Dashnor Kaloçi
Pjesa e dytë
Memorie.al publikon disa dokumente të panjohura të nxjerra nga Arkivi Qendror i Shtetit në Tiranë (fondi i Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare dhe i ish-Komitetit Qendror të PPSH-së), të cilat i përkasin viteve 1942-1945, ku bëhet fjalë për Ludovik Nikaj, me origjinë nga qyteti i Shkodrës dhe me banim në Tiranë, ku punonte si elektro-teknik, një nga të rinjtë komunistë e orëve të para, i cili më datën 2 maj të vitit 1942, teksa kishte shkuar në qytetin e Shkodrës së bashku me bashkëshorten e tij, Qefsere Bekaj, u arrestua nga forcat italiane dhe u dërgua në Kuesturë për t’u marrë në pyetje, në lidhje me veprimtarinë e aktivitetin e tij në radhët e Partisë Komuniste, por gjatë asaj kohe, që ai mbahej i izoluar në qeli, me urdhër të Qarkorit Komunist të Shkodrës, u vendos eliminimi i tij, pasi dyshohej se ai kishte treguar shtëpitë dhe bazat ku strehoheshin komunistët, si dhe emrat e krerëve kryesorë të Partisë Komuniste. Si u krye aksioni i njësiteve guerilje të qytetit të Shkodrës me në krye Perlat Rexhepin, (‘Hero i Popullit’), duke qëlluar me bomba dhe granata dore godinën e Kuesturës ku Ludoviku, mbahej i izoluar dhe transferimi i tij nga autoritetet italiane për në Itali, duke e sistemuar në një kamp internimi afër Modenas. Kthimi i Ludovikut në Shqipëri, pas disa kërkesash që ai bëri pranë misionit ushtarak shqiptar në Romë dhe kërkesa e tij për t’u takuar me Enver Hoxhën, i cili nuk pranoi ta priste dhe dënimi i tij me vdekja nga Gjykata e Lartë Ushtarake në Tiranë, pas akuzave të bëra ndaj tij, si: “provokator, agjent i SIM-it dhe tradhtar i PKSH-së”, i cili kishte treguar para italianëve, për bazat ku fshiheshin Qemal Stafa, Koci Xoxe, Perlat Rexhepi, Ali Demi, Beqir Minxhozi, Gjystina Sata, etj. Dosja e plotë e procesit gjyqësor ndaj Ludovik Nikaj, për të cilin Enver Hoxha ka shkruar gjatë në librat e tij dhe për të u realizua edhe filmi “Vendimi” nga Kinostudio “Shqipëria e Re” e asaj kohe, si dhe dëshmitë e nipit të tij, Luigj Nikaj (Kastrioti), i cili tregon se të gjitha akuzat ndaj xhaxhait të tij, ishin të montuara nga udhëheqja e lartë e Partisë Komuniste, me qëllim për të mbuluar prapaskenat që ata kishin bërë ndaj njëri tjetrit në periudhën e Luftës, siç ishte vrasja e Qemal Stafës, etj.!
Procesi i gjykimit të Ludovik Nikës nga Gjykata Ushtarake e Korpusit të I-rë në Tiranë dhe dëshmitë e tij për akuzat që ishin ngritur si: ‘tradhtar, provokator dhe agjent i SIM-it’
Ludovik Nika: Këto më bahen për inate personale dhe për xhelozi. Dyshoj mbi Gjystinën, pasi kjo e ka Marijen, kushërirë. Unë dikur kam dashur që të hidhem prapë në parti, por nuk më kanë pranue. Vrasjen e Perlatit e kam marrë vesh në Bari, ku na kishin internue.
Nuk e dija nëse ishte arrestue Koçi Xoxe, pas arrestimit tim, pasi unë këtij nuk i kam ditë as emnin.
P. P. (Pyetje, përgjigje): Kiço Prokon nuk e kam kallzue, këtij i kam marrë nji leje, me ja dhanë Jovan Bajraktarit. Me Petro Bullatin, nuk kam fol fare. Duhet të merret parasysh edhe kontributi im, që i kam dhanë partisë.
Në kuesturën e Shkodrës, më kanë mbajt 10-15 ditë dhe më pas më kanë internue në Itali. Atje nuk më çuan me qëllim që të më ruanin, pasi në kamp isha me izraelitët dhe jo me shqiptarët.
Siç thashë më parë, si agjent të SIM-it në Kuesturë kam njohur një Xhemal dhe Nush Dodën. Unë e kuptoj se kjo që kam bë është tradhti.
Dëshmitë e Qefsere Beka, bashkëshortja e Ludovik Nikës
U prezantue duke qenë me roje, e pandehura Qefsere Beka, e martuar me të pandehurin Ludovik Nika dhe banuese në rrugën “Tafaj”.
Ajo deklaroi: Unë nuk e kam ndihmue të pandehurin Ludovik. Me të jam martue në vitin 1941, kur isha ilegale. Ne vajtëm në Shkodër për punë dhe jo për shëtitje. Kur u kthyem, na kapën dhe na dërguan në Kuesturë, ku ishte dhe e ëma e burrit. Na kanë pyetur për shokët dhe për vëllain tim, Ismail, që ishte në çetë. Por nuk kam tregue asnjë, pasi na kanë pyetur veç e veç.
Nuk tregova sepse nuk më torturuan shumë, pasi më goditën vetëm nji herë. Ç’ka i kanë bë burrit, nuk e di. Një prift ndërhyri që unë të kthehesha në katolike, për me shpëtue burrin dhe me ndërmjetësinë e tij, më vunë në nji dhomë me të. Atij i kam pa vetëm nji plagë të vogël mbi faqe, por nuk më tha se e kishin goditë.
Kur na qëlluan me bombë ne, kemi qënë të dy në nji dhomë dhe jo në qeli. Pasi u plagos Ludoviku, na dërguan në spital dhe më vonë na çuan në Itali. Pas këtij atentati, më pyetën se ku dyshoja, por nuk u thashë gjë. Pas atentatit di se policia ka mbajt qëndrim të mirë kundrejt burrit.
E kam pyetur këtë mbi atentatin dhe tha që nuk kujtoj që ta kenë bë komunistët. Mua më kanë pyetur dy veta. Ishim të internuar në Italinë e Veriut, në nji shtëpi dhe na paguanin 1500 lira në muaj. Ndenjëm një vit. Nuk kam dyshue për sjelljet e burrit, sepse atje kishte dhe jugosllavë. Por kur aleatët hynë në Bari, mua më thanë që të ndahesha prej tij, pasi ai ishte tradhtar.
Shkova tek Asim Jakova dhe ai më futi në punë, tek furra e bukës. Kur jam arrestue nuk kam tregu asnjë. Prifti italian quhej Achille Bronotti.
Pyetje, përgjigje: Burri më tha me shkue në Shkodër, se ishte ngarkue me punë, kurse unë jo, se isha e vogël. Qëndrimi i Kuesturës ndaj nesh, nuk ishte i keq. Kur u hodh bomba, na pyetën dhe thamë se nuk dimë gjë.
Prokurori mori fjalën: Sikurse u provue para gjyqit i pandehuri prezent, ishte anëtar i Partisë, kur kjo ishte në organizim e sipër dhe luftonte okupatorin.
Veprimtaria e tij zgjati pak ditë dhe kur e dërgojnë në Shkodër, së bashku me nusen e tij, Qefseren, nuk plotësojnë punën e ngarkuar, por që kur arrestohen nga policia në pyetjet e para, thyhen dhe tregojnë bazat e luftës dhe fashizmi këtu, gjeti njeriun adapt për këtë punë.
Sikurse e pohoi dhe vetë, u kallzua shtëpia e Zef Ndojës, Jovan Bajraktarit, Marije Lezhjës, Kiço Prokos, u zbuluan shtëpitë ku shtypeshin traktet, etj. Më pas fashistët filluan arrestimet e shokëve dhe për këtë, PKSH-ja e dënoi me vdekje.
Pas atentatit me bombë në Kuesturë, ata i dërgojnë në Itali, ku sipas të shoqes, i paguanin 1500 lira në muaj. Për shkak të tyre, u kapën shumë shokë dhe u rrethua e u vra heroi Qemal Stafa.
Pasi vepra e tij kriminale u provue, në emër të shokëve të rënë dhe në bazë të nenit 14, të ligjit nr. 41, mbi organizimin dhe funksionimin e Gjykatave Ushtarake, të cilësohet kriminel dhe në bazë të nenit 18-të, të po atij ligji, të dënohet me VDEKJE.
Përsa i përket të pandehurës Qefsere, kjo ka pasë dijeni për veprimtarinë e të pandehurit Ludovik, e ka ndjekur burrin e saj këmba këmbës, deri në Itali dhe nuk pranoi ta ndante.
Prandaj në bazë të nenit 18-të, të po atij ligji, kërkoj që të dënohet me 5 vjet burgim.
U pyet i pandehuri Ludovik, për fjalën e fundit e kërkoi që t’i njihej kontributi që i kishte dhënë Partisë.
E pandehura Qefsere, tha se pretenca e Prokurorit ishte e padrejtë dhe se duhet të shpallej e pafajshme.
Mbasi nuk i mbeti tjetër gjyqit, në fund u dha ky: VENDIM
Gjykata Ushtarake e Krahinës Ushtarake të Korpusit të I-rë në Tiranë, e formue prej: Kryetar Bilbil Klosi, N/kolonel, Antar Ismail Çaushi, Antar, Argjir Lipivani, me pjesëmarrjen e Prokurorit, Major Gjon Banushi dhe sekretarit Mustafa Zaja, u mblodh sot në datën 15.5.1945 për të gjykue të pandehurin Ludovik Nika, biri i Gjekës dhe i Sheqës, datëlindje 1921, lindur në Shkodër, pa fëmijë, i martue me Qefsere Bekën, i arsimue në shkollën Jezuite në Shkodër dhe të pandehurën Qefsere Beka, e bija e Hysenit dhe Kumes, vjeç 20, lindur dhe banuese në Tiranë, në rrugën “Tafaj”, e martuar me të pandehurin Ludovik Nika, në bazë të raportit të mbajtur nga Drejtoria e Mbrojtjes së Popullit, me akuzën se i pandehuri Ludovik, agjent provokator i fashizmit, tradhtar i PKSH-së, agjent i SIM-it:
Gjykata: Mbasi lexoi raportin e gjendur në dosje, mbasi mori në pyetje të pandehurit dhe dëgjoi apologjinë e tyre, konstatoi se:
Më datën 2 maj 1942, i pandehuri Ludovik Nika, shkon vullnetarisht në Shkodër, gjoja për punë organizative dhe në realitet sikundër e pohon me gojën e vet, nuk bën asnjë punë, por bie në duart e policisë bashkë me të fejuarën e tij.
Se që në hetimet e para dhe në presionin ma të vogël që i bëhet nga ana e agjentëve të Kuesturës nuk heziton asnjë moment, por tregon gjithçka që din mbi bazat e organizatës dhe mbi shokët udhëheqës.
Ai e pohoi edhe vetë para gjykatës, nji pjesë të këtyre arrestimeve, si: kallëzimin e Zef Ndojës e depos që ishte në shtëpinë e tij, kallëzimin e Jovan Bajraktarit, Marije Lezhës, dhe Kristo Prokos, kurse zbulimet e tjera kuptohen nga grushti i fortë që fashizmi, i dha organizatës pikërisht pas tradhtisë së Ludovikut, u arrestuan shokët: Koci Xoxe, Lefter Kasneci, Gjystina Sata, Ali Demi, Beqir Minxhozi, dhe me rrethimin që u bë në 5 maj 1942 heroit Qemal Stafa.
Se vetë Shërbimi Informativ i okupatorit SIM-i, e quan tradhtinë e Ludovikut si një prej zbulimeve më të rëndësishme në Shqipëri rreth aktivitetit të komunistëve, ku në relacionin thuhej se Ludovik Nika u paraqit vullnetarisht në Kuesturën e Shkodrës dhe bëri tregime me rëndësi shumë të madhe rreth organizimit të përgjithshëm të shoqërisë subversive (Partisë Komuniste).
Se Ludovik Nika për tradhtinë e tij atentohet nga komunistët bash në zyrën e Kuesturës ku qëndronte, se fashistët pas atentatit, duke e quajtur të rrezikuar spiunin e tyre të poshtër, e dërgojnë në nji katund në Italinë e Veriut, ku i japin nji rrogë mujore prej 1500 lirash.
Se Qefsere Beka nga adhurimi i tepërt që kishte për burrin e saj, e ndjek këmba këmbës dhe kur rezulton në tradhtinë e lartë të burrit të saj, duke pa dhe atentatin që i’u bë, ajo shkon me të në Itali dhe konvertohet në katolike.
Gjykata duke marrë parasysh të gjithë veprimtarinë të të pandehurve Ludovik Nika dhe Qefsere Nika Beka, dhe humbjet që i kanë sjellë lëvizjes Nacionalçlirimtare dhe pararojës së saj PKSH-së, Deklaron:
Në bazë të neneve 14 e 15 të ligjit nr. 41 mbi funksionimin dhe organizimin e Gjykatave Ushtarake konform kërkimit të Prokurorisë, e cilëson Ludovik Nikën si kriminel lufte dhe armik i popullit dhe Qefsere Bekën, sipas nenit 15 të apo atij ligji, armike të popullit dhe në mbështetje në nenit 18 të po atij ligji, Vendosi: Ndëshkimin e Ludovik Nikajt me VDEKJE.
Në kundërshtim me pretencën e Prokurorit për Qefsere Bekën, e dënon atë me 2 vjet burgim.
Ky vendim i shtrohet për shqyrtim pranë Gjykatës se Lartë Ushtarake.
Tiranë më 15.5.1945
Proces-verbali me fjalën e Ludovik Nikës në gjyq, pas dënimit të tij me vdekje
Proces-verbal
Ludovik Nika: Nuk është e vërtetë se kam qenë provokator dhe agjent i armikut, pasi jam zënë nga policia, shtëpinë e Shyqyri Këllezit nuk e kam treguar. Kam treguar nji pakicë shokësh. Përgjegjësin Mark, nuk e kam treguar.
Kam treguar se këta persona janë të mirë për Partinë, për Dushanin dhe Miladinin, kam treguar se janë të huaj.
Për grupet kam treguar se janë në zhvillim e sipër.
Dikur ato kanë qenë të ndara por tani janë bashkuar.
Për Dushanin dhe Miladinin, kam thënë se ato janë komunistë jugosllavë.
Në grup kam qenë përgjegjës i celulës në Itali dhe me këta shokë kam mbajtur lidhje.
Relacioni – promemorie i Drejtorisë së Mbrojtjes së Popullit, dërguar Gjyqit Ushtarak të Korpusit të I-rë, për dënimin me vdekje të Ludovik Nikës
MINISTRIA E LUFTËS DHE MBROJTJES KOMBËTARE
DREJTORIA E MBROJTJES SË POPULLIT
VDEKJE FASHIZMIT LIRI POPULLIT
Tiranë 1 maj 1945
GJYQIT USHT. KRAHINËS USHT. KORPUSIT TË I-rë.
Tiranë
Referohet kjo promemorie, për të qenë në dijeni të imët rreth veprimtarisë kriminale dhe tradhtare të Ludovik Gjergj Nikës të sjellë nga Italia dhe tashti i arrestuar pranë Brigadës së Parë të Mbrojtjes së Popullit.
Ludovik Nika, ka qenë anëtar i PKSH-së. Në 2 maj 1942, tradhtoi pasi, u dorëzua vullnetarisht tek fashizmi dhe i tregoi Simit, gjitha për lëvizjen që ishte në zhvillim e sipër, duke u bërë agjent i tyre. Ludoviku, i tregoi gjithçka atyre që nga udhëheqësit, anëtarët, bazat sekrete ku shtypeshin traktet, dhe në fund iu sugjeroi atyre mënyrën për t’i goditur fort Lëvizjen Nacionalçlirimtare dhe përkrahësit e tyre.
Nga tradhtia e tij u dëmtuan rëndë celulat e PKSH-së, si dhe u rrethua dhe u vra, Qemal Stafa. Për këto shërbime të vlefshme dhe të rëndësishme fashizmi, tregon kujdes të veçantë për ruajtjen e tij. Duke mos e pasur të sigurt atë në Tiranë, ku po bëheshin mjaft atentate ndaj fashistëve dhe agjentëve të tyre, ata e dërgojnë në Shkodër. Por edhe në Kuesturën e qytetit, shokët tentuan t’i bënin atentat. Pas dështimit të tij, fashistët e marrin Ludovikun bashkë me të fejuarën e tij dhe e dërgojnë në Itali.
Fakte të pakontestueshme për sa më sipër, nxirren nga proceset e tij origjinale, si dhe nga relacioni kuestorial i përpiluar nga tregimet e tij, të gjetura këto në Kuesturë. Në këto procese Ludoviku u tregon fashistëve gjithçka që din mbi krerët e lëvizjes dhe partisë. Menjëherë pas tregimeve të tij, fillon fushata për goditjen ndaj eksponentëve komunistë. Disa dalin në ilegalitet. Shokët Lefter Kasneci, Njazi Demi, Ali Demi, Selim Alimerko, dënohen me vdekje, por më pas lihen në burg.
Rëndësinë dhe vlerën e madhe të tregimeve të tij bërë fashistëve, e gjejmë në relacionin e inspektorit kuestorial të cilat poshtë-shënohen në nji pjesë të vogël. Aty thuhet:
“Zbulime të qarta dhe të sigurta u mundën të bëheshin vetëm në 2 maj 1942, kur në Kuesturën e Shkodrës u paraqit Ludovik Nika. Ai bëri deponime shumë të rëndësishme rreth organizimit të “shoqërisë subversive” të udhëheqësve kryesorë të tyre, aderuesve dhe vendeve, ku ata kryenin aktivitetin e tyre”.
Dhe vijon: “Këto zbulime i vlejtën policisë, për arrestimin e disa përgjegjësve kryesorë si dhe për zbulimin e dokumenteve shumë të rëndësishme, rreth funksionimit dhe organizimit të punës së komunistëve”. Dhe më poshtë: “I pari dhe më i rëndësishmi zbulim, qe ai i qendrës së fshehtë së nëpunësit të Ministrisë së P. Brendshme, Zef Ndojës”.
Duke ndjekur deponimet e Ludovikut, policia mundi të zbulonte një depo të fshehtë në shtëpinë e Zefit. Një tjetër zbulim si i këtij lloji, i treguar po nga Ludovik Nika, u bë në shtëpinë e mekanikut Shyqyri Këllezi. Një nga njerëzit që bënte pjesë në “shoqërinë subversive” ishte dhe Jovan Nikolla Bajraktari. Ai u tregua nga Ludoviku, dhe u arrestua në 8 maj. Duhet theksuar se në 5 maj, një ditë pas kapjes së Zef Ndojës, u arrestua gruaja e tij Gjystina Sata, Marie Lezhja, Drita Kosturi, dhe Beqir Minxhozi. Me këtë rast ra në përpjekje me forcat e sigurimit publik, Qemal Stafa.
Ludovik Nika, është nga të parët që u hodh në tradhti, shkoi në anën e armikut dhe i bëri këtij shërbime të vlefshme, në dëm të popullit shqiptar dhe luftës së tij. Në faktet e pakontestueshme që u përmendën më lart, vihet re se sa e madhe ka qenë tradhtia e tij. Me qëllim dhe vetëdije për punën që bën ai, nuk kursen asgjë. Që të gjithë që nga udhëheqësit kryesorë e deri tek simpatizantët e thjeshtë, ai i fut të tërë në listat e zeza të SIM-it dhe karabinierisë fashiste. Më pas ai, së bashku me ta thur mënyra për t’i goditur. Qëllimi i tij, drejtohet mu në zemër të lëvizjes dhe synon shkatërrimin e saj, rrezikon bijtë dhe bijat më të mirë të popullit, ata që po udhëheqin luftën për liri.
Dhe tradhtia e tij pati pasoja të ndijshme. Në vazhdën e tradhtisë dhe spiunllëqeve të dala prej tij, vijuan arrestimet, torturimet edhe ekzekutimet e shokëve. Në pyetjet e bëra nga shokët, Ludovik Nika, pranon se: “i ka treguar diçka armikut”. Por këtë e bëri sepse u torturua. Thekson se torturat nga njëra anë dhe dashuria për gruan, nga ana tjetër, e detyruan që t’ju hapte barkun fashistëve. Për këtë, kërkojmë të dënohet tradhtia e tij, në mënyrën më shembullore. Pra për të kryer veprimet e duhura ligjore, po ju përcjellim tradhtarin dhe agjentin provokator, Ludovik Nika, me gjithë gruan e tij Qefsere, që mori pjesë në tradhtinë e tij. /Memorie.al
DREJTORI I MBROJTJES SË POPULLIT
GJENERAL N/KOLONEL
KOÇI XOXE
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
