Nga Taisa Pisha Batkina
Pjesa e tretë
Memorie.al publikon historinë e panjohur të ruses Taisa Batkina (Pisha), me origjinë nga Tula e Rusisë, fëmija e tretë e një familje të varfër fshatare, e cila mbeti jetim që në moshë të vogël, pasi i ati humbi jetën gjatë punës, në një nga galeritë e qymyrgurit që ndodheshin në rrethinat e Tulas, ku ai punonte si minator. Diplomimi i Taisës në fakultetin e Kimisë, pranë Universitetit ‘Lomonosov’ të Moskës, ku ajo u njoh dhe u martua me studentin shqiptar, Gaqo Pisha, me origjinë nga qyteti i Korçës, i cili asokohe studionte në fakultetin e Filozofisë së Moskës dhe të dy së bashku në vitin 1957, u kthyen në Shqipëri, bashkë me djalin e vogël të porsalindur, Sasha, ku filluan jetën në Tiranës, Taisa u emërua si pedagoge e Kimisë në Universitetin Shtetëror të Tiranës, ndërsa Gaqo, në katedrën e marksizëm-leninizmit, ku ata punuan deri në vitin 1976, kur Sigurimi i Shtetit me akuza të montuara, e arrestoi Taisa Batkin, duke e akuzuar si “agjente të KGB-së sovjetike” dhe e dënoi me dhjetë vite burg politik, të cilat ajo i vuajti në “Burgun e grave” në Qytetin “Stalin”, nga ku u lirua në vitin 1986, ndërkohë që bashkëshorti, Gaqo Pisha, kishte ndërruar jetë në vitin 1983, nga një sëmundje e rëndë. Historia tragjike e Taisa Batkina (Pisha), nëpër kampet dhe burgjet çnjerëzore të regjimit komunist të Enver Hoxhës, ku ajo kaloi një dekadë të jetës së saj, së bashku me shumë bashkatdhetarë nga ish-Bashkimi Sovjetik, apo vende të tjera të Evropës Lindore, vjen nëpërmjet kujtimeve të saja, të botuara në një libër me titull “Shpresuam dhe mbijetuam”.
Shpresuam dhe mbijetuam
I’a kushtoj kujtimit të ndritshëm të bashkëshortit tim, GAQO PISHA
Ky është libër kujtimesh. Në të dua të rrëfej për jetën time dhe të shoqeve të mia, grave sovjetike, që provuan burgun për disa vite vetëm sepse morën guximin dhe u martuan e lidhën fatin e tyre me atë te studentëve shqiptarë. Burgu ishte pjesë e GULAG-ut të madh në vendin e vogël ballkanik, Shqipëri, ku për shumë vite sundoi regjimi gjakësor komunist i Enver Hoxhës, që ishte nxënës besnik i Stalinit dhe vazhdues i kauzës së tij.
Nëpërmjet këtij libri do të doja që çdokush të mësonte për provat çnjerëzore që përjetuam ne dhe për vitet e tmerrshme qe kaluam në burgjet shqiptare, vetëm sepse… dashuruam! Dhe që askush dhe kurrë të mos harrojë, ç’është totalitarizmi, despotizmi dhe ç’pasoja sjell me vete ky sistem.
Kaluan vite dhe unë ende kam para syve fatet e shumë njerëzve edhe të atyre që ikën, por edhe të atyre që mbetën. Tani dëgjojmë dhe përmendim edhe vetë fjalët “të drejtat e njeriut”, por atëherë nuk e njihnim fare këtë term; ama në kokë ruaja të paprekur pyetjen që më torturonte vazhdimisht: “Përse njerëzit e thjeshtë, familjet e tyre, fëmijët duhet të jenë pengje të politikës, përse duhet të vuajmë, vetëm sepse dikush lufton për pushtet? Përse?” Përgjigjja ishte një e vetme: “Kjo është rrjedhojë e sistemit tonë socialist, ku mungon plotësisht liria e personit dhe fati i individit nuk i intereson kujt”.
Ato që qëndruan në Shqipëri patën jetë mjaft të vështirë. Për më shumë se 30 vjet nuk i panë njerëzit e tyre të afërt. Për fatet e disave prej tyre do të shkruaj në kreun tjetër. Shumë prej shqiptarëve, gratë dhe fëmijët e të cilëve ikën për një arsye apo një tjetër, e vuajtën thellë këtë tragjedi. Në fillim i shkruanin njëri-tjetrit, por pas një viti letërkëmbimi u ndalua. Jo se u ndalua, por thjesht, letrat nuk vinin më! Kur drejtoheshin në postë, atje u thoshin me pamje të padjallëzuar: “Nuk kemi letra, ne nuk i mbajmë letrat, me sa duket, nuk ju shkruajnë…”. Ne, gratë, merrnim rregullisht letra nga shtëpia.
Më kujtohet Filipi, që qe bërë si i përhumbur. Në kohën e prishjes, e shoqja ndodhej tek e ëma për vizitë, bashkë me fëmijët dhe nuk u kthye. “Taja, – më pyeti, – çka ndodhur, përse nuk vijnë letra”? Ndërkohë autoritetet, në fillim në formë këshille, si midis të tjerave, pastaj në formë kërcënimi, kërkonin që burrat e mbetur vetëm në Shqipëri, të krijonin familje të reja. Dikush u martua lehtë, për dikë tjetër ky ishte proces i mundimshëm.
Në vitin 1963, u arrestuan për tentativë arratisje disa persona, familjet e të cilëve kishin ikur. Disa prej tyre i njihja. U zhvilluan procese gjyqësore të zhurmshme. Midis tyre ishin: Leka Rafaeli, ushtarak, u dënua me pushkatim. E shoqja ishte mjeke; iku verën e vitit 1961 bashkë me të bijën. Vangjel Lezho, gazetar, u dënua me 25 vjet burgim. Më vonë, në kamp, e dënuan sërish dhe e pushkatuan. Disa fatlumë arritën të kalonin kufirin dhe të bashkoheshin me gratë e tyre, por këta ishin shumë, shumë pak. Më kujtohet se si u arratis Sulejmani, inxhinier pyjesh, që banonte jo fort larg nesh. Pasi iku e shoqja, ai u martua me një shqiptare, e cila priste një fëmijë… me një fjalë, u hodhi hi syve organeve. Sulejmani shkonte shpesh me shërbim në male dhe një ditë të bukur kaloi kufirin me Jugosllavinë dhe arriti te familja e tij e parë, në Moskë.
Të gjitha këto ne i përjetonim shumë rëndë, por ç’mund të bënim tjetër? Duhej jetuar dhe punuar më tej. Qe e pamundur të iknim, ose, më saktë, mund të iknim, por vetëm pa fëmijët, se fëmijët nuk na i jepnin. Ne rronim në kushte frike dhe pasigurie të vazhdueshme.
Çdo familje kishte tragjedinë e saj. Më kujtohet se si më flisnin disa kur takoheshim: “Unë… u martova”! Si të kërkonin ndjesë! Po, ata u martuan, krijuan familje të reja, por dhembja, shqetësimi për njerëzit e dashur, mbetën për shumë kohë në shpirtin e tyre, madje për disa, deri në fund të jetës. Mund të rrëfej për disa syresh.
Rita dhe Ismaili. Njerëz të mrekullueshëm, familje shumë e mirë. Kishin një vajzë pesë vjeçe. Ritën e donin të gjithë, edhe njerëzit e të shoqit, edhe në punë. Në Leningrad, Rita kishte lënë katër të moshuar: gjyshen, gjyshin, nënën dhe teton plakë. Prej andej i dërgonin vazhdimisht telegrame, i telefononin. Teksti ishte po ai: “Eja, ju jeni të rinj, do të takoheni sërish, kurse ne jemi pleq”. Rita iku. 10 vjet shpresuan të shiheshin sërish, e pritën njëri-tjetrin. Rita mbante letërkëmbim me nënën time, e cila më shkruante për ta. (Të tilla lidhje kishin edhe gra të tjera). Në Tula, në shtëpinë time mbasi u ktheva, kam gjetur në arkivin e nënës disa letra të Ritës. Tek i lexoja, sërish më kaluan para syve vitet ’60. Disa pjesë të shkëputura nga këto letra do t’ju tregojnë më mirë se unë, për tragjedinë e këtyre njerëzve.
Letra e datës 29.07.1965:
“Po nxitoj të ndaj me ju gëzimin tim. Mora letër nga burri, e kishte nisur një djalë nga Bullgaria. Letër e mrekullueshme, 22 faqe, me fotografi. E kuptova, se ai nuk qenka thyer, e ruan botën e tij të brendshme… Është njeri i përsosur, e them me bindje të plotë këtë. Kjo letër më dha forca edhe për shumë kohë… Dua të bëj një fotografi dhe t’jua dërgoj… kuptohet, që t’ia nisni…”. Fotografitë i mora dhe ia çova Ismailit.
Një letër e datës 14.06.1965:
“E dashur L. J. Duhet të bëheni e fortë dhe të bindni veten që Taja ka familje të mirë, të shkëlqyer dhe kjo do të thotë shumë… shumë…” Kësisoj përpiqej Rita ta mbështeste nënën time, e cila e kuptonte fort mirë se kjo përplasje do të zgjaste shumë, se ajo na ndau dhe zor se do të takohemi sërish. Dhe vërtet kështu ndodhi. Ismaili e përjetoi rëndë largimin e gruas dhe vajzës. Vuajti shumë, priti, por… asnjë fije shprese! Pas 10 vjetëve Rita u martua, por nuk mundi t’i shkruante Ismailit për këtë. Kurse nënës sime i shkruante: “Përpiqem vazhdimisht ta detyroj veten dhe t’ju lutem të vini në dijeni në Shqipëri për martesën time, por nuk vendos dot…! Tani po ju lutem: shkruajini Tajës se nuk jetoja dot më vetëm dhe u martova. Sikur të mund t’ju tregoja, sa më dhemb zemra për Ismailin. Por, ndoshta, kjo do t’ia zgjidhë duart…”!
Letra është e vitit 1971.
Kur e mori këtë lajm, Ismaili vuajti shumë. Mirëpo ja që jeta bën të vetën. Dy vjet më vonë edhe ai u martua. U bë me vajzë. Pas një viti, më 1975-n e arrestuan. Edhe Ismaili, njëri prej inxhinierëve mekanikë më të mirë të vendit, pedagog në Universitetin e Tiranës, ra viktimë e përndjekjeve të tmerrshme të viteve ’70. Padia: agjitacion dhe propagandë kundër shtetit, kurse e vërteta është: kishte grua sovjetike dhe ruante marrëdhënie të mira shoqërore me ne. Ismaili qëndroi në burg 12 vjet të frikshëm. E liruan vetëm kur edhe në Bashkimin Sovjetik, edhe në Shqipëri, nisi të lëkundej rendi monolit. Me të dalë nga burgu, Ismaili u përpoq të gjente familjen e tij të parë, çka bënë edhe shumë shqiptarë të tjerë. Kishin kaluar 30 vjet! Fëmijët, që u larguan fare të vegjël, ishin bërë vetë prindër, gratë ishin plakur. Takimet e tyre kanë qenë nga më të ndryshmet; disa nga fëmijët nuk i pranuan baballarët, ata ndiheshin të huaj për njëri-tjetrin, por edhe bashkëshortët, pas kaq vite ndarjeje, shpesh nuk gjenin dot gjuhë të përbashkët. Ata e kishin pritur këtë takim, e kishin ëndërruar, por, kur u takuan, e kuptuan që gjithçka ishte e shkuar, ata asgjë nuk i lidhte më. Pati edhe tragjedi. Babai, në pritje të takimit me të bijën, pëson goditje në zemër dhe vdes! Por pati edhe shumë takime të lumtura. Disa familje u ribashkuan dhe, pas 30-35 vjetësh, këta njerëz sërish jetojnë bashkë. Çfarë lumturie! Njeriu mund të rrojë i qetë, pa e kthyer kokën nga pushteti, nga qeveria, nga partia. Edhe Ismaili me Ritën u takuan; Ismaili me gruan dhe vajzën vajtën në Leningrad. Mund të shihje aty gjithçka: edhe gëzim, edhe lot, edhe kujtime. Të tria vajzat (Rita kishte edhe një vajzë nga martesa e dytë), e ndjenë veten motra dhe u afruan shumë.
Por le të kthehemi në Shqipëri, në periudhën 1961-1966.
Ju thashë më sipër, se isha edukuar me frymën e besimit tek idetë komuniste, idetë e vëllazërimit, solidaritetit, etj. Por dalëngadalë, nën ndikimin e ngjarjeve që ndoqën njëra-tjetrën, besimi nisi të shuhej dhe po merrte shtat kuptimi i thelbit të vërtetë të ideve komuniste, po dilte me ne pah; unë nisa të kuptoja ç’ishte ky rend. Fatkeqësisht, ky kuptim nuk më bënte optimiste. Gjatë gjithë kësaj kohe, vazhdoja punën në universitet, jepja mësim ne Kimi, bëja punë shkencore, dhe mblidhja material për disertacionin; megjithatë, ndjenja e frikës nuk më shqitej. Vitet kalonin dhe përmirësimi i marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik nuk kishte asnjë fije shprese. Në vitin 1964 u gëzuam kur hoqën Hrushovin; kujtuam se ndërrimi i pushtetit do të sillte edhe ndryshimin e marrëdhënieve midis qeverive dhe vendet tona do të rivendosnin të paktën lidhjet diplomatike. Shume shpejt u pa që këto ishin shpresa të kota. Mbi te gjitha, na shqetësonte edhe fakti qe burrit tim, i kërkonin vazhdimisht që unë të merrja nënshtetësinë shqiptare. Tani, pas kaq vitesh, kundërshtimi im më duket qesharak. Ishte një hap formal qe në njëfarë mase, do të ma lehtësonte jetën. Tek e fundit, shpresa për të takuar njerëzit e mi të afërt nuk kisha më. Por atëkohë mendoja ndryshe; më dukej sikur nënshtetësia sovjetike, ishte filli i vetëm që më lidhte me njerëzit e mi të dashur, që në çdo çast mund të kërkoja të më lejonin të ikja. Kjo shpresë, aq qesharake në ato kushte, gjallonte diku thellë, në cepin më të largët të shpirtit tim. Jeta rridhte në dukje normalisht por politika, kundër vullnetit tim, vazhdonte të përzihej në jetën time. Revolucioni i madh kulturor që nisi në Kinë, megjithëse aq larg, na preku edhe ne.
Në fund të vitit 1966 u dëgjuan fjalë për “qarkullimin e kuadrove”.
Mua as më shkoi në mendje se diçka e tillë do të prekte edhe familjen time. Papritur burri im u sëmur, dhe nisi t’i dridhej dora. Mjekët në fillim e quajtën këtë dukuri periferike dhe i dhanë qetësues, por gjendja e shëndetit të tij nuk po përmirësohej. Në gushtin e vitit 1966, më thirrën me ngut në fakultet. Mund të ishte data 15 apo 20 gusht, dhe familja jone ndodhej me pushime në bregdet. U kthyem menjëherë në Tiranë, për të qenë në universitet në afatin e caktuar. Në një mbledhje, ne Fakultet, mua dhe disa dhjetëra kuadrove të tjerë, na u dha njoftimi që do të punonim jashtë Tirane, me qëllim që të çonim në rrethet e tjera të vendit, përvojën tonë dhe dijet tona. Kuptohet, ky qe spastrim i maskuar. Nëpërmjet përrallave të tilla, qëruan të papërshtatshmit, kryesisht për motive politike, dhe u liruan vendet për njerëzit dhe miqtë e tyre. Më vonë, mësova se mua dhe burrin do të na çonin në Berat, një qytet midis malesh, në qendër të vendit. Ndërkohe shëndeti i tim shoqi, sa vinte e keqësohej, derisa i vunë diagnozën e rëndë: sëmundje e Parkinsonit.
Vitet 1966 – 1971
-Jeta dhe puna në Berat-
Më 1 shtator 1966 u nisëm për në Berat, ku duhej të jetonim dhe të punonim. Na kishin shpërngulur. Ne ishim kuadro dhe nuk i përkisnim vetes, duhet të shkonim për të punuar, ku të na çonin, ku të na caktonin. Ky transferim ishte provë e rëndë për ne. Së pari, na transferuan, por shtëpi nuk na dhanë, s’kishim ku të banonim, nuk mund të merrnim fëmijët. E vetmja mundësi ishte dhoma e hotelit, por nuk na e mbante xhepi. Së dyti, Gaqoja ishte i sëmurë rëndë tashmë, por askush s’donte t’ja dinte. Së treti, u shemb jeta normale, unë s’kisha më mundësi të vazhdoja punën e papërfunduar shkencore, humbën shpresat për mbrojtjen e disertacionit. (Atëkohë të gjitha këto dukeshin gjëra me shumë vlerë, por jeta e mëtejshme në Shqipëri, më vuri në të tilla sprova, sa ngjarjet e mësipërme mund të quhen shqetësime të vogla). Së fundmi, ne ndiheshim… si ta them më saktë… gjysmë të internuar. Si të tillë silleshin me ne në Berat, dhe si të tille konsideronin në fillim. Burrin tim të sëmurë e caktuan mësues në shkollë. Gjendja shëndetësore e tij tani ishte e tillë, sa ai nuk mund të jepte mësim, por për këtë s’donte t’ja dinte njeri. Për udhëheqjen e vendit, njerëzit ishin si gurë shahu të cilët, sipas dëshirës, mund t’i lëvizje ose t’i flakje tutje. Dhe kjo quhej “qarkullim i kuadrove”, fillimi i një fushate tejet të ngjashme me Revolucionin Kulturor të Kinës, mikut më të madh të Shqipërisë atëkohë. Zhvilloheshin shumë veprimtari sipas mostrave kineze, rezultatet e të cilave ne i ndjemë në kurrizin tonë.
Fletë-rrufetë e stërmëdha në muret e qyteteve, fabrikave, shkollave, të cilat krahas kritikave, shumë shpesh përmbanin përndjekje të mirëfilltë të njerëzve të padëshiruar. Puna fizike qe bërë e detyruar për njerëzit e punës mendore, po ashtu edhe qarkullimi dhe përgatitja ushtarake. Të gjitha këto bëheshin nën parullën e “revolucionarizimit të shoqërisë shqiptare, forcimit të diktaturës së proletariatit”. Parulla dhe slogane kishte plot. Nën një të tillë, “vënia e interesit të përgjithshëm mbi atë vetjak”, fshatarëve ju hoq toka personale dhe gjëja e gjalle. Pothuajse të gjitha tokat, kopshtet, vreshtat, ullinjtë që i’u morën fshatarëve, ju kaluan kooperativave bujqësore. Ato nuk punoheshin më, u kthyen në djerrina, në toka shterpë. Fshatarët i kundërshtuan si mundën këto masa. Mbaj mend një rast, që nuk e di se kush ma tregoi. Një familjeje fshatare në jug të vendit, që kishte si kopësht vetjak pesë radhë vresht, papritur i erdhi urdhri: “Vreshti tani është i kooperativës. Ju duhet ta punoni të gjithin, kurse të vjelat do të ndahen: një radhë juaja, katër të kooperativës”. Kur nisi vjelja, e panë që rrushi ishte pjekur vetëm në një radhë, në atë vetjaken, ndërsa në të tjerat nuk kishte thuajse fare. Kjo ndodhte kudo. Ekonomia kolektive jepte gjithnjë e më pak të ardhura.
Në vitin 1957, kur erdha në Shqipëri, dyqanet e privatëve thyheshin nga mishi, qumështi, frutat dhe perimet. Pastaj dora-dorës gjithçka nisi të fironte. Që të mos kishte shprehje të pakënaqësisë dhe që askush të mos nxirrte një fjalë ankese nga goja, u forcua terrori, dhe u shtrënguan vidat. Ata që nuk jetonin në Shqipëri, nuk mund ta përfytyronin shkallën e mungesës së lirive në ketë vend. I gjithë vendi, çdo njeri ndodhej nën kontroll të rreptë. Në qytete funksiononin këshillat e lagjeve, në fshat – këshillat e fshatit. Pa lejen e tyre askush nuk kalonte dot në punë tjetër, të merrte apo të ndërronte apartamentin, të shpërngulej në qytet tjetër, të niste një shkollë të mesme apo të lartë etj. Këshillat kryenin edhe funksionet e mbikëqyrësit, kontrollorit, spiunit dhe bashkëpunonin ngushtë me organet shtetërore. Në kushte të tilla rridhte edhe jeta jonë në Berat. Gati dy vjet nuk na dhanë shtëpi, nuk na lejuan të bënim ndërrim. Unë dhe burri i sëmurë, zumë një dhomë në hotel, ku nuk kishte thuajse fare lehtësira. Çdo javë shkonim në Tiranë, ku jetonin fëmijët me vjehrrën time. Udhëtimi ishte i vështirë, me autobusë apo vagonë të mbushur deng, nga që ishin shumë të rrallë, ose me makina të rastit. Në kombinat të gjithë e dinin se unë duhej të shkoja te fëmijët në Tiranë dhe gjithmonë më lajmëronin për ndonjë rast të mundshëm. Unë mbaja nënshtetësi sovjetike dhe, si çdo i huaj, duhej të merrja lejë të posaçme për të udhëtuar nga njëri qytet në tjetrin. Çdo të premte shkoja në degën e Ministrisë së Brendshme të qytetit për të marrë leje-kalimin. Shpesh nuk ma jepnin, talleshin, megjithëse e dinin shumë mirë që kisha fëmijët në Tiranë. Një jetë e tillë kërkonte shumë shpenzime: hoteli, transporti, jeta në dy shtëpi… Ne mezi e mbyllnim muajin. Në kushte të tilla, vetëm puna mund të quhej… një rreze drite!
Mua më caktuan përgjegjëse të laboratorit në fabrikën e ngjyrosjes të Kombinatit të madh të Tekstilit, që ndërtohej atëkohë me ndihmën e specialistëve kinezë. Nuk isha marrë ndonjëherë me ngjyrosje dhe m’u desh të studioja shumë. Vetëm pas një viti i mësova të gjitha hollësitë e prodhimit, pajisa laboratorin, përgatita laborantet. Dijet e mia, me sa duket, ende hynin në punë. Puna më pëlqente, ajo më jepte atë prehjen shpirtërore e cila më ndihmonte të mbijetoja. Kombinati ishte ndërtuar në fushë, ç’ka m’i qetësonte disi nervat. Vetë qyteti ndodhej në shpatet e kodrave, në një grykë të ngushtë, që përshkohej nga një lumë. Kurse malet sikur më merrnin frymën, nuk i shihja dot. Në kombinat kisha shumë miq. “Qarkullimi i kuadrove”, kishte sjellë dy a më shumë specialistë nga Tirana, që i kishin kryer shkollat e larta jashtë shtetit. Kishte edhe nga ish-studentët e mi. Pasi kthehesha nga puna, dilja shumë rrallë nga shtëpia; në qytet s’kisha bërë të njohur dhe druhesha se mos ngjallja te njerëzit pakënaqësinë e autoriteteve për lidhje me një të huaj. Por edhe nuk dija kujt t’i besoja. Në punë kisha boll maskarenj dhe spiunë, që ma nxinin jetën, shpifnin për mua, spiunonin. Raportimet e tyre i gjeta në dosjet e trasha që më treguan në burg gjatë hetimit. Kur më në fund, pas nja dy vjetësh na dhanë shtëpi, ne nxituam të sillnim plaçkat, morëm fëmijët dhe unë u ndjeva tejet e lumtur që u mblodhëm sërish të gjithë bashkë.
Nuk më vinte hiç keq që më larguan nga Tirana. Për shumë kohë nuk shkova gjëkundi, desha të rrija në shtëpi, makinat dhe autobusët nuk i shihja dot me sy. Shëndeti i burrit ndërkohë sa vinte e keqësohej. Tani ishte invalid. Një ditë, një mjek që kish qenë ish-studenti im, na tregoi për një ilaç të ri amerikan për kurimin e Parkinsonit. Nisi kështu një luftë tjetër, lufta për ta gjetur atë ilaç. Në Berat nuk kishte neurolog, duhej vajtur në Tiranë, në spital. Gaqos i ranë këmbët, për të takuar mjekë nga Ministria e Shëndetësisë. Pas shumë mundimesh, ai arriti të nxirrte lejen për ta porositur ilaçin jashtë shtetit. Gjatë gjithë kohës së sëmundjes së gjatë të burrit tim, gjithmonë më janë gjendur mjekët, ish- studentet e mi, për çka u jam shumë mirënjohëse, edhe tani, kur kanë kaluar kaq vite. Gaqoja bëri lutje për ta transferuar në Tiranë për shkak të sëmundjes. Shpresat ishin thuajse zero, por ja që një çast, kur susta e terrorit u shtendos paksa (ka pasur edhe çaste të tilla) ne na transferuan në Tiranë. Patëm fat dhe e ndërruam apartamentin e Beratit me një tjetër në Tiranë. Unë zura punë në laboratorin e Kombinatit të Drurit, fëmijët mësonin. E gjithë jeta jonë tani, u kushtëzua nga sëmundja e burrit, të cilin e shtronin herë pas here në spital. Ndërkohë, djemtë mësonin shkëlqyeshëm. Kisha frikë mos nuk u jepnin të drejtën e studimit në universitet, prandaj vendosa, mora nënshtetësinë shqiptare, siç kishin bërë shumica e shoqeve të mia. Sasha fitoi të drejtën e studimit. U duk sikur gjithçka po shkonte mirë e bukur. Por…! /Memorie.al
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
