Dashnor Kaloçi
Memorie.al/ publikon një dokument arkivor të nxjerrë nga Arkivi Qëndror i Shtetit që i përket vitit 1936 dhe bën fjalë mbi një korrespodencë të Ministrisë së Punëve të Jashtëme në Tiranë me Ministrinë e Punëve të Brendëshme, lidhur me bashkëpunimin e komunistëve jugosllavë dhe atyre shqiptarë, të cilët nëpërmjet Llazar Fundos, i kishin dhënë 8 mijë franga ari një komunisti nga qyteti i Shkodrës, (me mbiemrin Shpuza), për të blerë armë në Shqipëri dhe për t’i dërguar ato në Jugosllavi me anë të Liqenit të Shkodrës ku kryhej edhe kontrabanda e duhanit.
Letra e Legatës Jugosllave në Tiranë për Ministrinë e Punëve të Jashtëme të Mbretërisë Shqiptare, e cila sipas porosisë së qeverisë së Beogradit, i kërkonte qeverisë së Tiranës, që të lidhnin një marrëveshje bashkëpunimi, për shkëmbimin e informacioneve lidhur me lëvizjen komuniste (bolshevike) që zhvillohej në mes dy vëndeve, si dhe për kontrabandën e armëve dhe duhanit që kishte filluar të intesifikohej shumë, në mes dy vëndeve.
“Në Shkodër, një i quajtun Shpuza, është agjent i organizatave komuniste dhe merret me propagandë në favor të këtyre organizatave në Shqipërinë e Veriut. Autoritetet Jugosllave kanë disa shenja që lënë të kuptohet, se i lartëpërmënduri është i ngarkuar prej komunistave të Malit të Zi, që të blerë armë në të gjithë Shqipërinë. Një shumë prej 8.000 frangash ari, i është dorzuar të quajturit Shpuza, një muaj e gjysëm më parë, nga një person prej Podgorice, që i kishte marrë këto para prej Lazar Fundos, i cili është në krye të kësaj organizate për Shqipërinë dhe Malin e Zi”.
Kështu thuhet në mes të tjerash në një raport-informacion të Ministrisë së Punëve të Jashtëme të Mbretërisë Shqiptare, dërguar Zyrës Sekrete pranë Ministrisë së Punëve të Brendëshme në Tiranë, në marsin e vitit 1936, ku i bëhet e ditur për intesifikimin e marrdhënieve të komunistëve jugosllavë me atë shqiptarë, dhe kërkesën e Legatës Jugosllave në Tiranë, e cila në emër të qeverisë së saj, i kërkonte qeverisë shqiptare, që të lidhnin një marrëveshje dy palëshe, për shkëmbimin e informacionit mbi lëvizjen komuniste (bolshevike) në mes dy vëndeve dhe parandalimin e kontrabandës së duhanit e armëve që ata kryenin nëpërmjet Liqenit të Shkodrës e Prespës. Për më shumë rreth kësaj, na njeh dokumenti në fjalë që pubikohet për herë të parë dhe i plotë nga Memorie.al
Dokumenti i Ministrisë së Punëve të Jashtëme të Mbretërisë Shqiptare, për Zyrën Sekrete të Ministrinë e Punëve të Brendëshme
MBRETNIJA SHQIPTARE
Ministrija e Punëve të Jashtëme
Tiranë, më 16.III.1936
Këtu poshtë, kemi nderin t’i komunikojmë asaj P.T. Ministrie disa informata që në formë private na janë dhënë prej Legatës Jugosllave këtu:
Në kohnat e fundit është konstatuar në Jugosllavi një shtim marrëdhënjesh midis elementave komunistë të Jugosllavisë (Mali i Zi dhe Maqedoni), dhe atyre të Shqipërisë.
Në Shkodër, një i quajtun Shpuza, është agjent i organizatave komuniste dhe merret me propagandë në favor të këtyre organizatave në Shqipërinë e Veriut.
Autoritetet Jugosllave kanë disa shenja që lënë të kuptohet, se i lartëpërmënduri është i ngarkuar prej komunistave të Malit të Zi, që të blerë armë në të gjithë Shqipërinë.
Një shumë prej 8.000 frangash ari, i është dorzuar të quajturit Shpuza, një muaj e gjysëm më parë, nga një person prej Podgorice, që i kishte marrë këto para prej Lazar Fundos, i cili është në krye të kësaj organizate për Shqipërinë dhe Malin e Zi.
Kjo ortganizatë komuniste, ka për organ botimi në Shqipëri, gazetën “A.B.C.” dhe ky lajm është vërtetuar prej elementave komunistë të Jugosllavisë.
Gjithashtu, prej muajsh, numri i shpalljevet që përmbajnë shkurtimin e teorive të Marx-it dhe të Engelsit, hynë në Shqipëri nga kufiri nëpër fshatrat e liqenit të Prespës.
Ministrisë së P. të Brendëshme (Zyrës Sekrete)
Tiranë
Ministri i Punëve të Jashtëme
(firma)
PERMENDORE
Legata Jugosllave, simbas porosisë së Qeverisë së saj, pyet nëse qeveria shqiptare pranon një bashkëpunim edhe një çkëmbim informatash që i përket lëvizjes bolshevike në Jugosllavi dhe në Shqipëri.
Qeveria Jugosllave ka bërë marrëveshje të tilla me të gjitha Shtetet e Ententës Ballkanike dhe Ententës së Vogël, me Gjermaninë, me Francën dhe me Belgjikën.
Qëllimi është që dy Shtetet të komunikojnë shoku-shokut lëvizjet dëmëprurëse bolshevike që mund t’I përkasin njërëës anë, ose tjetrës.
Legata Jugosllave, mbi kërkesën e Qeverisë së saj, dhe me urdhër që të bëjë përçapje miqësore verbale pranë Qeverisë Mbretnore Shqiptare, mbi faktin që prej disa kohë e tëhu, kontrabanda e duhanit po intesifikohet në kufirin shqiptaro-jugosllav dhe veçanërisht në Sektorin e Shkodrës. Qeveria e Jugosllave kupton se nga shkaku i ndryshimit të çmimeve të duhanit në Shqipëri dhe në Jugosllavi po shkaktohet prej kësaj kontrabande.
Por, simbas mendimit të saj, ky intesifikim i propagandës ka lidhje edhe me iportimin e armëve që blehen nga bolshevikët ose kryengritësit malazez me anë të agjentëve të tyre në Shqipëri, armë që importohen në Jugosllavi për qëllim dëm-prurse. Fakti se ka një karvan prej 10 gomarësh të ngarkuar me duhan që barte 22 pushka të gjata dhe që është kapur në kufi të Hotit nga fundi i muajt prill, provon sa më sipër.Qeveria Jugosllave lutet që autoritetet kufizore shqiptare të kenë një vërejtje më të imët në ruajtjen e kufirit.
Gjono Prelevic, shtetas jugosllav, i cili ka qenë sipërmarrës godinash gjatë 10 vjetëve në Shqipëri, ka marrë përsipër ngrehjen e godinës së Legatës Jugoslalve në plazhen e Durrësit. Policija ka urdhëruar daljen jashtë kufirit pa ndonjë arsye. Legata i lutet që t’i lejohet të lartpërmëndurit, ndenja në Shqipëri. /Memorie.al
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
