Nga Sven Aurén
Përkthyer nga Adil N.Biçaku
Pjesa e njëzet e një
ORIENTI EUROPES
Land af Albania! Let me bend mine eyes
On thee, thou rugged nurse of savage men.
Lord Byron.
Në librin “Orienti i Evropës”, autori i veprës asht suedezi Sven Aurén. Janë përshtypje udhëtimi nga Shqipëria nga mezi i viteve ‘30. Përjetimet e tije direkte pa asnjë retushim.
Me një fjalë përkthimi i librit ka për të sjellë tek lexuesi shqiptar, vlera origjinale njohje të asaj historie që ne nuk e kemi njohur dhe jo pak vazhdojmë, ta njohim dhe tani të deformuar nga interesa të momentit.
Tani pak për atë që ju adreson këta rreshta: Quhem Adil Biçaku. Kam punuar dhe jetoj mbi 50 vjet në Suedi, pa e shkëputur për asnjë moment, mendimin dhe ndjenjën nga Shqipëria jonë.
Tani jam në pension dhe jetoj me gruan dhe fëmijët, këtu në Stokholm. Duke qenë një kohë e gjatë, nga evolucioni i gjuhës shqipe, që natyrshëm, ka ndodhur gjatë këtyre dhjetëvjeçarëve, jam i vetëdijshëm për vështirësitë, jo të vogla me të cilat do të ndeshem, për t’i dhënë lexuesit shqiptar, përjetimet e origjinalit.
Prandaj do t`ju isha shumë mirënjohës, nëse së bashku do të gjenim një mënyrë praktike bashkëpunimi, për ta përkthyer këtë libër me vlera të shumanshme.
Moralisht do të ndihesha shumë i lehtësuar, duke shlyer një pjesë të borxhit, që kemi të gjithë ne shqiptaret, karshi Shqipërisë sonë, veçanërisht në këto kohë që vazhdojnë të jenë kaq të trazuara.
Me shumë respekt
Adil Biçaku
Ky është një moment tronditës, që ndodh tani. Sipas kodit të mirësjelljes shqiptare, një nuse është gjithnjë jashtëzakonisht e bukur dhe midis këtyre malësorëve të qytetit, është detyra e pa kundërshtueshme e dhëndrit, të japë shprehje të pranueshme të gëzimit të tij. Është qetësi vdekje në dhomë, kur ai fillon këngën e nuses, sikurse e parasheh etiketa. Fisi i nuses mprehin veshët, që të kapin çdo shndërrim të tonit, vështrime të dyshimta i drejtohen fytyrës së tij, për t’u siguruar në se entuziazmi është i vërtetë.
Dhëndëri, vështron fytyrën e bashkëshortes së ardhshme dhe bën një hap pas. Na lejoni ta supozojmë, se ai e bën këtë, nga lemeria, që ajo fytyrë, të cilën ai e pa, është e shëmtuar, bajate, fytyrë e deformuar pa as ndonjë joshje paqësore.
Ai e ndien qetësinë dhe shikimet e të afërmve. Ai ndien në dhomë goditjet e gjakmarrjes dhe sheh brezat e burrave, të pajisur me pistoleta. Ai e di, se duhet të veprojë si aktor premiere. Me zë dridhës ngazëllimi, fillon kënga e nuses, e cila sipas përkthimit të njohësit të Shqipërisë, ka këtë përmbajtje si vijon:
Sa e bukur na ka dalë nusja! Zot ruaje atë!
Balli i saj është i lartë dhe fisnik! Zot ruaje atë!
Vetullat e saj sikur ylberi! Zot ruaje atë!
Faqet e saj janë të kuqe si molla! Zot ruaje atë!
Goja e saj është si kuti floriri! Zot ruaje atë!
Buzët e saj si qershi! Zot ruaje atë!
Dhembet e saj si inxhi! Zot ruaje atë!
Çerja e saj e bardhë si qumështi! Zot ruaje atë!
Beli i saj i hollë si një selvi! Zot ruaje atë!
Zoti ruajt dhëndrin! Mendojnë pjesëtarët e fisit të burrit të ri dhe ndërkohë, lëshojnë një psherëtimë qetësuese. Fantazma e gjakmarrjes ka shkuar. Shoqëruesit e nuses të kënaqur, japin miratimin e tyre dhe përgëzojnë këtë dhëndrin e ri, shumë të entuziazmuar për këtë zgjedhjen fatlume.
Tani do të mund të mendosh, që ky burri i sapo martuar pas mbarimit të festave të dasmës, këndon një këngë tjetër për gruan e tij, një këngë më të sinqertë, të pahijshme, por informative, që nuk i dedikohet shndërrimit të bashkëshortësisë, së ditëve të para, në një kujtim të mrekullueshëm. Por ai nuk e bën atë. Siç duket ai thellohet, në një studim të hidhur nga ato fotografitë e grave me format e plota, në revistat franceze, që në mënyrë të çuditshme, gjenden në vendet më të parëndësishme të globit tokësor dhe nuk mungojnë, si në qoskat e duhanit të Shkodrës dhe të Tiranës, por ai nuk thotë asgjë.
Sepse në zakonet e bashkëshortësisë shqiptare, përmbahet edhe kjo, se gruaja ruhet dhe respektohet, në një mënyrë krejt ndryshe nga vendet e pastra orientale. Gruaja është shoku i burrit, këshilltare dhe skllave, në një simbiozë kurioze por absolut, jo vetëm skllave. Ajo gjithnjë ka luajtur dhe luan një rol shumë të rëndësishëm, në jetën shoqërore shqiptare. Ajo mundet të zgjasë influencën e saj edhe në përfshirje të politikës. Për këtë gjë la nëna e Zogut, një dëshmi të mrekullueshmesh, ajo grua e shquar, e cila ndihmoi djalin e saj, si për vendin, ashtu edhe për Kurorën.
***
Pas nesh ndodhet vendi i lutjes së muhamedanëve, Namazgjaja, ose pazari i zhurmshëm i Elbasanit. Përballë nesh shtrihet Shkumbini, lumi i madh, me ujë të qartë dhe brigje moçalor, përmbi qiellin e kaltër dhe dielli i shkëndishëm.
Shoferi ynë e ul shpejtësinë dhe gungohemi ngadalë, mbi urën magnetike prej guri, e cila është vazhdimi i Via Egnatia, për në jugë dhe qemerët e saj e kapakët e gurit, datojnë prej ditëve të romakëve të vjetër. Është një urë e bukur dhe grandioze, e cila lidh të dy brigjet me harqe harmonike. Kjo është edhe një urë, me rëndësi strategjike. Këtu kanë marshuar një herë legjionet e papërballueshëm, të imperatorisë në rrugë për në frontet e jugut. Ndoshta do ndodhë, që legjionet e Musolinit, të marshojnë më vonë.
Në anën tjetër të bregut të shpatit, ngjitet një pyll lisi i rrallë dhe mbas pyllit me lisa, zgjatet një vargmalesh hije rëndë.
Papritmas vetëtinë atje lart në mal, një refleks intensiv, zhbirues, i cili të vret sytë, sikur ndonjë u mundua të irritoj shoferin tonë, me një pasqyrë gjigante. Unë pyes ciceronin shqiptar, që është në të djathtën time në sediljen e pasme, në të majtë është ulur Mrs. Haslock dhe na tregon, për lloje të ndryshme të veshjeve të shqiptarëve nën këmbë, për një shpjegim të këtij fenomeni të çuditshëm të dritës. Ai u përgjigj i pa interesuar:
-Nuk është asgjë.
Mrs. Haslock është pak më zemër hapur. Ajo thotë:
-Është dera e hekurt e fortifikatave italiane, që reflektojnë dritën e diellit.
Më tepër nuk do të thotë asgjë. Nuk është comme il faut, të flasësh për fortifikata italiane në Shqipëri. Nuk ka fortifikata italiane në Shqipëri, vetëm shqiptare. Por fortifikatat janë ngritur nga inxhinier e oficerë italian dhe ekuipazhi i tyre ndodhen në gatishmëri në kazermat e Romës. Kështu qëndron puna.
Udhëtimi vazhdon dhe reflekset kërcënuese të dyerve zbehen dhe zhduken fare. Synimi ynë është tjetër më paqësor: Llixha, zona e banjës më origjinale e Evropës, burimet radioaktive të squfurit, që do të realizonte ëndrrën e qeverisë, për ngritjen e një qendre internacionale kurative, që rryma e turistëve nga të gjithë qoshet e globit, me kuletat e mbushura prej funta dhe dollarëve, kurrë nuk do të shteronte. Do të ishte e padrejtë, që ta mohosh se parakushtet janë.
Llixha ka shtatëdhjetë burime squfurore, që ziejnë dhe avullojnë me një temperaturë mesatare 65 gradë Celsius. Nga analizat e bëra nga specialistët e huaj, që kam në dorë, se uji që buron është jashtëzakonisht radioaktiv. Çfarë mungon, është tek Zoti dhe jo burimet dhe radioaktiviteti. Se çfarë mungon janë paret, në se ato tashti më në fund do të vijnë, mundësia të gjenden: qeveria u ka ofruar konçensione kapitalistëve të huaj dhe një palë oferta, tashmë kanë hyrë në grupin e ulët. Shpresat janë të mira, për oferta më të favorshme.
Që tani të shpon në vrimat e hundës, era e squfurës dhe atje përpara, shtrihet gryka avulluese e Llixhës. Në ata shkëmbinjtë vullkanikë, ngjitet uji si pika djerse. Në atë tokën argjilore, të verdhë dhe të pistë, ndodhen gropat e hapura të burimeve të shpërndara, si një grumbull shumë i madh lythash gjigante. Ose më mirë: si një zonë vullkanike i parë nga qielli. Çdo burim është një krater në miniaturë, më një shtresë prej “lave” rreth buzëvarëve dhe me pak tym reshë, disa metra përmbi.
Gurgullojnë dhe ziejnë në ato vrimat mistike. Kur unë i afroj një shkrepëse të ndezur, në njërin nga këta vullkanet e vegjël, shpërthen një shkëndi flake e kaltër, që merr formën e një harku prej erës. Kur unë fus dorën në ujin vlues, në fund të kraterit, e ndiej se është valë i nxehët. Është sikur djalli, kishte laboratorin e tij, veç disa metra nën këtë tokën e verdhë squfurore, të ashpër.
Neve vazhdojmë të ecim mbi shtresa të çuditshme me ngjyra, që shtrihen si dregëza të pështira, mbi rrasat e sheshta, hidhemi mbi gropa të vogla uji, ku fundi i përbaltur i tyre, vlon nga jeta e pa shpjegueshme dhe vijmë në hotelin e parë mjekësor.
Unë nuk tallem: Llixha ka hotel kurimi, jo vetëm një, por disa.
I pari, një ndërtesë e madhe e bardhë dykatëshe, ka një paraqitje mjaft perëndimore. Pash zotin, s´është një vepër artistike uji, që krenohet përpara portës?!
Ata dy tre të tjerët, quhen më mirë me fjalën barake. Ka edhe një banjë, e cila është shumë mizerje. Është shteti, që mban këtë institucion. Profesionistë të posaçëm të banjës, janë punësuar të kujdesen, për ata të sëmurë që kërkojnë shërim dhe i fusin në ato govatat e ngushta çimentoje, ku uji shërues përshkon prej burimit, nëpër lugje druri të plasur që pikojnë, ku uji për banjë, nuk është parashikuar për një klient, por për dhjetë.
Pagesa është shumë e arsyeshme: 1 lek, d.m.th. 25 qindarka suedeze. Pagesa e kurës, bile ka dhe një të tillë, shkon afërsisht aq. Por nëse ndonjë do t´i dukej hyrja në institucionin shtetëror të banjës mjaft e shtrenjtë, kështu ofrohet një banjë në ajër të lire, më e lirë: një gropë ledhi përjashta, e rrethuar me një mur gjysmë metre të lartë dhe aty këtu i shembur. Aty mund të bash si të duash për të qëndruar.
Disa periudha të vitit, jeta në banjë ka një gjallëri mjaft të madhe. Nuk qe dje, që nami i Llixhës për shërim, fluturoi mbi Shqipërinë. Një kohë në botë fluturoi deri në Romë dhe pleqtë romakë me reumatizëm, bënë udhëtimin e papërshtatshëm dhe të vështirë, për të kërkuar shërim në ato banja termike, që ka pasur në atë kohë këtu dhe ruinat e saj ende duken. Shqiptarët vetë në gjithë kohët, kanë shkuar për pelegrinazh në këtë grykën mistike dhe pelegrinojnë edhe sot.
Nëse janë të pasur, marrin me qira së bashku me disa miq, një kolibe të vogël në ndonjë nga ata hotelet e vegjël, ku mbështillen së bashku dhjetë, njëzet dhe gatuajnë ushqimin së bashku, në një vatër të improvizuar në një qoshe të dhomës. Në se janë të vobektët, që zakonisht shpesh është kështu, ngrenë çadrat e tyre, në buzë të shpateve dhe rrinë gjithë ditën dhe mbajnë gjymtyrët e tyre reumatike, në ujë, në ndonjë nga ato burimet e shumta, të cilat deri tani asnjë nuk është interesuar fare ti ç´frytëzojë, në mënyrë racionale.
Po të jenë shumë të pasur, atëherë zënë vend në “Park Hotel”, në ndërtesën e bardhë dykatëshe, për të cilën fola para pak. Ajo është ngritur nga vëllai i Lef Nosit, i cili kërkon fatin si drejtor hoteli. “Park Hotel”, është sipas këndvështrimit shqiptar, në të gjithë aspektet, një hotel luksoz. Dhomat kushtojnë deri në 3 korona dhe shpëton të gatuash, në ato kondita të këqija, sikurse në hotelet e tjera. “Park Hotel”, ka një radhë vatrash me kasolle nga ana e pasme dhe të duhet vetëm një tenxhere me vete.
Por duhet theksuar: po qe festë dhe do të hash një vezë, nuk e zien në tenxhere. Ajo vihet fare thjeshtë lirisht me fodullëk, në një nga burimet e vegjël, ku natyra vetë kujdeset për zierjen. Ah, kjo është apoteoza e modestisë, ky vend i çuditshëm kurativ! Pamja është e pa besueshme dhe piktoreske: ato burimet avulluese dhe shkëmbinjtë shkëlqyes, me këtë banjën shtetërore të baltës, përbindëshe dhe banjës në natyre me mure të prishur, që shtrihen aty si mbeturinat e një shtëpie të djegur.
Përpara “Park Hotel”, kalon një bari më kopenë e dhenve. Ato janë të famshme, dhentë e Llixhës. Uji i burimeve me përmbajtje squfuri, të cilin çuditërisht, kafshët e pinë me mjaft shije, thuhet se i jep mishit, një shije pikante dhe të shijshme.
Sezoni i banjës ende nuk ka filluar seriozisht, por këtu përpara nesh sido qoftë, klienti i parë për shërim, ka zënë vend. Është një burrë fukara nga zonat në kufirin jugosllav. Ai rri ulur përpara një nga gropat e ujit, që vlojnë dhe gurgullojnë dhe pranë qëndron gomari i tij dhe tërheq të iki nga avulli i squfurit.
I zoti i tij dhe i pari i shtëpisë, ka përvesh shallvaret e leshit të deleve, deri në gjunjë dhe ka heq opingat e sheshta. Me kujdes fut këmbët në ujë dhe përzien pak ledhin me një shkop. Pastaj lëviz në pozicion të mirë, nxjerr një qosh buke dhe disa copa djathë dhie, merret pak me gjuajtjen e mizave në fijet e mjekrës dhe duket i kënaqur, sikur nuk ka zi dhe shqetësim në rruzullin tokësorë.
Vizitori i parë i banjës…!
Por për një ose dy dekada, do të ndryshojë karakteri i vizitorëve për kurim. Atëherë ai është i mirë veshur dhe internacional, flet gjuhë të huaja dhe ka mjaft pare. Atëherë edhe Llixha ka shndërruar pamje. Barakat e hoteleve, janë zëvendësuar me ndërtesa elegante, automobila elegante kalojnë shpejt në rrugën e Elbasanit, orkestra luan në parkun e mirëmbajtur të kurimit. Mundësitë e Llixhës, janë shumë të dukshme për të huajt e shkathtë, që të mos e kuptojnë dhe ç´frytëzojnë ato. Por para së gjithash, nuk do të vazhdojë që burimet të kenë këtë pamjen e egër dhe fashinante. Ato do të mbi-ndërtohen dhe uji do të shkoj në sistemin modern me tuba. Koncernet e huaja, do t´i fshehin forcat natyrore, të egra dhe enigmatike të Llixhës.
-Ju duhet të ishit këtu një mbrëmje në sezonin e lartë, thotë ky ciceroni shqiptarë. Atëherë lugina është e çuditshme dhe e pa besueshme. Ju e kuptoni, këto burime avulluese dhe gurgulluese të squfurit, kanë nxit fantazinë e popullit në një mënyrë krejt të veçantë. Natyrisht janë shpirtra mistike, të cilët banojnë në ato vrimat burbulluese, zhurma të rrezikshme, që duhet ta kesh mirë me to, nëse do të përfitosh nga zotësia e tyre, për të shëruar për ndryshe sëmundje të pa shërueshme. Një florë e pasur legjendash është zbuluar dhe këto legjenda, tregohen me preferencë kur është errësuar.
Njerëzit mblidhen në grupe rreth burimeve dhe nxjerrin shkrepëset. Flakë blu ngrihen dhe tunden sipas erës së natës dhe në atë dritën mistike, dëftehen legjendat herë pas here, me zë pëshpëritës. Çdo gjë është mistikë e thellë. Në se këqyr lojën teatrale, në një distancë të vogël dhe sheh hijen e zezë të katundarëve të dallohet përballë shkëmbinjve, është një armatë fantastike fantazme, që ka ngrit kampin rreth zjarreve fantazma. Unë u betohem juve: kjo është një pamje e pa besueshme!
Dhe tani duhet ta lëmë Llixhën, për të arritur në shtëpi në Tiranë, para mbrëmjes. Neve shikojmë për rreth për Mrs. Haslock.
Ajo anglezja e shkathtë, është vizitorja e dytë e Llixhës për vitin. Edhe ajo është ulur pranë një grope që zien dhe lanë me kujdes këmbën e majtë reumatike, e cila është impresionuese.
-Isn´t that nice! Thërret ajo me ngazëllim. Isn´t that awfully nice…
Rikthimi nga Elbasani për në Tiranë, qe sikurse unë e imagjinoja, një udhëtim i tmerrshëm.
Muzgu vdes dhe nata mbyll perden e zezë. Malet dhe grykat thithen nga errësira. Ende është vetëm një rrugë e keqe, me mbyllje të papritura dhe kthesa të lemerishme, një veturë që kërcen dhe zvarritet, një shofer shqiptarë, i cili sipas rregullit fatalist të jetës, shkon po shkon, e shtyp pedalin e gazit, gjer në fund dhe tymos cigaren. Prapë se prapë është çudi me orientin.
Karakteri i tij i butë i jep atij një plogështi dhe një fizionomi të përmbajtur, që i jep urrejtje për nxitimin, dhe mospëlqim të punës. Asnjë nuk di më mirë se orientali, se nesër është prapë një ditë tjetër. Por t´i japish atij një automobil në dorë dhe një njeri i ri ka lind: një tifoz i ngasjes së shpejtë, me masa të pa besueshme, një kandidat vetëflijimi, të cilit çdo rrezik i duket i vogël, çdo shpejtësi e ulët.
Rrugëtimi i tërbuar vazhdon. Fenerët e veturës lyejnë rrugën në të bardhë të egër, por veç nja njëzet e ca metra para nesh, zhduket rruga e xhadeja e bardhë, që të vazhdojë në hapësirën si një lum drite e mbinatyrshme dhe me shpejtësi ngushtohet. Ajri i rëndë nga gomat e djegura të shpon në hundë, kur ne gërvishtim rrugën malore. Disa zogj të ngathtë, fluturojnë mbi rrugën, nga verbimi i dritës së fortë.
Pas një gjysmë ore bëjmë një pauzë të shkurtër, në manastirin grek-katolik të Shijonit, ku një pop i moçëm, me stërpikje të verdha kosi në mjekër, tregon për shenjtorin e famshëm, Jon Vladimirin. Shenjtori në ditët e tija të fuqisë, duhet të ketë qenë një zotëri mjaft origjinal. Puna e tij e preferuar, ishte të shëtiste përqark me kokën nën sqetull. Por dalë nga dalë, ky burri i shenjtë u mërzit nga kjo lloj jete dhe u vendos në manastirin e kishës, ku ai pushon në një sarkofag të verdhë dhe nderohet me lutje, katër herë në ditë.
-Jon Vladimiri i ka dhënë emrin manastirit tonë, mbaron popi tregimin e tij. Ne e quajmë St. Johan, në shqip, Shijon.
Neve e refuzojmë ftesën e përzemërt të popit, për t´u fal përpara arkivolit të Shijonit. Plaku premtoi të lutet në vendin tonë. Ne hipim në veturë dhe shpojmë përpara nëpër natë.
Tirana na përshëndet me ndriçimin kursimtar. Llambat e zbehta të rrugës, mundohen më kot t´i japin jetë Bulevardit “Musolini”, rreze të holla drite, duken nga plasat e kapakëve të dritareve dhe vizatojnë viza të verdha, mbi llucën e rrugës. Në shesh, poshtë minares së vjetër të xhamisë, ndalojmë. Këtu është pika e nisjes dhe e mbarimit të udhëtimit.
Ciceroni duket pak si i shastisur, kur neve i japim lamtumirë. Ai shikon i menduar mbi sheshin.
Dhe thotë:
-Është një kujtim i vjetër, e cila më bie ndërmend gjithmonë, kur kaloj nëpër këtë shesh. Tirana, siç e dini, ka përjetuar një radhë revolucionesh. Mua do të më duhesh ditë, për të treguar gjithë ato vuajtjet e tmerrshme, që neve banorët e qytetit, kemi përjetuar para se më në fund u bë pak qetësi, në këtë vendin e shqetësuar. Që prej kur mbaj mend, ky shesh ka shërbyer si vend ekzekutimi. Pikërisht atje, në të djathtë të xhamisë, ngriheshin zakonisht trekëmbëshit, skele primitive druri, të larta, me një litar dhe një lak, në mes të shtyllës horizontale.
Natyrisht me kohën gati u mësuam me të parit e kufomave, që tundeshin, të cilat zakonisht rrinin varë një ditë ose dy. Kjo u bë në njëfarë mënyre, si pjesë e natyrshme e pamjes së qytetit. Por unë mbaj mend një natë marsi më 1924-ën, një natë po aq e errët dhe e heshtur, sikurse kjo sonte. Unë kisha qenë jashtë për të vizituar disa të afërt dhe në rrugë për shtëpi, i rashë pjerrtas nëpër sheshin për të fituar kohë.
Befas qëndrova i shtangur. Disa metra përpara meje, vareshin pezull në ajër dy koka burrash. Unë e përdor me qëllim fjalën pezull, sepse mua m´u dukën, sikur ata përkundeshin krejtësisht lirshëm në errësirë, të ndriçuar nga një hije si fantazmë, një dritë e pa shpjegueshme, që paraqiste ato vijat e fytyrave, të deformuara me një mprehtësi lemeritëse. Zemra në gjoks më ndaloi. Unë e ndjeva atë, sikur ndonjë dorë e padukshme, më zuri për fyti. Qe një çast i tmerrshëm…!
Ju ndoshta mendoni, që unë kisha rënë viktimë e ndonjë lloj halucinacioni? Hiç fare. Shpjegimi qe po aq i natyrshëm, sa lemeritës. Dy atentatorë për grusht shteti, ishin varë gjatë ditës. Kur kish rënë errësira, arixhiu i kishte lidhur viktimës, dorën e majtë mbi gjoks. Në çdo dorë u kishte futur një qiri. Kjo qe e gjithë. Hem për tmerrim, hem si shembull paralajmërues..
Tu ngjat jeta!
-Tu ngjat jeta!
Burri me ato kujtimet e gëzueshme ngrenë kapelën dhe merr nga një rrugë kryq. Shoferi nxjerr një hartë të grisur dhe më bën propozim, për një ekskursion të ri. Zonja ime dhe unë nisemi si fshehtas, nga tmerri për në hotel, tue menduar se magjepsja e Shqipërisë nganjëherë ka një ndjenjë shqetësuese, gati asaj të makabrës.
Memorie.al
Vijon numrin e ardhshëm
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
