Nga Enver Lepenica
Memorie.al / Luftën e Gjormit dhe shumë beteja të tjera i ka bërë Hysni Lepenica, por komunistët e kanë lënë qëllimisht në harresë figurën e tij, duke ia atribuuar, padrejtësisht Hysni Kapos”. Kështu u shpreh nipi i Hysni Lepenicës, Shkëlqim Lepenica, i cili njëkohësisht, rrëfen se mbiemri i familjes së tyre, në të vërtetë, është “Hysa”, por populli i vuri Hysniut, si mbiemër, emrin e krahinës së vet.
Shkëlqim, a ka pasur luftë civile në Shqipëri?
Kjo nuk diskutohet. Dhe nuk jam unë i pari që e them këtë. Sepse Partia Komuniste, i konsideroi të gjithë nacionalistët, apo ballistët, si antikombëtar dhe si bashkëpunëtorë të okupatorëve, duke e mohuar kategorikisht, luftën e tyre. Mbi këto shpifje, komunistët ndërtuan alibinë e vëllavrasjes dhe luftës civile.
Çfarë ka ndodhur saktësisht gjatë luftës me xhaxhanë tuaj, në Grehot të Gjirokastrës?
Ushtarët dhe oficerët italianë të batalionit “Peruxhia”, kishin kapitulluar dhe ata ishin grumbulluar në Grehot, të Gjirokastrës. Ata prisnin dhe kërkonin vetëm një mundësi, se si të kalonin në Igumenicë dhe t’i hipnin anijeve e të iknin. Problemi ishte se kush do t’i shoqëronte këta njerëz, deri tek anija. Dhe Hysni Lepenica, së bashku me dy të tjerë, shkoi për bisedime dhe ranë dakord, që këta do të shoqëronin. Natyrisht në këmbim të marrjes së armatimeve dhe mjeteve luftarake.
Si u zhvilluan ngjarjet të nesërmen?
Këtu qëndron pabesia e komunistëve. Pas një marrëveshjeje të fshehtë, komunistët, kishin vendosur të fusin në kurth forcat nacionaliste dhe kështu kanë bërë. Sapo forcat nacionaliste të Hysni Lepenicës, hynë tek dera e garnizonit, partizanët që ishin pozicionuar rreth e qark, hapën zjarr.
Çfarë ndodhi më tej?
Atëhere italianët, të papërgatitur, hapën zjarr kundër 36 nacionalistëve të komanduar prej Hysni Lepenicës. Dhe natyrisht, që pati luftime të ashpra, por forcat e Hysniut, u gjendën në befasi. Dhe u asgjësuan të gjithë, me përjashtim të dy vetëve që mbetën të plagosur. Aty mbeti i vrarë edhe xhaxhai im Hysni Lepenica. Ndërsa nga të plagosurit, njëri nga këta është bashkëfshatari ynë, ndërsa tjetri është nga Nivica. Njëri prej tyre, pra bashkëfshatari nga Lepenica, jeton akoma, ndërsa për tjetrin nuk kam informacion të plotë.
Si u justifikuan partizanët për këtë pabesi?
Që atëhere, deri tani, nuk ka pasur ndonjë sqarim publik të komunistëve. Por kjo ngjarje u shënua si një akt pabesie, i partizanëve. Nga ky akt humbën jetën, 34 njerëz. Dhe sado që të kërkojnë të justifikohen përballë këtij fakti, çdo gjë del e zbuluar.
Cilat ishin pasojat e familjes suaj?
Në vitin 1948, u arrestuan 80 burra, të cilët ishin pjesëtarë të fisit, ku bënte pjesë edhe babai im, apo dajua im. Gjithashtu, komunistët arrestuan për motive politike edhe djalin e vetëm të Hysni Lepenicës, i cili sapo kishte mbaruar gjimnazin dhe komunistët e dënuan me 10 vjet burg. Dhe këtu lufta civile vazhdoi edhe më e tmerrshme, por u zhvillua nën petkun e luftës së klasës.
Çfarë dënimi morën këta njerëz?
Dhjetë ose dymbëdhjetë prej tyre, u dënuan me pushkatim, në Kalanë e Gjirokastrës dhe të tjerët morën dënime të rënda, duke u burgosur, apo internuar. Masakra ndaj banorëve të zonës së Lepenicës, ishte shumë e madhe. Dhe shkaku i vetëm, kishte të bënte me mbështetjen që ata i dhanë patriotit legjendar, Hysni Lepenica, i cili në çdo veprim që kryente, gjithmonë vinte në plan të parë, interesat e kombit shqiptar.
Po njerëzit e tjerë, si reagonin ndaj familjes suaj?
Dihet mirë nga të gjithë, se pas dënimeve të dhëna prej regjimit komunist, vinte rrethimi i vogël, që u bëhej familjeve nacionaliste. Por, për hir të së vërtetës, duhet thënë se gjatë gjithë kësaj periudhe, askush nuk mundi të hedhë dot baltë, mbi figurën e tij. Të gjithë njerëzit e thjeshtë që e kanë njohur, e kanë vlerësuar atë, si një patriot e luftëtar të paepur, të kombit tonë.
Në librat e historisë së komunizmit, si ka hyrë figura e Hysni Lepenicës?
Këtu ka një problem. Sepse nomenklatura komuniste, e ka pasur shumë të vështirë, që këta patriotë, të mund t’i njollosë kaq shumë. Pastaj, Hysniu përfshihet në ato figurat e rralla të historisë, ku nuk gjendej dot asnjë shteg, për t’i manipuluar. Mos harroni se atë e kishin vrarë italianët dhe kjo i pengonte komunistët, që të abuzonin.
A është akuzuar Hysni Lepenica nga komunistët si bashkëpunëtor i fashizmit?
Jo, Hysni Lepenica, nuk është akuzuar asnjëherë si bashkëpunëtor i okupatorëve. Kjo për vetë faktin, se ai u vra duke luftuar kundër italianëve. Dhe ky fakt nuk i la ata që të ngrenë akuza për bashkëpunim, por gjithashtu nuk i pengoi dot ata, për të organizuar masakrën tinëzare ndaj njerëzve të tij, të afërt, apo bashkëfshatarëve të Lepenicës. Këtu, natyrisht, nuk mungoi zelli për të manipuluar historinë.
Në ç’kuptim?
Sa herë që flitej për luftrat heroike, antifashiste që ishin drejtuar nga Hysni Lepenica, gjithmonë lihej një pauzë për emrin e tij dhe këto beteja, i faturoheshin si suksese, Hysni Kapos.
Për cilat beteja e keni fjalën, konkretisht?
Le të marrim p.sh., Luftën e Gjormit, ose luftëra të tjera që njihen prej të gjithëve, si beteja të bëra nga Hysni Lepenica. Por komunistët, ndërtuan një strategji harrese dhe shpifjesh, për të fshirë figurën e Hysni Lepenicës. Në mënyrë që të vihej në pah roli i Hysni Kapos.
A keni një argument tuajin, për të treguar se Hysni Lepenica nuk pranonte vëllavrasjen, apo luftën civile?
Unë nuk kam përse të nxjerr një argument të tillë, kur në thelb, nuk kam asnjë argument kundër Hysniut. Pra, po flasim për një njeri që doli dhe luftoi për atdheun, po flasim për një njeri që u vra në luftë, nga pushtuesit, për lirinë e vendit të tij. Ai ishte një patriot, që luftonte vetëm për Shqipërinë dhe jo për grupime të caktuara. E kundërta ndodhi me komunistët, të cilët montuan vëllavrasjen, në emër të interesave të pushtetit. Dhe pastaj, atë luftë civile që nisën gjatë luftës, e vazhduan dhe e thelluan më tej, me montimin e diktaturës.
Çfarë ndodhi pas vitit ‘90-të, me figurën e tij?
Ai u njoh si “Dëshmor i Atdheut”. Por në të vërtetë, populli e kishte njohur prej kohësh si një patriot dhe si një luftëtar trim, që u flijua për interesat e lirisë së vendit tonë. Memorie.al
