Nga Serafim Dilo
Memorie.al / Mora shkas nga një fotografi, që nuk e kam hasur asgjëkundi, por edhe disa fotografi të tjera origjinale, disa edhe të botuara, për të hapur këtë temë. Në këtë pjesë të zmadhuar të këtyre fotografive të para që po publikojmë në këtë shkrim, që duhet të jete e vitit 1930, sepse në sfond duket që ka filluar ndërtimi godinave të ministrive, duket rruga e quajtur “Rruga e Elbasanit”. Një tjetër element që bie në sy në këto foto, është se nuk ka filluar të ndërtohet ura afër Hotel “Dajtit”, ku lumi Lana, duket në të gjithë shtrirjen e saj. Për t’u orientuar pak më qartë, po vendos një foto tjetër e cila, është e marë pak a shumë nga i njejti kënd, ku duket që ka filluar ndërtimi i urës dhe bashkë me të, edhe fillimi i Bulevardit kryesor të qytetit, që njihet prej disa dekadash, si “Bulevardi Dëshmorët e Kombit”.
Për t’u orientuar pak më qartë, po vendos këtë edhe disa pjesë të një harte të kohës, e bërë nga Leon Rey.
Nejse, me gjithë rrëmujën e postimeve, harta e Leon Rey, duhet zmadhuar për të parë të gjitha karakteristikat e kohës që kishte Tirana e asaj periudhe, ku qyteti po fillonte të modernizohej. falë angazhimit të Mbretit Zog dhe arkitektëve italianë.
Qendra e dikurshme e Tiranës, kishte këtë pamje.
Në këto tre pjesë të marra nga dy foto, pak a shumë “binjake” origjinale të vitit 1928, duket fusha ku më pas do të ndërtohen ministritë dhe parlamenti shqiptar (i vjetri) i sapo ndërtuar.
Dy-tre harta të tjera të botuara nga Bruno Castiglioni, që na ndihmojnë për të pasur pak a shumë një ide mbi Tiranen dhe transformimin e saj. E para është një hartë austriake.
E dyta është një hartë e relievit topografik, që vlen edhe si sugjerim i fotografisë së pare që hapi këtë temë.
Në fund, Tirana e viteve 1940.
Të tre këto harta, bashkë me dy fotot e mëposhme, janë marrë nga Bruno Castiglioni. (Tirana. Apunti sulla capitale dell’Albania all’alba del nuovo regime 1941)
Këtu është Xhamia e Tabakeve dhe fotografia e tregon sikur është luami Lana (por mund të jetë edhe “Përroi i Pal Poçit”).
Po vazhdojmë me foto të tjera.
Dy foto të rrugëve kryesore të Tiranës
Foto e parë, gjendet e publikuar në revistat e gazetat e kohës, ndërsa e dyta, mbase edhe për shkak të largësisë në kohë, nuk e kam hasur në publikime të tjera.
Dy fotot e para, janë pjesë kartolinash të kohës, dy fotot e tjera, janë pjesë nga fotografi origjinale.
Një artikull interesant i vitit 1954, mbi “Zyrën Urbanistike” të Tiranës dhe planet e saj, i bërë nga pjesëmarrësi në këto projekte e kujtime, të Giuseppe Paladini.
Tirana dhe pazari i saj në disa fotografi të kohës…!
Tre kartolina dhe një fotografi / Memorie.al
