Pjesa e pestë
Memorie.al/“Nata e zezë e 5 nëntorit 1975, është nata kur janë pushkatuar tre ushtarakët më të lartë të Ushtrisë Shqiptare”, – tha një nga kolegët tanë atëhere, me gjysëm zëri. Dhe vërtet “kjo natë e zezë”, ka zgjatur plot 11 muaj. Ajo ka filluar me datën 25 nëntor 1974 dhe ka përfunduar me datën 5 nëntor 1974. Me datë 24 nëntor 1974, në orën 10:00, në zyrën e Enver Hoxhës hyri Mehmet Shehu. Ai ishte i zverdhur dhe fliste me vete. Për dy orë rresht, ai ka qëndruar në zyrën e Komandantit. Kanë diskutuar shumë gjatë dhe kur ka dalë, i merreshin këmbët dhe dukej sikur ecte si i pirë…! Që prej datës 4 korrik 1974, Byroja Politike, ishte tronditur shumë nga themelet. Pas mbledhjes së Durrësit, ku u zbuluan për herë të parë “Tezat e zeza”, Kongresi i gjashtë i Partisë së Punës së Shqipërisë, i kishte dënuar shumë rëndë ato dhe autorët e këtyre tezave. Ata ishin Beqir Balluku, Petrit Dume, Hito Çako dhe Rrahman Parrllaku.
Enveri pyet Kuvendin Popullor, për faljen e jetës së Ballukut!
Gjashtë muaj pasi ishin pushkatuar Beqir Balluku, Petrit Dume dhe Hito Çako, Enver Hoxha, në mbledhjen e Kuvendit Popullor, më datën 6 maj 1976, bën një ndër gafat e mëdha. Tre gjeneralët, nga burgu, i kishin bërë një letër sekretarit të Parë të Komitetit Qendror të Partisë së Punës së Shqipërisë, Enver Hoxha dhe kryetarit të Presidiumit të Kuvendit Popullor, Haxhi Lleshi, që atyre t’u falej jeta. Në këtë letër, Beqir Balluku kërkonte që vendimi i Gjykatës së Lartë, për dënimin e tij me vdekje, të shndërrohej në një vendim më të butë. Kjo letër ndodhet në Arkivin e Ministrisë së Brendshme, në Kutinë Nr. 611.
Letra mbërriti në aparatin e Komitetit Qendror dhe sekretari personal i Enver Hoxhës, (Haxhi Kroi), për të zbatuar rregullat, apo më saktë rutinën burokratike, e përcolli letrën në adresë të Kuvendit Popullor. Letra bëri një rrugë të gjatë dhe më 6 maj 1976, në krye të agjendës së punimeve të Kuvendit Popullor ishte vënë diskutimi i letrës së Beqir Ballukut dhe i dy gjeneralëve të tjerë, për t’u falur jetën. Sapo u hap mbledhja, Enver Hoxha merr letrën në dorë dhe thotë: “Hë mo, si thoni, t’i pushkatojmë këta”?! Ai lexoi emrat e tre gjeneralëve dhe sallën e mbërtheu një heshtje varri, pasi të tre gjeneralët, kishin tre muaj që ishin pushkatuar!
Më e keqja ishte, se askush nuk e dinte varrin e tyre, kur në sallën e Presidiumit të Kuvendit Popullor, luhej një komedi shumë e turpshme. Një komedi që i shokoi të gjithë ata që ishin të pranishëm. Askush më mirë se Enver Hoxha, nuk dinte të tallej dhe të përçmonte vdekjen e viktimave të tij. I vetmi që guxoi e i tha, se; tre gjeneralët kishin tre muaj që ishin pushkatuar, ishte heroi i romanit “Përsëri në këmbë”, Nuredin Hoxha, punëtor në Parkun Automobilistik të Mallrave në Elbasan. Pasi kaluan rreth dy minuta heshtje varri, Komandanti (Enveri), me buzëqeshjen e tij karakteristike, që në të tilla raste i merrte një lloj nuri tjetër, tha: “Meqë pika e parë qenka ekzekutuar, ahere kalojmë në pikën e dytë…”!
Çfarë shkruante Beqir Balluku, në letrën e tij për Enverin?
“I shtrenjti shoku Enver. I bindur se nuk jam armik i popullit dhe i partisë, nuk kam kryer asnjë lloj krimi dhe duke qenë një komunist i vendosur dhe i devotshëm, kërkoj që ju të rishikoni masën e dënimit tim, nga Gjykata e Lartë. Në sallën e gjyqit më lexuan vendimin gjyqësor; “Vdekje me pushkatim”. Unë asnjëherë nuk kam menduar, se do të vinte një ditë, që do të dënohesha si tradhtar i idealeve të partisë dhe të popullit tim. E them këtë, sepse asnjëherë nuk ia kam pasur me hile partisë. Ju më njihni shumë mire, se unë kam qenë një bashkëluftëtar i ditëve të vështira, me ju dhe tërë shokët e tjerë të Byrosë.
Më kanë dënuar padrejtësisht dhe pa bërë analizën e thellë të gabimeve të mia. Pas një hetuesie të gjatë prej 11 muajsh, unë thashë vetëm të vërtetën. Kam bërë gabime, por kurrë nuk jam armik. Kurrë nuk kam shkelur vijën e partisë. Në këto kushte, unë kërkoj që të më falet jeta”. Kështu shkruhet në letrën e fundit të Beqir Ballukut për Enver Hoxhën. Balluku dhe në sallën e gjyqit, e kundërshtoi trupin gjykues dhe nuk pranoi që t’u përgjigjej shumë pyetjeve. Përkundrazi, ai u tha gjykatësve, se të gjitha ia ka dërguar Enver Hoxhës, në një numër të madh letrash dhe e ka sqaruar pozicionin e tij me shumë detaje dhe me hollësi.
Këto letra, nga ana e gjykatësve në sallën e gjyqit, u përdorën kundër Beqir Ballukut dhe gjeneralëve. Gjykatësi në sallën e gjyqit, u tha: “Ju tani jeni armiq të betuar të popullit dhe të partisë dhe Enver Hoxha, nuk ka nevojë për paçavure të tilla. Ai ka një besim shumë të madh te drejtësia popullore”. Vend-ndodhja e letrës, është konfirmuar jo vetëm nga ish-ministri i Brendshëm Spartak Poçi, por edhe nga tre ish-ministra të tjerë të Brendshëm, të qeverisjes socialiste. Të gjithë ministrat e Brendshëm, që nga viti 1992, u kanë kushtuar shumë kohë studimit të dosjeve të vrasjeve të diktaturës komuniste. Në ditarin e tij, ish-ministri i Brendshëm, Perikli Teta, u kushton një rëndësi të veçantë dhe zbardh shumë e shumë mistere.
Tre gjeneralët nuk kishin asnjë lajm nga familjet e tyre!
Por një tjetër dhimbje e madhe, për tre gjeneralët e dënuar me vdekje, ishte fakti, se ata nuk kishin asnjë lajm për familjet e tyre! Po ashtu, familjarët e tyre, nuk kishin asnjë lloj lajmi për ata. Në sallën e gjyqit dhe në 11 muaj hetuesi, tre gjeneralët, u ballafaquan me rreth 200 dëshmitarë, por asnjëherë s’u takuan me familjarët e tyre. (Se si dhe ku takoheshin me gjeneralët me dëshmitarët dhe si bëhej hetuesia e tyre, do të shkruajmë në numrat e ardhshëm). Të tre gjeneralët, kërkuan të dinin diçka për familjet e tyre.
Ata i kërkuan informacion për vendin e internimit të familjeve të tyre, por asnjëherë nuk mësuan, se ku ishin familjet dhe se cili ishte fati i tyre. Ata u pushkatuan, pa parë njerëzit më të shtrenjtë. Një metodë çnjerëzore e diktaturës. Për ta kujdesej personalisht Enver Hoxha dhe ata izoloheshin me të gjitha mënyrat nga kontaktet me familjet dhe të afërmit e tyre. Viktimë e këtij mekanizmi, ishin dhe tri familjet e gjeneralëve. Nga ky izolim, Enver Hoxha ka mundur të zhdukë njëherë e përgjithmonë, shumë gjurmë të krimeve të tij të diktaturës. Memorie.al
