cili zhvillohej një ditë para mbajtjes së Kongresit të parë të Shrkimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, ku merrte pjesë edhe anëtari i Byrosë Politike dhe zv/kryeministri Spiro Koleka.
“Le të marrim për shembull veprat e shokut Vangjush Mio se atë e njoh si të vjetër, bashkë me Nondën e kemi pasur mësues. Ai ka mjaft tablo dhe skica ku kanë dalë mirë në dukje karakteristikat e stilit tonë popullor. Prandaj formalisht ne nuk i duam në këtë takim arkitektët. Ne konkretisht duam që ti vetë, si inxhinier, t’i nxitësh ata të bashkëpunojnë ngushtë me piktorët dhe kur të venë poshtë të shohin në vend jetën e popullit e ta futin këtë frymë në skicat e tyre. Ata të mos punojnë vetëm sipas librave. Të keni parasysh edhe anën ekonomike, por kjo të mos ju çojë në krijimin e blloqeve pa shumë shije dhe bukuri. Unë mendoj se karakteristikat nacionale të ndërtimeve tona nuk janë të tilla që i kushtojnë shumë ndërtimit. Në të gjitha fushat si në letërsi, art, arkitekturë duhet të punohet dhe të krijohen vepra që t’i dojë, t’i kuptojë e t’i ndjejë populli”.
Kështu u shpreh në mes të tjerash Enver Hoxha në një takim të mbajtur me shkrimtarët e artistët më 15 maj të vitit 1957, ku merrnin pjesë disa prej personazheve dhe emrave më të njohur të artit, kulturës dhe letërsisë së asaj kohe, duke filluar nga Kryetari I Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, Dhimitër Shuteriqi, shkrimtarët Kolë Jakova, Sterjo Spasse, Nonda Bulka e Llazar Siliqi, skulptorët dhe piktoret Vangjush Miho, Foto Stamo, Kristina Hoshi, kompozitorët Prenk Jakova e Çesk Zadeja, etj., si dhe anëtari i Byrosë Politike dhe zv/kryeministri Spiro Koleka.
Lidhur me bisedat që zhvilloi Enver Hoxha me atë grup shkrimtarësh dhe artistësh, personalitete nga më të njohura të artit, kulturës dhe letrave shqipe që ishin një ditë para mbajtjes së Kongresit të parë të Lidhjes së Shkimtarëve dhë Artistëve, na njeh dokumenti arkivor me proçes-verbalin e atij takimi, të cilin Memorie.al e publikon për herë të parë.
Proçes-verbali me bisedën e zhvilluar ndërmjet Enver Hoxhës dhe një grup shkrimtarësh dhe artistësh me 15 maj të vitit 1957
15 maj 1957
Pasi u krijohet të ftuarve një ambient i ngrohtë, e merr fjalën shoku Enver Hoxha.
SHOKU ENVER: Nesër do të kemi kongresin tuaj që do të ketë rëndësi të madhe për vendin tonë. Si kanë shkuar prëgatitjet? Keni bërë prëgatitje shoku Dhimitër?
DHIMITËR SHUTERIQI: Prëgatitjet janë të shumanshme. U bënë dhjetë vjet që po punojmë si shkrimtarë. Por prëgatitjet mund të ishin bërë edhe më të mira, po të kishim punuar në mënyrë edhe më të organizuar.
SHOKU ENVER: Po kush nga ju është më përpara në krijimtari, po në mënyrë realiste na thoni, shkrimtarët, kompozitorët, apo piktorët?
DHIMITËR SHUTERIQI: Punë të mir kanë bërë kompozitorët. Edhe piktorët, megjithëse janë më pak nga ne shkrimtarët. Megjithatë edhe ne nuk biem poshtë, afër e afër njëri-tjetrit jemi. Ne jemi shumë mirë, kur krahasohemi me të kaluarën, sidomos në poezi dhe në dramë. Kushtet bënë që këto të zhvilloheshin pak në të kaluarën. Poetët, edhe si punë edhe si prodhim, kanë bërë më shumë, sepse edhe vetë poezia i tërheq më shumë njerëzit. Letërsia jonë është akoma e re dhe ka edhe dobësi. Po me gjithë dobësitë ne kemi një gjë të mirë. Unë kam qenë edhe në Çekosllovaki dhe në Hungari. Në krahasim me këto vende ne kemi një letërsi shumë më kompakte ideologjikisht. Ne kemi akoma dobësi profesionale, por letërsia jonë është unanime dhe kompakte. Unanimiteti i letërsisë sonë për problemet që shtrohen është i dukshëm sidomos në lidhje me mbrojtjen e realizmit socialist. Megjithëse edhe te disa nga ne, aty para ca kohësh, u shfaqën simptoma të huaja, por ato nuk kanë rrezikuar letërsinë tonë.
SHOKU ENVER: Çfarë keni në dorë tani ju shkrimtarët?
DHIMITËR SHUTERIQI: Këtë vit do të ketë shumë prodhime letrare.
LLAZAR SILIQI: Këto dy vitet që vijnë do të jenë vite ngritjeje. Siç dihet, një numër veprash të ne përfunduan në vitin 1954, kurse më 1955 dhe 1956 njerëzit tanë kanë bërë edhe më shumë pregatitje dhe tani do të fillojë prodhimi i ri.
SHOKU ENVER: Tani edhe shteti është në një periudhe që ka më shumë mundësi për t’ju ndihmuar. Ju keni edhe disa arësye të qaheni. Unë di se përveç veprave tuaja në të shumtën e rasteve janë shtypur edhe veprat e shkrimtarëve më të rinj, por të rinjtë duhet të inkurajohen edhe më shumë. Siç më kanë thënë mua ka mjaft prodhime nga të rinjtë, megjithëse jo të gjitha ato kanë vlerë të madhe. Sidoqoftë, po të kishim më shumë mundësi, mirë do të ishte të botoheshin mjaft dhe prej tyre. Kjo ka rëndësi se edhe botimi i një vjershe në gazetë e shtyn njeriun të ecë përpara. Siç e dini, tani në këtë drejtim është përmirësuar gjendja dhe shpresojmë se në të ardhshmen do të përmirësohet edhe më shumë. Të shkruash romane e drama ka rëndësi, por rëndësi kanë edhe krijimet muzikore. Ju, Preng, muzikën e operës per Skënderbeun e keni bërë shumë të bukur. Besoj se tani e keni mbaruar atë.
PRENG JAKOVA: Në mbarim jam, kam vetëm aktin e fundit.
SHOKU ENVER: Unë nuk jam kompetent po më pëlqen muzika. Nga muzika vetëm guri nuk preket. Po ju piktorët ç’po bëni? Ja, këtu, kemi Vangjush Mion si më plakun e piktorëve, “golak“ se ka eksperiencë të madhe.
FOTO STAMO: Pas kongresit ne do të organizojmë një ekspozitë me vepra të Vangjush Mios.
SHOKU ENVER: Besoj se shumë nga pikturat e vjetra i keni shitur edhe në privatët, po ajo që është kryesore për ju është se blerës duhet të jetë shteti.
FOTO STAMO: Tani për piktura ka interes nga organet shtetërore, nga organizatat e masave, kurse nga individët interesimi është i paktë.
SHOKU ENVER: Për shitjen e veprave artistike edhe shteti do t’ju ndihmojë. Shoku Spiro Koleka bën vërejtje se shokët e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të Artistëve nuk kishin sjellë në takim asnjë arkitekt.
SHOKU ENVER: Shoku Spiro kritikon se këtu nuk keni sjellë asnjë arkitekt. Artistët tanë që duhet t’u japin ndërtimeve të reja ngjyrën kombëtare më duket se kanë një fushë të gjerë veprimi dhe mendoj se nuk i ka penguar njeri të shohin realitetin, stilin e popullit tonë, karakteristikat e artit tonë popullor të cilat i gjenl në qytetet e Shqipërisë si në Shkodër, Berat, Gjirokastër etj. Po këtë nuk e kanë mbajtur shumë parasysh arkitektët tanë. Përveç kësaj, ata edhe nuk bashkëpunojnë ngushtë me piktorët e skulptorët; mendimi im është se këta si në të gjitha zhanret u kanë dhënë e po u japin një material të pasur edhe arkitektëve. Le të marrim për shembull veprat e shokut Vangjush Mio se atë e njoh si të vjetër, bashkë me Nondën e kemi pasur mësues. Ai ka mjaft tablo dhe skica ku kanë dalë mirë në dukje karakteristikat e stilit tonë popullor. Prandaj formalisht ne nuk i duam në këtë takim arkitektët. Ne konkretisht duam që ti vetë, si inxhinier, t’i nxitësh ata të bashkëpunojnë ngushtë me piktoret dhe kur të venë poshtë të shohin në vend jetën e popullit e ta futin këtë frymë në skicat e tyre. Ata të mos punojnë vetëm sipas librave. Të keni parasysh edhe anën ekonomike, por kjo të mos ju çojë në krijimin e blloqeve pa shumë shije dhe bukuri. Unë mendoj se karakteristikat nacionale të ndërtimeve tona nuk janë të tilla që i kushtojnë shumë ndërtimit. Në të gjitha fushat si në letërsi, art, arkitekturë duhet të punohet dhe të krijohen vepra që t’i dojë, t’i kuptojë e t’i ndjejë populli.
KRISTINA HOSHI: Ka mundësi të flas edhe unë pak?
SHOKU ENVER: Urdhëroni!
KRISTINA HOSHI: Unë dëshiroj të bisedoj mbi këtë çështje. Mendoj se faj kanë jo vetëm arkitektët po edhe ne piktorët e skulptorët. Megjithëse ata në radhë të parë duhet të interesohen më shumë sepse ata kanë në dorë anën ekonomike. Po të na njoftojnë ne kur bëhet një ndërtesë kjo do të kishte leverdi, sepse së bashku do të mendonim për dekoracionet dhe do të dilnin shumë gjera të bukura. Po çështja është se vetë arkitektët përpiqen të nxjerrin vepra me shumë pak shpenzime dhe kështu bëjnë dekoracione pa vlerë arkitektonike. Prandaj, mendojmë ne, duhet që arkitektët të parashikojnë edhe çështjen e dekoracioneve, skulpturave etj. Duhet të shfrytëzohet më mirë përvoja e popullit e të punohet kështu për një arkitekturë nacionale.
DHIMITËR SHUTERIQI: Ne kemi një arkitekturë shumë të thjeshtë, akoma të pazhvilluar. Përgjithësisht arkitektura jonë e fshatit dhe e qytetit është shumë e thjeshtë, prandaj nga kjo anë nuk do të kishim vështirësi shumë të madhe. Por unë mendoj se nuk pengon vetëm ana financiare, kanë munguar edhe guximi i artistit dhe tradita artistike në arkitekturën tonë.
SHOKU SPIRO KOLEKA: Desha të shtroja diçka po të më lejoni. Përpara te ne ka pasur vetëm dy-tre arkitektë, prandaj puna e tyre ishte e zorshme të linte gjurmë, sepse ku të linte arkitektura italiane. Tani ka filluar diçka të bëhet te ne. Por edhe skulptorët duhet të kërkojnë bashkëpunimin me arkitektët. Anën ekonomike të ndërtimeve ne do ta kemi parasysh edhe në të ardhshmen, po kur bashkëpunojnë skulptorët me arkitektët, kjo arkitektin do ta bëjë patjetër të mendojë se në ç’stil do ta bëjë veprën e i ngarkohet njëkohësisht dhe do të ndihmohet, se inxhinierit po t’i jepet ideja gjen vend ku të futë një dekoracion ose një kornizë, ose diçka karakteristike. Po Lidhja e Artistëve shumë pak ka bërë në këtë drejtim. Unë kam gjetur disa gjëra karakteristike, disa korniza në gurë, nga ndërtimet në Qafë Murr, ose nga Dibra etj., i kam marrë në fotografi dhe ua kam çuar artistëve tanë. Prandai edhe ju artistët më shumë duhet të bëni sepse skulpturën ne e kemi vështirë ta apIikojmë në një shkallë të gjerë.. Ja p.sh. këtu në pallatin e Komitetit Qendror mund të kishim diçka më të goditur. Në këtë ndërtesë ne nuk i kemi kursyer të hollat po edhe ju nuk jeni ofruar për bashkëpunim. Skulptura për vendin tonë është një gjë e re, kurse arkitektura është më e pasur, denbabaden, tjetër është se nuk kemi krijuar stilin national, prandaj në Ide e fushë ka shumë vend për ju.
FOTO STAMO: Për këtë gjë ne kemi bërë disa biseda me radhë, kemi bërë raporte të veçanta për zhvillimin e arkitekturës sonë duke futur në përdorim motive nacionale, tani kemi filluar të futim shumë ornamente. Këtë çështje ne do ta diskutojmë në kongres, po arkitektët tanë ndikohen nga motivet e huaja, kurse ne kemi shumë gjëra të bukura, tonat, që mund t’i marrim. Në këtë drejtim edhe nga ana e Institutit të Shkencave duhet të bëhen studime të veçanta. Në muzeumin e artizanatit kam parë me dhjetëra albume që kishin shumë ornamente në të cilat mbështeteshin artizanët e rinj. Mjetet nuk mungojnë dhe tani dëshira ekziston.
SHOKU ENVER: Pra mundësi ka, janë krijuar dhe do të krijohen akoma më shumë. Zhvillimi i artit dhe i kulturës duhet të shkojë progresivisht me ndërtimin e socializmit. Shumë gjera po ecin përpara, por edhe ne duhet të bëjmë hapa në të gjitha drejtimet. Bashkë me ndërtimin e uzinave, fabrikave, me përparimin e bujqësisë do të përparojnë edhe njerëzit dhe ju e dini kultura dhe arti, të gjitha zhanret e letërsisë e të artit do të luajnë një rol vendimtar në zbukurimin e shpirtit të njerëzve dhe të jetës së tyre. Për këto çështje Komiteti Qendror i Partisë sonë është kujdesur kurdoherë që t’i ndihmojë artet e letërsinë dhe në rast se nuk është bërë sa duhet ju duhet të kuptoni se situatat kanë qenë të vështira. Ne, shokët e Komitetit Qendror, kemi qenë për atë që të ndihmohen shkrimtarët, kompozitorët, piktorët, artistët, artizanët tanë për të pasur minimumin e kushteve që të krijojnë sa më shumë. Është e vërtetë se ka pasur pengesa dhe nuk mund të themi se nuk ka, por sidoqoftë masa janë marrë e do të përpiqemi të marrim edhe të tjera. Në përgjithësi pikëpamja jonë është se ju keni bërë përpjekje në zhvillimin tuaj dhe i keni dhënë popullit. E kuptojmë që të gjithë se për të qenë shkrimtar, piktor apo kompozitor dhe të afirmohesh për një kohe të shkurtër është e vështirë, për këtë duhet kohë. Mjeshtria në të gjitha degët është shumë e gjerë dhe kurrë të mos arrijmë në konkluzionin se e zotërojmë plotësisht atë dhe mundet fare lehtë të nxjerrim ç’të duam se jemi të përsosur. Kjo pikëpamje të luftohet, por në rrugë të drejtë dhe jo me masa. Ndaj shkrimtarëve e poetëve duhet të jemi të matur se edhe natyra e punës është e tillë. Po kjo nuk do të thotë se këta nuk duhen ndihmuar është realitet që, pavarësisht se në vendin tonë nuk kemi ndonjë autoritet të madh në këto degë, artet dhe letërsia, të udhëhequra nga marksizëm-leninizmi dhe nga puna e drejtë e Partisë, siç tha shoku Shuteriqi, kanë pasur kompaktësi ideologjike në kuptimin që çdo krijim të jetë në rrugën e popullit. Dhe nuk ka satisfaksion më të madh për të gjithë ne dhe për ju kur veprat dhe mendimet tuaja bien në dorën e popullit dhe i shërbejnë atij. Tani ne duhet të ecim dhe do të ecim në këtë rrugë. Ju do të keni çdo ditë ndihmën e Partisë dhe të qeverisë. Përpjekjet tuaja për të marrë pjesë në ndërtimin e jetës së re të popullit janë për t’u lavdëruar. Kongresi juaj duhet të bëhet një ngjarje me rëndësi në jetën e popullit tonë, d.m.th. ai të mos mbetet vetëm një çështje juaja, e një grupi shkrimtarësh, artistësh apo kompozitorësh po të ndikojë thellë në të gjithë jetën kulturale të vendit. Këtë ta marrë seriozisht Partia. Kongresi juaj të bëhet i tillë që masat punonjëse të shohin te ju një hov për të ecur përpara dhe një dëshire të zjarrtë për t’u mbështetur e për të zhvilluar edhe më tej vijën e drejtë që kemi ndjekur. Ne ju themi se do të keni përkrahjen e madhe të Partisë, se çështja e artit dhe e kulturës është e lidhur me jetën e popullit. Ne kemi konstatuar se përsa u përket romaneve, dramave, tregimeve, novelave keni nxjerrë mjaft gjëra dhe sipas mendimit tim disa romane, si te Shuteriqit, te Sterjo Spasses, ose të Fatmir Gjatës etj., janë shumë të mira. Tani nuk duhet të bëjmë krahasime se do të gabonim po të bënim krahasim me romancierët më të mirë të BRSS ose të Francës. Unë kam rast ta ndjek letërsinë frënge, atje ka edhe gjëra që nuk vlejnë fare dhe shumë prej këtyre nuk dalin vetëm nga penda e autorëve dekadentë; ka të tillë të cilëve edhe gazetat e partisë u bëjnë recensione të mira. Ka nga këto vepra që nuk më kanë bërë asnjë përshtypje dhe po t’i krahasojmë me shumë romane të shkrimtarëve shqiptarë nuk janë gjë. Po sigurisht nuk mund të bëjmë krahasime me shkrimtarët e mëdhenj francezë. Çështja është se romanet e shkrimtarëve tanë kanë fituar simpatinë e popuIlin dhe populli i ka lexuar me zell ato, prandaj duhet të ecet në këtë rrugë pse po të ecet kështu në do të kemi rezultate. Një roman, që të dalë i mirë, duhet të pasqyrojë realitetin e kohës, po një roman i tillë nuk mund të bëhet duke u mbyllur brenda. Nuk është fjala vetëm për ju, Komiteti Qendror rreh Çekanin që të gjithë shkrimtarët e artistët të venë poshtë. Mund të ketë disa shkrimtarë që u është mbushur mëndja së mjafton të rrinë në dhomë, të zgjedhin ndonjë temë dhe kështu e kryejnë punën. Pastaj mendojnë ata: “Sa për ta mbushur atë unë jam psikolog i madh, unë i di korrentet letrare, pikëpamjet, luftën e njerëzve poshtë. mund të vete edhe një muaj në bazë dhe e rregulloj vetë”. Po që të dali me të vërtetë një roman edukativ duhet të pasqyrojë luftën e njerëzve me ndjenjat, sentimentët është e domosdoshme të jetohet mw popullin. ndryshe nuk mund të bëhet. Pse pëlqehen aq shumë poetët tanë të mëdhenj, si Naimi, Çajupi etj. që janë kolosët e letërsisë sonë? Edhe ju duhet të mësoni shumë prej tyre. Naimi ka jetuar jashtë, në vuajtje, i sëmurë, me një nëpunësi të vogël, po me sa zjarr e mall, më sa art e dashuri ka shkruar për atdheun. Të gjithë i dimë dhe i kemi në zemër vjershat e tija. d.m.th. ate e shtynte dëshira për çlirimin e atdheut që vuante nën zgjedhën e turqve, kurse në luftën për çlirimin e atdheut të dashur e bëmë vetë dhe e shohim të rritet i kemi të gjitha mundësitë, më shumë nga sa ka pasur Naimi, për të shkruar vepra të bukura. Por për këtë është e nevojshme të vemi në burimin e pastër të popullit e të frymëzohemi dhe me siguri do të dalin vepra që do të frymëzojnë njerëzit tanë dhe brezat e ardhshëm për të ndërtuar komunizmin. Më kishin dërguar disa shokë ca disqe nga Çekosllovakia dhe vura një pjesë të Bëdrzhi Smëtanës. Atë ditë kisha në duar “Nëntorin” ku ishte shkruar një pjesë e Çajupit e cila fliste për grykat heroike të Kurveleshit, për rrepat e atij vendi; të them të drejtën m’u ngritën leshrat përpjetë se më shkoi mendja te lufta e ka bërë kjo krahinë që në kohët e kaluara, te lufta partizane, lufta e grave të Kurveleshit që kanë luftuar me çitiane, me shamitë e zeza në kokë e dyfekun në krah dhe të dhjetëra shokëve tanë këtu dhe në të gjitha anët e Shqipërisë. Një frymëzim i tillë, një burim i tillë është shumë i madh sa nuk mund të thuhet, populli ynë i pëlqen këto se ka luftuar tërë jetën. Të tilla tema mund të zgjidhen edhe sot se e kaluara e popullit tonë është e shkëlqyer dhe nuk duhet harruar se Lufta national-çlirimtare është e lidhur me luftërat e kaluara të popullit tonë. Këtë luftë e bëri po ai popull që ka bërë dhe luftërat e para dhe komunistët që udhëhoqën Luftën national-çlirimtare të popullit ishin djemtë e popullit, prandaj nuk duhet të shkëputet e kaluara nga e tashmja. Në jetën e popullit, pra, ka tema të tilla që mund të frymëzojnë shkrimtarët tanë, piktorët, kompozitorët etj. dhe të nxjerrin vepra me të vërtetë të shkëlqyera. Në këtë drejtim duhet të ketë edhe bashkëpunim, p.sh. shoku Kristo Kono ka bërë një vepër për Labërinë, po sikur të ekzistonte një poemë e mirë për Labërinë do të dilte me të vërtetë një muzikë heroike për popullin tonë. Ne kemi bindje se po të lidheni edhe më shumë me popullin, veprat tuaja do të dalin me të vërtetë realiste. Edhe këto që keni bërë janë realiste po puna është të shprehet me të vërtetë situata, lufta, kontradiktat me të cilat ndeshen njerëzit dhe të ndihmohet për t’u hapur atyre rrugën e zgjidhjes. Pra në këtë drejtim duhet nga të gjithë ju, sidomos nga ju që keni eksperiencë, që me veprat tuaja të frymëzoni brezat e ardhshëm që të krijojnë për popullin. Prandaj të keni kurajën për të kritikuar edhe dobësitë e veprave tuaja, sigurisht jo në mënyrë denigruesë, por ashtu siç na mëson Partia dhe të mos ju mbetet qejfi nga kritikat e njëri-tjetrit duke pasur parasysh që ato t’ju vlejnë të bëni vepra të mira. Ne kemi besim në këtë drejtim se ju si të gjithë në jeni të popullit, ju dhimbset jeta dhe mirëqenia e tij dhe keni parasysh së puna juaj ka rëndësi të jashtzakonshme. Mundet që shumë konferenca t’u bëjmë ne punëtorëve të Hidrocentralit të Matit, po kur të dalë një roman i mirë atëherë ai do t’i mobilizojë në shembullin e përsonazheve pozitivë. Unë kam lexuar romanin sovjetik “Çimentua” i cili është roman i mirë, por flet për një vend tjetër e kjo mund të mos tërheqë sa duhet masat tona punonjëse. Po sikur një shkrimtar, yni, të vejë të jetojë dhe të punojë në gjirin e masës jo me qëllim që të ndërtoje hidrocentralin, por të bashkohet më jetën e punëtorëve dhe të shkruajë roman për ta, mendoni sa do t’i shërbejë ai ndërtimit të socializmit Shqipëri. Këto janë hidrocentralet e para, në planet e ardhshëm do të ndërtohen të tjera po aq të mëdha bile edhe më të mëdha. Prandaj më veprat tona letrare e artistike ne të kalitim kuadro të tillë të klasës punëtore që t’i ndërtojnë ato. Pra të futemi në jetën e klasës punëtore. Le të marrim punëtorët e tekstilit. Atje ka gjëra të prekshme, të mahnitshme. Përpara ato kanë qenë vajza të mbyllura ose baresha, shumë nga ato nuk dinin as shkrim, kurse tani kanë marrë në dorë makina moderne. Ndiqni me kujdes një plak kur vjen nga fshati në kombinat dhe dëgjoni ç’thotë kur vete të takojë të bijën që punon me gjithë ato makina dhe në gjithë atë zhurmë. Pra shihni si i ka ndryshuar Partia njerëzit. Industria jonë do të zhvillohet edhe më shumë në të ardhshmen. Do të bëhen kombinatë shumë më të mëdhenj nga ky, do të zmadhohet fabrika e tekstilit të Shkodrës, do të ngremë fabrika për punimin e mëndafshit, të leshit etj. Memorie.al
Vijon në numrin e ardhshëm
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
