– Nga Lajmëtari i së Mirës –
Memorie.al/Një grup intelektualësh të shquar zviceranë në kulturë, politikë dhe ekonomi, të organizatës “Helvetas members”, shkuan të vizitonin burgun e largët të Spaçit, nëpërmjet tij donin të njihnin historinë e trishtë të shqiptarëve, që kaluan kalvarin e vuajtjeve në ferrin e diktaturës më të egër dhe qëndresën e tyre, atje ku u bënë dhe revoltat e vetme në të gjitha burgjet e perandorisë komuniste.
Kishin ardhur nga Zvicera drejtorët e bordit “Helvetas’ projects”, zotërinjtë Peter Niggli dhe René Holenstein me bashkeshortet e tyre si dhe përfaqësuesi për Shqipërinë, z. Stephan Joss, i shoqëronte Znj. Valbona Karakaci, këshilltare strategjike për Ballkanin Perëndimor.
Dhe ajo na bën me dije se zgjodhi pikërisht poetin Visar Zhiti, të burgosur për poezitë e tij në Spaç, që vazhdoi të shkruante fshehurazi dhe atje, që nëpërmjet tij dhe estetikisht, me estetikën më të zymtë, të preknin Spaçin, të kuptonin të burgosurit shqiptarë që i bënë ballë si njerëz përbindëshit të së keqes.
Thjeshtë dhe bukur u krijua një “Booklet” me tre poezi të Visarit, “Ikonat e arrestuara”, që tregon se cilët ishin të burgosurit, “Vdekja vazhdon” që shpalos gjendjen çnjerëzore të burgut dhe “Faleminderit, ylber”, poezi e shpresës, që kapton telat me gjëmba dhe lidh shpirtërisht njeriun me botën, mistershëm përtej çdo vuajtje.
Triptiku, i shkruar atje, në Spaç, në kushte tmerri të pabesueshëm, iu dha vizitorëve zvicerianë në faksimile të origjinalit të tyre, nxjerrë nga libri “Dorëshkrime të fshehta të burgut” si dhe përkthimi anglisht, marë nga përmbledhja me poezi, botuar në SHBA, “The condemned apple”, përkthyer nga albanalogu më i madh i fundit të shekullit XX dhe fillimeve të shekullit XXI, Dr. Robert Elsie.
Dhe ndalën atje ku lindën këto poezi, në ato shkallë dhe mure, në atë ankth të mbetur në ajër.
Rrëfimet për Spaçin erdhën tronditëse dhe të dhimbshme nga bashkëvuajtësi I Visarit, ish i burgosuri politik, Gjergj Lekaj.
Ekipi në fund recitoi në grup anglisht poezinë më me dritë, atë të metaforës së ylberit, duke përshëndetur dhe autorin Visar Zhiti sikur ai të ishte përtej në një ëndërr.
Në “Librin e Mbresave” zviceranët i drejtonin një letër popullit shqiptar, falenderonin që ndanë histori me ta, akte tmerri dhe heroizëm dhe i luteshin që vuajtjen e tyre t’ia tregonin dhe popujve të tjerë…
Po qeveritarëve shqiptarë, institucioneve, akademive, katedrave, intelektualëve, kujtesës kolektive?
Gjithsesi letra mbaronte me një urim dhe me bekimin si të Shenjtës tonë Nënë Tereza: “God bless you!”
