Nga Caf Jonuz Çulaj
Memorie.al/Qershor 1947. Kishte kalue dy vjet e gjysëm, që kur ishte vendosë pushteti komunist. Sigurimi i Shtetit, kishte shtri kthetrat e tij kudo në qytete dhe fshatra. Njerëzit ishin të pasigurtë për të nesërmen. Sigurimi arriti të vepronte dhe brenda një familjeje. Vetëm nji fshat i vogël i strukur në thellësi të maleve, ngeli i paprekur nga ky organizim shtetëror.
Në atë fshat që quhej Ulnikaj, nuk kishte as bashkëpuntorë Sigurimi dhe as antarë Partie, (si për çudi kjo ?!) Për Sigurimin kjo gjendje ishte e pafalshme. Diçka duhej ba. Në vend të hirit, u vendos pahiri (d.m.th që çështja të zgjidhej me mjete force).
U piketue Gjeto Voci, fshatar i varfër por i ndershëm e i respektuem nga të gjithë. Një ditë ai, u thirr në zyrat e lokalitetit dhe kryetari i tha që të priste jashtë. Ai prit afro 4 orë. “Përse vallë jam këtu” mendonte me vete dhe priste në oborr. Në orën 12 të drekës në zyrë u futën Zv. Kryetari i Degës së Punëve të Brendshme, operativi i zonës dhe dy policë.
Fshatarët që kishin punë në atë zyrë dolën jashtë. Thërritet Gjetoja dhe sapo ai hyn brenda në koridor, prangoset dhe çohet në bodrumin e lagësht të zyrave të lokalitetit. Për Gjeton kjo ishte rrufe, në qiell të pastër. Gjithçka filloj ti rrotullohej. “Kush jam unë dhe pse jam këtu”. Mandej pasi e mblodhi veten, iu kujtua jeta e tij plot halle. “Me siguri do jetë ndonjë keqkuptim” tha e u qetësua disi. Priti jo pak, por 10 orë. Gjatë kësaj kohe, atij ju kujtua se në burg, futen fajtorët. Po ai pse ishte këtu, kur nuk i njihte vetes asnji faj. Iu kujtua se shumë njerëz, ishin pushkatue pa faj e që kishin qenë, njerëz të mirë e nuk kishin ba krime.
Si Dom Luigj Pici, Tom Ded Sina, Gjokë Bajraktari, Idriz Kadria, etj. Iu kujtue se shumë njerëz dergjeshin burgjeve kot. Orët e fundin as ai nuk e diti si i kaloi. Në orën 10 të darkës e nxjerrin nga ai katakomb. Megjithëse kishte pranga në duer e lidhun me nji litar në trup, cepin e të cilit e mbante njëri prej policëve. S’mjaftoi kjo po i vunë dhe nji thes në kokë. Grupi prej 6 vetash u vu në rrugë. Oficerët e Degës së Punëve të Brendshme të Shkodrës dhe Gjetoja vetë i gjashti së bashku me ta.
Polici tërhiq, e Gjetoja ec e pa e ditë se ku. Rruga ishte e keqe dhe ai rrëzohej shpesh. Në nji moment bërtiti: “ku po më çoni, s’kam ba gja”. “Atë e din Partia” iu përgjigjën. Mbas dy orësh u ndalën në nji pyll të shkretë, të quajtur Kolatat e Dukës afër Rrjollit. I heqin thesin nga koka dhe I’a lirojnë prangat. Menjiherë i’u komunikue, “akuzohesh për tradhëti ndaj atdheut, ky gjyq asht i formës së prerë dhe do të përfundojë menjiherë”.
Mandej iu komunikue dhe trupi gjykues. Kryetar (Zv Kryetari i degës), antarë dy policët, Prokuror (Operativi i zonës), si dhe avokat (Kryetari i lokalitetit). Gjetoja, s’po merrte vesh a ishte në ëndërr apo në realitet, paçka se grykët e automatikëve të drejtuara nga ai, e kthjelluen.
Fjalën e mori “Prokurori”. Akuzohesh se kur ke krye Akademinë Ushtarake në Itali, je vu në shërbim të SIM-it. Akuzohesh se ke pasur gradën toger në milicinë shqiptare në 1943, kur ke qenë kryetar komune në Istog të Pejës dhe së fundi, ke bashkëpunue me shërbimin sekret gjerman.
Pas këtyne fjalëve “Prokurori” kërkoi dënimin me vdekje, që u pranue menjiherë nga “Gjykatësi”. “Ekzekutimi do të kryhet menjiherë” tha ai. Iu kërkue fjala e fundit. “Mos më merrni kot në qafë, më ngatërroni me nji tjetër, se unë nuk di shkrim e këndim e jo më të vazhdoj shkollën jashtë shtetit. Unë njof katundin tem, katundet përreth dhe deri diku Shkodrën. Jam fukara e shof punën time. Këto që po thoni janë vetëm shpifje”. Kaq foli e heshti.
Në këtë moment foli “avokati mbrojtës” kryetari i lokalitetit, që tha: “propozoj që Gjetos ti falet jeta, se me këtë vendim, fshatit do ti vihet njolla e turpit, si dhe familjes vula e mjerimit. Prandaj ai në këmbim të saj të bëhet bashkëpuntor i Sigurimit të Shtetit”.
Gjetoja kishte mbajtë gojën mbyllur. Ç’të thoshte, ç’të bante. Nuk i lanë kohë të mendohej, por i dhanë udhëzime për punën që do të kryente në fshat. Çdo informatë që do mblidhte, do ja komunikonte nji herë në tri ditë, kryetarit të lokalitetit në fshat. Pas këtij “gjyqi” atë e liruen dhe i thanë që të shkonte në fshat. Si në andërr, ai u nis për në shtëpi me hapa të ngadaltë. Kishte zbardhë, por ai nuk shikonte fshatarët që i uronin mirmëngjesin. “Kam dy rrugë mendonte, të bashkëpunoj me Sigurimin (mos e dhantë Zoti) dhe të marr në qafë fshatarët e mi (e pamundun). Do vras veten atëherë dhe do shkatërroj familjen”.
Tue iu afrue shtëpisë, iu kujtue nji zgjidhje, të bahem si i çmendun. Me këto mendime, hyri në shtëpi. E shoqja po e priste në oborr, sepse ai nuk i foli, tue lanë me gojën hapur. Veshë e ngjeshë si ishte, u shtri në dyshek. Tri ditë e net pa ngranë. Herë qeshte me të madhe dhe herë qante. Lajmi u përhap menjiherë dhe të gjithëve u vinte keq për sëmundjen që e kishte kapë. I vinin për vizitë, por ai s’hapte dot gojën dhe shikonte si i çuditun. U thirr nji mjek por pa dobi. Kaluen 16 muej. Në nandor të vitit 1948, mbahet Kongresi i I i PKSH-së, ku dënohet Koçi Xoxe. Të gjitha krimet e kryeme deri atëherë, iu veshëm atij. Partia e “pa të arsyeshme” të s’qaronte popullin dhe ti kërkonte në një farë mënyre falje. Edhe në Ulnikaj u bë nji mbledhje e tillë.
Për çudinë e të gjithëve, kishte dalë nga shtëpija Gjetoja. Ishte dita e “shërimit”. Pas fjalëve të të deleguemit, Gjetoja, u ngrit në kambë. Ishte ai që kishte qenë gjithmonë. Demaskoi me faktet e jetës së tij të mundimshme metodat ç’njerëzore të Sigurimit. Gjithçka fije e për pe. Deklaroi se më mirë ta sillnin fëmijët e fshatit sesa të merrte në qafë njerëz kot. Fliste e qante. Me të qanin dhe fshatarët, që i shtrëngonin dorën për burrërinë e tregueme. Jeta ma vonë diftoi se nji Koç ishte mënjanue dhe nji Koç tjetër në Tiranë, me krimet që projektoi ia kaloi edhe Neronit dhe Timurlengut të dikurshëm. /Memorie.al
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
