Nga Maria Dvorani (Medicina)
Memorie.al / Maria Dvorani apo siç njihej ndryshe nga bashkëvuajtësit e saj si: Maria Medicina, lindi në vitin 1925 në qytetin e Korçës, kurse origjina e saj është nga fshati Dvoran i atij rrethi, prej nga familja e saj ka marrë dhe mbiemrin. Shkollën fillore ajo e kreu në vendlindjen e saj, kurse të mesmen në një kolegj mjekësor në Firence të Italisë. Në vitin 1944, ajo u kthye në Shqipëri duke u rreshtuar me armë në dorë në radhët partizane. Pasi shërbeu për disa vjet si infermiere dhe ndihmës-mjeke në spitalet e Tiranës, në vitin 1952 arrestohet për motive politike si “armike e popullit” dhe dënohet fillimisht me vdekje. Mbas apelimit, i falet jeta dhe dënimi i kthehet në 25 vjet burg. Vuan gjithsej 14 vjet burg dhe më pas detyrohet të punojë në punë të rënda fizike. Që nga viti 1992, ajo ka drejtuar si kryetare shoqatën e “Grave të ish – të Burgosura dhe të Persekutuara Politike të Shqipërisë”. As viteve ’90-të, Maria Dvorani ka botuar shkrime të ndryshme, kryesisht për krimet e regjimit komunist të Enver Hoxhës dhe gjithashtu ka botuar edhe librat: “Dashuria e heshtur” (1999); “Përse vuaj” (2001); “Koha në mjegull” (2003), etj. Maria Medicina ndërroi jetë në vitin 2002 në qytetin e Tiranës, ku banonte fare e vetme dhe nën kujdesin e bashkëvuajtësve të saj. Nga shkrimet e Maria Dvoranit, kemi përzgjedhur për botim atë me titull: “A mund të falim”, ku ajo tregon shkurtimisht për ditën e parë pas daljes nga burgu, provokimin nga ish-kolegu i punës në spitalin e Tiranës që ishte bërë informator i Sigurimit të Shtetit, debatin me ish-gjeneralët e Sigurimit të Shtetit, Halim Xhelo, Mihallaq Ziçishti, etj., oficerë madhorë të Ministrisë së Punëve të Brendshme, gjatë një inspektimi që ata bënë në burgun e Tiranës, ku ajo vuante dënimin.
A MUND TË FALIM?
Shpesh kemi biseduar me shoqe ish-të dënuara politike. Kemi lexuar shkrime të ndryshme nëpër gazeta, ku thuhet se duhet të falim. Po! Ne duhet të falim, për hir të kombit. Të jemi tolerantë, të jetojmë në qetësi dhe në harmoni. Por do të na duhet të harrojmë plagët, ato ëndrra të këqija që ende ndrydhin rininë, jetën tonë…?!
Po si të falim?
Unë jam njëra prej viktimave të regjimit komunist. U dënova me vdekje dhe, pas apelimit, dënimi m’u kthye me 25 vjet privim lirie. Kam shumë për të folur për vitet e burgut, por…! Jo më pak të rënda kanë qenë edhe ato jashtë.
…U lirova një ditë prilli. U enda nëpër rrugët e Tiranës të gjeja një copë strehë ku të futja kokën deri sa u err. Ishte nata e parë e lirisë. Duhej të isha e gëzuar, por s’mundesha! Njerëzit shëtisnin të qetë dhe shijonin freskinë e asaj mbrëmjeje pranvere.
Unë endesha me këpucë në dorë nga dhimbja e këmbëve. Nuk dija ku të trokisja! Kalova nga një hotel, në tjetrin, por për mua atë natë nuk do të kishte asnjë strehë. Sportelistët sa shikonin fletën e lirimit me vulën e burgut, thoshin një: “jo” të prerë. Orët kalonin me zor dhe nata ishte e frikshme, e gjatë…!
Të nesërmen shkova te një familje për të pushuar pak. Më dhembnin këmbët, por më shumë shpirti. Dhe ja, edhe aty polici…! Të zotët e shtëpisë duhet të më nxirrnin jashtë, sepse unë isha “armike e popullit”, përndryshe ndaj tyre mund të merreshin masa internimi. U trondita edhe më, por s’mund të qaja. Unë kisha harruar të qaja dhe lotët më ishin shterur që në burg!
E megjithatë, diku u gjend një lot i harruar, kur një fëmijë rreth 12 vjeç e ca të tjerë, ndoshta pak më të mëdhenj, iu kërcënuan policit me tullë në dorë, duke më marrë në mbrojtje! Të gjithë bashkë i thërritnin: “Ajo është e mirë. Ç’keni me të? Nuk ju vjen keq”?!
Që të mos i rëndohesha më asaj familjeje të mirë, u largova…! O Zot! Çfarë s’kanë bërë këta faqezinj që ne sot duhet t’i falim! S’lanë familje pa trazuar; na larguan nga shoqëria dhe nga të afërmit, të cilët kishin frikë të na takonin…
Po “shoku i punës”, provokatori, a mund të falet…?!
…Ai erdhi nga një repart ushtarak. Unë punoja në repartin e kirurgjisë, kurse ky do të bënte një kurs për infermier. Kur e pashë, më erdhi keq. Ishte i zbehtë, trupvogël dhe, ndonëse pa shkollë, me ambicien për t’u bërë diçka, tregohej i gatshëm për çdo punë. Shpesh bisedonim për gjëra pa rëndësi. Kur, një ditë, më tha: “Më kanë propozuar për në Sigurim”.
Shumë shpejt po mblidhte frytet e punës së tij të padukshme! Më pyeti në isha në Parti dhe në kisha marrë pjesë në luftë. E pashë pa i’u përgjigjur. Por ai nguli këmbë në të vetën: “Ju nuk keni për të hyrë në Parti! Ju ëndërroni Perëndimin, një Shqipëri “të lirë”. Aty për aty nuk arrita të kuptoja pse m’i tha këto fjalë. Ishte Sami L.
Këta lloj njerëzish me paraqitje të zakonshme, përbënin atë rrjetë të padukshme të merimangës, duke i fshehur pas skutash qëllimet e tyre të vërteta. Shpifjet, trillimet, provokimet dhe kurthet ishin mjeshtëria e tyre e padukshme, që helmoi mijëra jetë njerëzish të pafajshëm.
… Si në një tablo filmi, më dalin para syve katër burra, një kolonel dhe tre gjeneralë me grada dhe me pantallona me shirita të kuq.
-“Na ke lodhur…”- tha Halim Xheloja, (në atë kohë shefi i Seksionit të Punëve të Brendshëm të Tiranës).
– Ku ke vënë thembrat ti, unë kam vënë majat e këmbëve – iu përgjigja. Nuk dija të isha ndonjë person me kaq rëndësi sa të survejohesha nga një oficer madhor! Njëri prej tyre, Mihallaq Ziçishti, u shkëput dhe bërtiti si i çmendur:
-“Ti je armike e popullit. Ty do ta marrim shpirtin”!
Dy shuplaka të forta, si dy copa metali, më ranë në fytyrë, ndërsa një shkelm në bark më rrëzoi përdhe. Kisha dhimbje të forta, por sedra nuk më la të tregohesha e dobët para tyre. Ngrita kokën dhe i thashë:
Unë nuk kam bërë asgjë, veçse e dua vendin tim!
Një grusht i befasishëm më hodhi sërish përtokë. Nga goja më doli gjak. Më ishin thyer dy dhëmbët e parë! E kisha të vështirë të ngrihesha, gati të pamundur. Ngrita sytë lart dhe thashë me vete: “O Zot, shiko dhe merr hak”!
Ishte dita e parë e arrestimit…!/Memorie.al
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
