Rrëfimi nga Ilya Zhegulev
Kontribuoi në këtë rrëfim Konstantin Benyumov
Pjesa e dytë
‘Më kryqëzoni këtu’ Jeta post-presidenciale e Mikhail Gorbachev
Memorie.al / Për një shekull, udhëheqësit e qeverive sovjetike dhe ruse, ose vdiqën pa lënë postet e tyre, ose u larguan nga pushteti për një pension të qetë dhe u mbyllën në jetën e tyre private. Përjashtimi i vetëm nga ky rregull ka qenë i fundit, sekretari i përgjithshëm i Komitetit Qendror të Partisë Komuniste Sovjetike dhe presidenti i parë i Bashkimit Sovjetik, Mikhail Sergeyevich Gorbachev. Pasi dëshmoi kolapsin e vendit, që drejtonte dhe i’a dorëzoi pushtetin njërit prej kundërshtarëve të tij politikë, Gorbaçovi përdori statusin e tij, si një nga politikanët më të njohur në botë, për të siguruar jetesën e tij dhe për të mbledhur fonde gjerësisht, për projekte kërkimore dhe shërbimi në dobi të njerizimit. Në këtë proces, ai gjithashtu bëri përpjekje të shumta, për të rifituar autoritetin politik në atdheun e tij. Në 27-vjetorin e rënies së Bashkimit Sovjetik, korrespondenti i ‘Meduza’, Ilya Zhegulev, raportonte se si ish-udhëheqësi sovjetik, e ka kaluar kohën e tij në pension.
PJESA 3
Pensionisti më i pasur i Rusisë
Mikhail Gorbachev u bë milioner, për herë të parë në vitin 1990, kur mori çmimin ‘Nobel’ për Paqen. Ai pushoi së qeni një i tillë menjëherë, pasi udhëheqësi sovjetik e transferoi çmimin e tij miliona dollarësh, në buxhetin e qeverisë së tij. Siç u shkrua më vonë në një intervistë me ‘Meduza’, paratë u përdorën për të ndërtuar gjashtë spitale në të gjithë vendin. Pas dorëheqjes së Gorbachvit, udhëheqësit e Komonuelthit të Shteteve të Pavarura, i caktuan atij një pension të respektueshëm prej 4.000 rubla në muaj, afërsisht katërfishi i pagës mesatare sovjetike në atë kohë. Megjithatë, pensioni nuk u indeksua, për t’u rritur me inflacionin, siç ishin ato të qytetarëve të tjerë rusë dhe në verën e vitit 1994, Gorbachevi merrte më pak se dy dollarë çdo muaj. Në fund të atij viti, vetë Boris Yeltsin, lëshoi një urdhër për të lidhur pensionin e paraardhësit të tij, me pagën minimale dhe ish-presidenti i BRSS-së, ka marrë 40 herë më shumë se paga minimale nga qeveria, çdo muaj më pas. Sot, kjo shumë është 312.000 rubla (afërsisht 4.690 dollarë) – pensioni më i madh në vend.
Megjithatë, në fillim të viteve 1990, Gorbachev-it iu desh të siguronte vetë jetesën e tij, ndërkohë që fitonte mjaftueshëm për të mbajtur funksionimin e fondacionit të tij. Ai zgjodhi një burim të ardhurash, të njohur për shumë ish-krerë shtetesh në SHBA-ës: ai shkroi libra dhe jepte leksione. Në Rusi, vështirë se ishte e mundur të siguronte jetesën, duke shkruar kujtime dhe Gorbachevi pretendon se ai kurrë nuk u lejua, të nxirrte botime të shumta të librave të tij. Shkrimet e tij shiten shumë më mirë në Perëndim. Megjithëse, Gorbachevi ishte i diskutueshëm në vendin e tij, ai u prit kudo jashtë vendit, si një figurë heroike historike, njeriu që mundi një sistem totalitar.
Siç kujton Poliakov, Gorbachevi dhe ekipi i tij, kontaktuan një sërë agjentësh dhe përfundimisht u bashkuan me Robert Walker, i cili deri atëherë, kishte shumë përvojë në përfaqësimin e figurave kryesore publike. Byroja e Programit Amerikan, që themeloi Walker, kishte organizuar tashmë, ngjarje të famshme në diasporën ruse, për disa dekada dhe kishte përfaqësuar folës, nga Larry King, deri te Steve Wozniak. Vetë Walker kujton se përfaqësuesit e Gorbaçovit, (konkretisht, zyrtari kryesor i shtypit i Ministrisë së Brendshme Sovjetike), e kërkuan atë kur vetë Gorbachevi, ishte ende president, për ta pyetur nëse ideja e organizimit të leksioneve, për të në Shtetet e Bashkuara, kishte ndonjë hap të ri. Agjenti amerikan u interesua për këtë çështje dhe u takua me Gorbachevin, kokë më kokë. “Mbaj mend, që ai më shikoi drejt në sy dhe në vend që të më shtrëngonte dorën e djathtë, ai mbërtheu dorën e majtë, me të majtën e tij dhe tha: “Shpresoj se do të jemi partnerë të mirë”, tha Walker. “Mund të them se pas 25 vitesh, ne jemi ende partnerë të mirë”.
Udhëtimi i parë dy-javor i Gorbachevit, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, i cili u zhvillua në pranverën e vitit 1992, shfaqi një atmosferë më tipike, për një fushatë presidenciale, sesa ndonjëherë një turne leksionesh, ngjashmëria madje afrohej shumë. Një vit më vonë, shkalla e ngjarjeve të tij, vetëm ishte rritur. “Ngjarja më e madhe ishte në Charlottesville, në Universitetin e Virxhinias. Mendoj se ishte ditëlindja e tij”, tha Walker. “Gorbachevi mbajti fjalimin e tij dhe reagimi ishte i pabesueshëm. Aty ishin rreth një mijë njerëz, studiues, studentë dhe shumë prej tyre bërtisnin, ‘Gorbachev për president”! Sipas Walker, ish-udhëheqësi sovjetik, dukej se ushtronte një tërheqje magnetike, mbi audiencën e tij amerikane. Edhe presidentja e Shoqatës së Ekzekutivëve të Uashingtonit, tha se ajo duhej të shtrëngohej për t’u siguruar, që ishte vërtet në të njëjtën dhomë me Gorbachevin. “Kishte diçka kolosale për të”, vazhdoi Walker. “Ai dukej si dikush, që kishte ndryshuar vërtet botën”.
Ish-politikanë që mbajnë rregullisht fjalime, para biznesmenëve ose audiencës publike, kanë nxitur krijimin e një industrie të mire në lulëzim. Është rritja e këtij tregu, që i lejoi kundërshtarët e Hillary Clinton-it, ta kritikonin atë gjatë fushatës presidenciale të 2016-ës në SHBA-ës, për qindra mijëra dollar, që ajo dhe bashkëshorti i saj, ish-Presidenti Bill Clinton, morën në tarifat e fjalimit. Si rregull, folësit paguhen në përputhje me statusin dhe prestigjin e tyre. Siç shpjegon Walker, ky rregull ishte i vërtetë për Gorbachevin. Publikut të tij i pëlqente ideja e takimit me “njeriun që e bëri planetin të qetë”. “Unë do të thoja se për rreth 20 vjet, ai ishte një nga politikanët më të kërkuar, në industrinë e leksioneve. Unë kam përfaqësuar Reganin, Mitterandin, Wałęsa-n, por askush nuk mund të konkurrojë me Gorbaçovin”, tha Walker. “Në fakt, ai ishte aq i popullarizuar në Amerikë, saqë shumë njerëz menduan se ai mund të kandidonte, në zgjedhje këtu dhe të fitonte”.
Kur u takuan për herë të parë, Walker i tha Gorbachevit, se kompania e tij, do të siguronte gjithmonë një shoqërues për turneun e tij të leksioneve në Amerikë. Si përgjigje, Gorbachevi kapi dorën time të majtë, në dorën e tij të majtë, përsëri dhe tha: “Ti”. Që atëherë, producenti e ka shoqëruar gjithmonë Gorbachevin, në të gjithë SHBA-në dhe ky ka qenë një urdhër i gjatë: ish-sekretari i përgjithshëm, ka shpenzuar pothuajse për një kohë të gjatë, një e treta e çdo viti në turne, veçanërisht kur leksionet e tij amerikane, filluan të tërhiqnin ftesa shtesë në Japoni dhe Gjermani. Në Moskë, një “Vollgë” shtetërore dhe akuza për tradhti, do ta prisnin gjithmonë, por në SHBA-ës, Gorbachevi udhëtoi me një avion korporate, në pronësi të familjes Forbes (për ironi, Boeing u quajt “Mjeti Kapitalist”). Në Japoni, disa qindra njerëz performuan këngën “Netët e Moskës”, për nder të Gorbachevit, në një darkë ceremoniale. “Ishte mbresëlënëse se sa shumë njerëzit e donin dhe e respektonin atë”, tha Walker. “Thënë kështu, njerëzit e donin dhe e respektonin shumë më tepër sesa në shtëpinë e tij, në Rusi”.
Sipas Walker, Gorbachevi përgatitej për çdo fjalim individual dhe kërkoi këshilla, për atë që audienca mund të dëshironte të dëgjonte. “Mbrojtja e mjedisit, ndryshimet në prioritetet globale, balancat e fuqisë ndërkombëtare”, numëroi Walker çështjet në gishta. “Unë kam qenë në këtë biznes, për një kohë të gjatë dhe kam përfaqësuar shumë njerëz. Zakonisht, folësit kanë fjalimet e tyre të zakonshme. Presidenti Gorbachev, gjithmonë përgatiste një fjalim unik, në varësi të situatës në të cilën do ta mbante. Ishte një strategji shumë efektive”. Gorbachevi foli në të gjitha llojet e ambienteve: në klube private, në salla të mëdha publike, madje edhe në kisha. Vitet kaluan dhe popullariteti i tij nuk ra kurrë. Në vitet 2000, ai mbajti fjalime para nxënësve të shkollave dhe studentëve të kolegjit, që kishin lexuar për të në tekstet e tyre shkollore.
“Ju do t’i shihnit këto ngjarje në sallat e konferencave të destinuara, për të mbajtur një mijë njerëz në Vankuver, Toronto, Calgary dhe këta fëmijë, do të bërtisnin sikur do të dëgjonin Michael Jackson”, tha Walker. “Nuk u besoja syve. Këta fëmijë do ta shikonin atë, sikur të ishte një yll rocku”. Walker pranoi se ai madje u përlot, gjatë një ngjarjeje: një guvernator i ri i shtetit, kujtoi stërvitjet bërthamore, që duhej të kryente si fëmijë dhe falënderoi presidentin sovjetik, për faktin se ai kurrë nuk duhej të fshihej, nën tryezën e tij, nga një bombë e vërtetë.
Walker nuk pranoi t’i tregonte gazetarit të ‘Meduza’ shumën totale që Gorbachevi ka fituar në Shtetet e Bashkuara, por përmasat e honorarëve të tij janë publikuar në disa raste. Në vitin 2000, për shembull, Gorbachevi mori 100.000 dollarë për secilin nga fjalimet e tij motivuese dhe 75.000 dollarë, për çdo fjalim gjysmë ore në një klub privat. ‘Meduza’ ka marrë informacione që tregojnë se honorarët e tij, ndonjëherë arrinin 300.000 dollarë në vitet para kësaj. Gorbachevi do të fluturonte për në Shtetet e Bashkuara të paktën dy herë në vit, për një turne që zgjaste dy ose tre javë. Ai shpesh jepte disa leksione çdo ditë. Si rezultat, në vitet e tij më të mira, ish-presidenti sovjetik mund të fitonte mbi një milion dollarë në një udhëtim të vetëm. Burime pranë Gorbaçovit raportuan se ai nuk e kishte zakon t’i shpenzonte paratë që merrte për vete. Në vend të kësaj, Gorbaçovi i shpenzoi të ardhurat e tij në projekte sociale, si të tijat ashtu edhe të gruas së tij.
Gorbachevi gjeti një tjetër burim të ardhurash, duke u shfaqur në reklama. Një herë ai u filmua duke përsëritur fjalën “Perestrojka” ndërsa vëzhgonte linjat e prodhimit të një konglomerati hekurudhor austriak. Ai gjithashtu u shfaq në një video reklamë për Pizza Hut: në video, një grup rusësh ulen në piceri dhe debatojnë për rolin e Gorbachevit në historinë botërore. Në fund të reklamës e përshëndesin me një fetë byreku. Gorbachevi mori 160.000 dollarë, për atë paraqitje të veçantë. Markat më të shtrenjta i’u afruan gjithashtu ish-sekretarit të përgjithshëm: në vitin 2007, Gorbachev u shfaq në një reklamë për Louis Vuitton. Në fotografi, ish-presidenti udhëton përgjatë Murit të Berlinit në një limuzinë me një çantë udhëtimi pranë tij. Një kopje e revistës ruse të lajmeve “The New Times” del nga çanta, duke shfaqur një histori për vrasjet e gazetares Anna Politkovskaya dhe ish-agjentit të FSB-së, (ish-KGB-së), Aleksandr Litvinenko. Gorbachevi që atëherë ka këmbëngulur se ai nuk donte të thoshte asgjë, duke u shfaqur me një mbështetje të tillë. Ai tha: “Fotografët më mashtruan. Ata e rregulluan çantën dhe revistën në mënyrë që të shihni titullin”.
Prania e revistës në reklamën e Gorbachevit erdhi si befasi edhe për Yevgenia Albats, kryeredaktoren e vetë botimit. “Gorbachevi u pajtua në revistë praktikisht, sapo ajo filloi të shtypej”, tha ajo, “Por disa njerëz thonë gjithashtu se, ai na ka ndihmuar financiarisht dhe kjo nuk është e vërtetë”. Megjithatë, Gorbachevi u dha një dorë gazetarëve të tjerë, që kishin nevojë për të.
PJESA 4
Një celular për redaktorin
Në kujtimet e tij, sekretari i shtypit i Jelcinit, Vyacheslav Kostikov, shkroi se Gorbachevi e kritikoi veçanërisht ashpër presidentin e atëhershëm të Rusisë, në një intervistë me gazetën ‘Komsomolskaya Pravda’ (E vërteta e Komsomolit). Intervistuesi ishte Dmitry Muratov, redaktori i rubrikës së informacionit prej 30 vitesh. Muratov e filloi bisedën duke i kërkuar ish-presidentit të shfaqte ID-në e tij zyrtare të punës dhe më pas vazhdoi të pyeste se, sa para kishte në portofolin e tij në atë kohë (Gorbachev prodhoi 18 rubla dhe pak këmbim).
Gorbachevit i pëlqente Muratov. Ai pati një pëlqim të tillë për gazetarin, në fakt, saqë pas dorëheqjes, ai thirri Muratovin dhe i ofroi të shkruante një rubrikë mujore për ‘Komsomolskaya Pravda’, me titull “Një herë në muaj me Gorbachevin”. Megjithatë, një përçarje shumë shpejt thyen bordin editorial të gazetës. Megjithëse drejtori i botimit, Vladimir Sungorkin, ndau fitimet e gazetës me gazetarët e tij dhe kështu rriti në mënyrë dramatike standardin e tyre të jetesës (në fillim të viteve 1990, 23 milionë kopje të ‘Komsomolskaya Pravda’, u shtypën për çdo numër), disa nga punonjësit e botimit ishin të pakënaqur me vetë konceptimi i gazetës, duke besuar se i afrohej gazetarisë së verdhë. Muratov dhe disa gazetarë të tjerë, lanë postet e tyre dhe themeluan botimin e tyre – ‘Novaya Gazeta’, që përkthehet si ‘Gazeta e Re’.
U bë shpejt e qartë se pa investime shtesë, gazeta e re do të luftonte fuqishëm: themeluesit e saj nuk kishin as para të mjaftueshme për të blerë kompjuterë për stafin. Dhe pikërisht këtu hyri Mikhail Gorbachev. Muratov, kishte diskutuar vendimin e tij për t’u larguar nga ‘Komsomolskaya Pravda’ me Gorbachevin dhe ky i fundit ishte përpjekur ta largonte atë, por megjithatë kur redaksia e gazetës u nda, Gorbachevi vendosi të ndihmonte mikun e tij të ri gazetar. “Papritmas, ne morëm 20 kompjuterë IBM 286-x, dhe në vitin 1993, kjo u konsiderua si teknologji super e fundit”, tha Muratov. “Ishin kompjuterët e Gorbyt, që ne krijuam këtë letër”. Vetë Gorbachevi tha se investoi 300.000 dollarë në ‘Novaya Gazeta’, pasi gruaja e tij fitoi ato fonde në honorare në librin e saj me kujtime me titull “Shpresoj”.
Një 10 përqind e aksioneve në gazetë, ishte lënë mënjanë për ish-presidentin dhe ai e zotëron atë aksion edhe sot e kësaj dite. Gorbachevi jo vetëm që ka shkruar rregullisht për gazetën dhe ka marrë pjesë në ngjarje të korporatave, por sipas Muratov, ‘Novaya Gazeta’ u bë në një farë mënyre një mjet për politikanin në pension për të mbajtur “një lidhje të drejtpërdrejtë me realitetin në terren”. Duke kujtuar ngjarjet e tetorit 1993, kur një luftë për pushtet midis Boris Yeltsin dhe legjislativit rus. kaloi në një konflikt të armatosur me qindra viktima, Muratov tha: “Unë shkova në vende të ndryshme (në Moskë) dhe thirra Gorbachevin në çdo vend, për t’i treguar se çfarë po ndodhte”.
Bujaria e Gorbachevit ndaj bordit redaktues, nuk ishte e kufizuar vetëm në kompjuterë. Në vitin 1995, gazeta u përball me një krizë tjetër. ‘Novaya Gazeta’, nuk kishte para dhe Muratov fluturoi në gjysmë të rrugës përmes Rusisë direkt në Novosibirsk, ku Gorbachevi po jepte një leksion. Ish-presidenti dëgjoi Muratovin dhe, pas kthimit të tij në Moskë, transferoi 100.000 dollarë nga honorarët e tij, në llogarinë bankare të gazetës. Në ato kohë, kjo ishte një shumë e madhe – buxheti mujor i botimit për pagat e 50 punëtorëve të saj ishte 16.000 dollarë. “Ai i pagoi pothuajse të gjitha borxhet tona për qiranë dhe, më e rëndësishmja, për tarifat e letrës dhe printimit”, tha Muratov.
“Gjithashtu në vitin 1995”, kujton gazetari, ai ishte duke vizituar Gorbachevët në shtëpinë e tyre, kur Raisa Gorbacheva i dha atij një kuti të vogël. Ajo shpjegoi se burri i saj, shpesh e kishte të vështirë të kontaktonte menjëherë Muratovin, për të pyetur për historitë e reja, sepse ky i fundit, duhej të merrte kohë për të gjetur një telefon dhe për ta thirrur ish-presidentin, sa herë që merrte një mesazh në pager-in e tij. Kur hapi kutinë, Muratov gjeti një telefon celular, i cili ishte një mall jashtëzakonisht i rrallë në Rusi në atë kohë. Kushdo që mbante një të tillë, i’u kërkua madje të merrte leje me shkrim nga Agjencia e Mbikëqyrjes së Komunikimit të qeverisë, megjithëse Vladimir Putin, më vonë e anuloi atë rregullore në një nga urdhrat e tij të parë ekzekutiv. “Në atë kohë ‘Beeline’, ishte i vetmi operator i disponueshëm në Rusi (ai tani ka dy konkurrentë të mëdhenj) dhe vetëm gangsterët mbanin telefona”, tha themeluesi i ‘Novaya Gazeta’. Sot, ky telefon është i ekspozuar në muzeun e gazetës.
Kjo nuk ishte hera e fundit që Gorbachevi i ofroi gazetës mbështetje bujare financiare. Ai vazhdoi t’i transferonte fondet bordit redaktues në tërësi në mjaft raste, dhe gjithashtu i drejtonte donacionet e tij për punonjësit individualë disa herë (për shembull, në vitin 1998, ai dha 50.000 dollarë për të mbuluar tarifat mjekësore për reporteren Elvira Goryukhina). Megjithatë, shpejt u bë e qartë se nëse ‘Novaya Gazeta’ do të zhvillohej në afat të gjatë, gazeta do të kërkonte një rrjedhë të qëndrueshme dhe strategjike të investimeve. Ish-kreu i shtetit, e zgjidhi edhe atë problem. Muratov kujtoi se kishte marrë një telefonatë të papritur nga një burrë që u prezantua si Alexander Lebedev, i cili tha se nuk ishte askush tjetër përveç Mikhail Sergeyevich Gorbachev, ai që i sugjeroj atij të merrte kontakt me gazetën.
Lebedev, një bankier dhe një milioner, së pari i dha para për botimin në vitin 1996, sipas Muratov, dhe ai u bë një investitor i plotë dhjetë vjet më vonë. “Gorbaçovi ishte shumë i zgjuar në mënyrën se si i bëri të gjitha”, tha themeluesi i gazetës. “Ai nuk e solli Lebedev vetëm në zyrën tonë. Ai na ftoi të dyve në Forumin Botëror të Redaktorëve (2006) të Shoqatës Botërore të Gazetave në Manege dhe ai u tha kolegëve të mi (dhe mua personalisht), pikërisht aty, se donte të prezantonte zyrtarisht një aksioner të ri që vlerësonte lirinë dhe pavarësinë e gazetës. Më pas, Gorbaçovi i tha Lebedevit për planin e tij dhe bankieri, megjithëse pak i tronditur, konfirmoi se ai ishte më i interesuar për lirinë e fjalës sesa, për fitimin e menjëhershëm. Muratov e quan këtë lëvizje të Gorbachevit “IPO nga reputacioni”. Vetë Lebedev i tha gazetarit të ‘Meduza’, se pjesa e tij në ‘Novaya Gazeta’ (39 përqind), mbahet në emrin e tij vetëm “simbolikisht”: që nga viti 2006, ai ka transferuar 3 milionë dollarë në gazetë çdo vit, pa kërkuar asgjë në këmbim.
Muratov nuk është i vetmi gazetar që ka gjetur favorin e Gorbachevit. Ish-presidenti ishte gjithashtu në marrëdhënie të mira, ndër të tjera, me Yevgenia Albats dhe Alexey Venediktov, kryeredaktorin e stacionit Radio ‘Echo of Moscow’. Megjithatë, përveç ‘Novaya Gazeta’, i vetmi projekt mediatik që tërhoqi pjesëmarrjen e drejtpërdrejtë të ish-sekretarit të përgjithshëm, ishte ish-Radioja shtetërore sovjetike. Në fund të viteve 1990, ai që dikur ishte radiostacioni më i përhapur në BRSS, i riemërtuar në atë kohë Radio-1, humbi shumë nga statusi i tij i mëparshëm dhe ra në më shumë se një milion dollarë borxh, ndaj kreditorëve të tij.
Në maj të vitit 2000, stacioni u ble nga institucionet e lidhura të Fondacionit ‘Gorbachev’ dhe më shumë se një e treta e kompanisë, u zotërua nga vetë Gorbachevi dhe vajza e tij. Sipas përkthyesit Palazhchenko, “dy njerëz shumë aktivë”, inkurajuan ish-sekretarin e përgjithshëm të investonte në projekt – ata ishin gazetari dhe presidenti i Grupit Kombëtar të Informacionit, Andrey Nasonov dhe bashkëthemeluesja e Grupit Kombëtar të Informacionit, Natalya Kozyreva. Poliakov i thotë gjërat pak më ndryshe: “Një masë njerëzish e nxituan me të gjitha llojet e ideve interesante dhe më pas u përpoqën t’i kthenin ato ide në rrogat e tyre”.
Pronarët e rinj të Radio-1 nuk mundën ta ringjallën stacionin. Në më pak se një vit, pothuajse të gjithë menaxherët e kompanisë u pushuan nga puna dhe menjëherë më pas, stacioni filloi të mbështetej kryesisht në ritransmetimet e stacioneve të tjera si China Radio Internacional. Në vitin 2010, Radio-1 pushoi së ekzistuari tërësisht. Tingulli i fundit që doli nga stacioni, i cili transmetohej që nga viti 1924, ishte një fragment nga kolona zanore e filmit Mission: Impossible.
Vetë Gorbachevi ka qëndruar praktikisht i heshtur për projektin. Është e mundur që pronarët e rinj të radiostacionit, e humbën interesin për të kaq shpejt pjesërisht, sepse Gorbachevi, siç sugjeruan shumë komentues në atë kohë, e bleu stacionin për të mbështetur projektin e tij të ri politik – dhe jo një nga shumë projektet e ish-liderit sovjetik. Përpjekjet për t’u rikthyer në politikë, përfundimisht ishin të suksesshme. Memorie.al
Marrë nga meduza. io
Shqipëroi Sara Molla
Vijon numrin e ardhshëm
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
