Dashnor Kaloçi
Memorie.al publikon disa dokumenta arkivore ku hidhet dritë mbi historinë e panjohur të protestës së senatorit amerikan, Charles Kersten, i cili në vitin në 1953, me anë të një rezolute i bëri thirrje Presidentit të SHBA-së që të mos njihte qeverinë komuniste të Enver Hoxhës në Shqipëri. Të gjithë detajet e asaj letre ku politikani i njohur amerikan akuzonte regjimin e Tiranës, i cili kishte shtypur me dhunë çdo lloj opozicioni, duke kryer arrestime, burgosje dhe pushkatime në masë, si dhe informacioni për Ministrinë e Punëve të Jashtëme në Tiranë lidhur me shtypin e diasporës antikomuniste në SHBA që nxirrte Komiteti “Shqipëria e Lirë”…
vijon nga numri i kaluar
Qeveria e Enver Hoxhës, posa mori fuqinë në dorë, në fillim me forcë dhe pastaj me zgjedhje të fallsifikuara, ka shtypur çdo opozitë me arrestime, burgime dhe pushkatime, po ushtron mënyra brutale për të zhdukur çdo ndjesi njerëzore e kombëtare, ka grabitur pasurinë private, ka skllavëruar bujq e punëtorë në ferma dhe fabrika shtetërore, ka internuar burra, gra fëmijë, pleq e të rinj në kampe përqëndrimi me qëllim që të zhdukë fare racën shqiptare dhe kulturën e saj. Enver Hoxha po helmon gjithashtu rininë e Shqipërisë me një doktrinë amorale dhe ka zhdukur shumicën e klerit katolik, orthodoks e mysliman. Prandaj i lutem Presidentit që të urdhërojë përfaqësuesit amerikanë pranë Kombeve të Bashkuara që të kërkojnë tërheqjen nga Shqipëria të organizatorëve rusë dhe të policisë sekrete, dhe gjithë agjentëve të imperializmit sovjetik që janë grumbulluar atje me qëllim që të turbullojnë paqen botërore”. Kështu thuhet në mes të tjerash në një prej pikave të rezolutës së senatorit amerikan Charles Kersten, të paraqitur para Senatit të SHBA-së në shkurtin e vitit 1953, ku politikani amerikan, pasi i bënte një analizë të hollësishme regjimit diktatorial të Enver Hoxhës, i bënte thirrje zyrtare Presidentit të SHBA-së që të formulonte një politikë të jashtme më të fortë, në mënyrë që Amerika të mos e njihte regjimin komunist në Shqipëri. Po çfarë thuhet më tej në rezolutën e senatorit amerikan Kersten, si e përshkruan ai gjendjen në Shqipëri dhe krimet e regjimit diktatorial të Enver Hoxhës? Si e cilëson ai politikën që ndiqte asokohe Bashkimi Sovjetik ndaj Shqipërisë dhe cilat ishin masat që, sipas tij, duhej të ndërmerrte Presidenti amerikan për ta bërë më të ashpër politikën e jashtme ndaj vendit të vogël komunist të Ballkanit. Për të gjitha këto bëhet fjalë në një sërë dokumentesh arkivore ku ndodhet e pasqyruar e gjithë korrespondenca që Ministria e Punëve të Jashtme në Tiranë ka mbajtur me disa nga ambasadat shqiptare të akredituara në vendet perëndimore, të cilat e informonin rregullisht atë mbi veprimtarinë e emigracionit reaksionar shqiptar në këto vende, shtypin që nxirrnin ata dhe fjalimet apo protestat e diplomatëve amerikanë kundër politikës së qeverisë komuniste të Enver Hoxhës. Të gjitha këto dokumente arkivore, të cilat për vite me radhë janë konsideruar si “Tepër sekret të një rëndësie të veçantë”, dhe memorie.al po I publikon për lexuesit e saj, ndodhen në arkivat e shtetit shqiptar dhe tashmë ato janë të deklasifikuara nga komisionet përkatëse që kanë punuar prej kohësh duke bërë të mundur që ato të jenë të hapura për studiuesit dhe publikun e gjerë.
Informata për “shtypin reaksionar”
Pas mesazheve të senatorëve Miller e Kersten, në informacionin e dërguar për Ministrinë e Jashtme në Tiranë jepen edhe disa pjesë nga artikujt e ndryshëm të botuar në gazetat që nxirrte mërgata politike shqiptare në Perëndim, ku janë nënvizuar 5 pika kryesore:
- Vizita e De Gasperit në Athinë;
- Mbi Ishullin e Sazanit;
- Mesazhe dhe deklarata të kriminelëve shqiptarë dhe personaliteteve amerikane;
- Shpifje kundër vëndit tone;
- Të ndryshme.
Në pikën e tretë jepet dhe mesazhi i kryetarit të Komitetit Kombëtar “Shqipëria e Lirë”, Hasan Dosti, dërguar popullit shqiptar me rastin e Vitit të Ri.
Pas asaj jepet edhe një koment i shkurtër mbi deklaratën e Papagosit për Vorio-Epirin, të bërë në 17 dhjetor 1952 në Parlamentin e Greqisë dhe i botuar nga gazeta “Flamuri” në datë 31 janar 1953. Ndërsa në pikën “Shpifje kundra vëndit tone”, midis të tjerash shkruhet: “Gazeta “Shqipëria” 1 janar 1953, në kryeartikullin e saj me titull “Shqipëri pa shqiptarë”, flet gjatë duke shpifur se gjoja festa e 28 nëntorit është zëvëndësuar me atë të 29 Nëntorit. Çdo okupacion i huej në vëndin tonë ka kërkue së pari të ndërrojë flamurin dhe së dyti të qesë në harresë ditën e pavarsisë. Edhe okupacjoni bollshevik, ma i hatashmi dhe ma shtypsi i të gjitha vërshimeve barbare, qysh në 1946 e ka fshi nga kalendari ditën e lirisë, u ka imponu shqiptarëve festën e diktaturës komuniste. Jo vetëm mbrenda në Shqipëri, por dhe përjashta saj, përfaqësuesit e Enver Hoxhës bëjnë thirrje e japin gosti, për t’i kujtue botës se jeta e Shqipërisë fillon më 29 nëntor 1944 dhe se fati i vëndit është vetëm në duart e tyre”.
Mbi Ishullin e Sazanit
Gazeta “Shqipëria” e datës 1 Shkurt 1953 në kryeartikullin e saj me titull “Rëndësia e Shqipërisë” (Sazani, pajisur me mjetet më moderne qendër e rëndësishme nëndetësesh, gjibraltar i Bashkimit Sovjetik, rrezikon Mesdheun) shkruan: “Dy çështje me rëndësi kanë tërhequr vërejtjen e qarqeve ndërkombëtare dhe të opinionit publik shqiptar:
- Fortifikimt dhe bazat ruse në Shqipëri.
- Marrëdhëniet ushtarake Jugosllavo-Greko-Turke.
Në kohët e fundit është bërë fjalë se manevra të mëdha ushtarake janë zhvilluar në Shqipëri nën drejtimin e Oficerëve Rusë, ku kanë marrë pjesë dhe disa skuadrilie aeroplanësh me pilotë sovjetikë. Më poshtë “Shqipëria” komenton artikullin e Gazetës Amerikane “Cristion Science Monitor” – ku shkruhet:”Mbas prishjes me Jugosllavinë Rusia i dha një kujdes i madh bregdetit Shqiptar. Ç’prej kësaj kohe u installuan në ishullin e veçuar të Sazanit një mision sovjetik dhe rusë kanë zbarkuar në këtë vend rreth 8000 punëtorë të cilët kanë filluar gërmimet dhe ndërtime nën tokë nën kontrollin e policisë së fshehtë. Inxhinierë gjermanë kanë bërë planet e foleve të nëndetëseve, fole të gërmueshme thellësisht në skajin jugor të Vlorës. Galeritë e çelura në ishull janë në gjendje me fshehë rreth 5000 vetë. Informatat shtojnë se Sazani mund të përmbajë 80-90 nëndetëse, të cilat besohet të jenë të tipit “Fatler” dhe më poshtë “Shqipëria” duke ju referuar artikullit të kësaj gazete vazhdon: Informata na duken pak si të tepruara nuk mohohet fakti se bregdeti Adriatik Shqiptar formon një preokupim serioz për lëvizjen detare aleate. … Për ne Shqiptarët që punët e mëdhaja i shikojmë nëpër prizmin e halleve dhe rreziqeve të vendit janë dy:
- Si me nxjerrë garancitë e nevojshme për lirinë. pavarësinë dhe integritetin e atdheut tone.
- Si me vepruar për çlirimin sa më parë të Shqipërisë.
Sa për pikën e parë nuk duhet mohue që çështja e sigurimit të vendit tonë ka përparuar dhe ka hyrë në një farë mënyre në rrugën e zgjidhjes. Dalja në dritë e Komitetit, fushata që hapi në botë për të nda përgjegjësinë e popullit Shqiptar nga kriminelët stalinistë të Tiranës dhe ekzistenca anti-komuniste, që filloi të ngjallej përmes persekutimesh e reprezaliesh barbare, i fitoi shumë simpati Shqipërisë. Kështu vërejtja e Demokracive për këtë vend të vuajtur e herë të sakrifkuem padrejtësisht, u bë e dukshme…”
Gazeta “Shqipëria” datë 15 Janar 1953 boton mesazhin e Senatorit Amerikan, Humpherg. Mbas komentesh të tjera në lidhje me zgjedhjet që u bënë mbas çlirimit dhe ku gjoja komunistët nuk e morën krejtësisht fuqinë në dorë shkruhet: ”Por me gjithë këtë komunistët nuk ishin të kënaqur gjersa nuk kishin në dorë fuqinë totale. Nuk është nevoja të j’u kujtoj rolin e Eduard Benës ose të Jan Masariokut. Spastrimi i anëtarëve të Asamblesë Popullore Shqiptare nga ana e Enver Hoxhës dhe i shokëve të tij është akoma i freskët në mendimin tuaj. Endrra juaj për liri kombëtare, shpresat tuaja për një sigurim ekonomik, dëshirat tuaja për një liri individuale, të gjitha janë të destinuara të përmbushen në një të ardhme jo të largët. Eshtë fakt historik që populli shqiptar ka mbrojtur lirinë dhe pavarësinë e tij shekuj më parë, tamam ashtu si po përpiqet sot, dhe do të vazhdojë të përpiqet gjer sa ta lirojë veten e tij prej rregjimit kukull sovjetik të sotshëm. Gjatë luftës së dytë botërore, Amerika ishte e para fuqi aleate që bëri një deklaratë zyrtare për rivendosjen e një Shqipërie të lirë dhe të pavarur.
Jetshkrimi i tij sipas të dhënave të Kongresit Amerikan
Kush ishte senatori Kersten?
Sipas të dhënave të Kongresit amerikan, Charles Joseph KERSTEN u lind në 26 maj të vitit 1902 në shtetin e Çikagos dhe në Senatin amerikan ai ishte përfaqësues i Uiskonsin-it. Kersten u diplomua në Universitetin e Drejtësisë Marquette në Milëaukee, Uiskonsin, në vitin 1925, dhe po ashtu në Shoqatën e avokatëve në të njëjtin vit. Pas diplomimit, në vitin 1928 ai nisi praktikën, fillimisht si asistent i Prokurorit të Përgjithshëm në Kontenë e Milëaukee. Nga viti 1937 deri në vitin 1943 ai u zgjodh si senator republikan. Në Kongresin e 80-të në 3 janar 1947, ai u rizgjodh përsëri duke mbajtur mandatin deri në 3 janar 1949. Kersten-i nuk u rizgjodh në vitin 1948 në Kongresin e 81-të, por u rizgjodh në Kongresin e 82-të dhe 83-të. Nga 3 janari i vitit 1951 deri në 3 janarin e vitit 1955 ai ishte kryetar i zgjedhur në Komitetin kundër Agresionit Komunist (Kongresi 83), ku ngriti zërin e tij duke dënuar dhunën e shtypjen që ushtronin regjimet komuniste ndaj vendeve të tyre. Në vitin 1954 ai tentoi përsëri të rizgjidhej në Kongresin e 84-t, por rezultoi i pasuksesshëm. Në vitet 1955-1956 Kersten ishte këshilltar në Shtëpinë e Bardhë, për çështjet psikologjike të luftës, dhe më pas ai iu kthye punës së tij si jurist. Kersten vdiq më 31 tetor të vitit 1972 në Milëaukee, Uiskonsin./Memorie.al
