Nga Adelina Gina
Pjesa e parë
–“Të kam qarë si të vdekur, të kam pritur si të gjallë”-
Memorie.al / Shpëtim Gina, i diplomuar në degën e Gazetarisë në Universitetin e Tiranës në vitin 1974, dramaturg, skenarist dhe libretist, në fillimin e viteve ’70-të, falë talentit të jashtëzakonshëm, me punën, veprat dhe krijimtarinë e tij, “tronditi” institucionet artistike të Tiranës, si; Teatrin Popullor, Teatrin e Operës dhe Baletit, Institutin e Lartë të Arteve dhe Radio-Televizionin Shqiptar. Ishte një nga më të kërkuarit e shefave dhe drejtuesve të lartë të këtyre institucioneve, ku në periudhën kohore 1971-1974, ai la gjurmët e tij, pasi kishte bashkëpunuar ngushtë me disa prej emrave më në zë të asaj kohe, si: Mihallaq Luarasi, Kujtim Spahivogli, Pirro Mani, Mario Ashiku, Zhani Ciko, Nikolla Zoraqi e regjisorin Mevlan Shanaj dhe operatorin Pali Kuke. Por gjurmët që ai la në këto institucione kulturore dhe artistike, fatkeqësisht humbën apo u tretën në pluhurin e kohës dhe heshtjen zyrtare të regjimit komunist?! Pasi në gushtin e vitit 1974, Shpëtim Gina, humbi jetën në rrethana ende të pasqaruara, duke u mbytur në dy pëllëmbë ujë, në lumin Drojë të Mamurrasit, (ku po kryente zborin ushtarak së bashku me studentët e tjerë), dy ditë më parë, ai i kishte vënë një fletë-rrufe, Shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë! A ishte vërtet ajo një vdekje aksidentale, apo Shpëtim Ginën e eliminoi Sigurimi i Shtetit?! Një pyetje që nuk ka marrë ende një përgjigje! Motra e tij, Adelina Gina, e diplomuar për gazetari në fundin e viteve ’60-të, në një libër të saj me titull; ‘Ku e çuat Shpëtimin’, të botuar në SHBA-ës ku ajo jeton familjarisht pas viteve ’90-të, tenton të zbardh të vërtetën e madhe për vëllain e saj!
Kanë kaluar njëzeteshtatë vjet që atëhere. Unë punoja si gazetare, ndërsa ai vazhdonte studimet në degën e Gazetarisë. Midis nesh kishte tre vjet diferencë. Familja jonë jetonte në një qytet të vogël provincial, për të cilin ne kishim shumë dashuri. Ishte një qytet punëtorësh me shumë gjelbërim, me rrugë të ngushta, me njerëz që e njihnin mirë njeri tjetrin. Jetonim në një shtëpi të madhe, së bashku me një familje tjetër. Na ndante një korridor i gjerë, që shpesh e kthenim në fushë loje. Ishte shtëpi njëkatshe me pjergull në verandë. Pranë saj kishte shumë kopshtije. Jeta jonë ishte interesante. Kishte shumë fëmijë dhe vende ku mund të luanim. Tokat e punuara dhe vreshtat, shtriheshin deri në kufirin e rrugës së madhe. Poshtë saj vazhdonte qyteti me dy gropa të mëdha sere, ende të pambuluara.
Në dimër, kur bënte ftohtë, ne shkonim tek gropat e serës dhe rrëshqisnim mbi cipën e akullit. Ishte një nga trimëritë e lagjes sonë, sepse kishte raste kur çahej akulli dhe sera të përpinte. Mbaj mend se si ulërinte një shoku im, kur u ça akulli. Mezi e nxuarrën. Ishte i zi dhe lakuriq. Pas qytetit ishte lumi, por ne nuk shkonim atje. Ishte i thellë dhe i rrëmbyer. Prindërit nuk na linin. Në këtë lagje, fëmijët luanin jashtë deri natën vonë.
Ne, më të vegjëlve, na tregonin ngjarje të frikshme me njerëz të vdekur. Më ka mbetur në kujtesë, historia e babait të një shoqes sonë. Në një natë të nxehtë vere, kur të gjithë ishim ulur dhe tregonin historia, një burrë i veshur me kostum të bardhë, u afrua dhe pyeti për të bijën. U paraqit si babai që kishte vdekur dhe ishte ngritur nga varri për të. Të gjithë u tronditëm, vrapuam për në shtëpi. Njeriu me të bardha, u largua qetë-qetë.
Mbaj mend dhe një ngjarje tjetër, duhej të isha dhjetë vjeç. Kisha mbaruar së lexuari “Ana Kareninën”, kur shkrova një letër dhe e vendosa në pjergullën mbi verandë. Nuk kaluan as dy orë, dëgjoj se fqinja ime, ishim bashkëmoshatare, qante me të madhe. Nga ana e dritares së saj, ishte një kumbull, hipa në të dhe pashë tek po e rrihte i vëllai. Zbrita dhe nuk dija se ku të futesha nga turpi. E dini ç’kishte ndodhur? Atë letër unë ia kisha adresuar asaj, me këto fjalë: “Eja të bisedojmë për çështje dashurie”.
Pra, edhe pse e shkruar nga një dorë fëmije, ajo përbente një krim. Por përse e kisha shkruar unë atë letër? As sot unë nuk di ta shpjegoj! Pas një viti ne ndërruam shtëpi dhe kjo ishte fare pranë rrugës, zërat e së cilës dëgjoheshin deri natën vonë. Kjo është periudha që ne u afruam më shumë me njeri tjetrin, sepse nuk kishim aty fëmijë moshatarë. Vëllai punoi dhe rrethoi kopshtin përpara shtëpisë.
Mbollëm shumë trëndafila. Bëmë një lulishte të vërtetë. Sa herë vjen maji, unë e kërkoj atë aromë të kopshtit tim, të ëmbël, pak të ftohtë dhe si të përgjumur. Kam kohë që nuk e gjej më. Në këtë kohë, u bëmë me një motër. Para se nëna të lindte Mirën, unë thosha: “O zot të bëj nëna djalë, që të jem vajzë e vetme”
Shpëtimi thoshte: “O zot të bëj nëna vajzë, që të jem djalë i vetëm”. Kur lindi Mira, unë qava shumë dhe e shikoja Shpëtimin me inat. Por dhe ai nuk dukej shumë i gëzuar. “Hë, u gëzove që je djalë i vetëm?”, i thashë unë. “Jo, tha ai, jam mërzitur se ti ke qarë shumë”. U pajtuam. Ai më tha se Mira ishte shumë e vogël dhe e thatë. Mbaj mend, thoshin se është një kilogram e gjysmë.
Para se ta lante nëna, ne shkonim që ta shihnim. Ai kishe dëgjuar nënën të thoshte se është kaq e dobët sa i ngjitet lëkura në çarçaf. Ai më tërhiqte dhe më thoshte: “Eja të dëgjosh se si kërcet lëkura e Mirës”. Mira ishte e dobët, por sytë i kishte si xixëllonjat, kishte sy blu, të bukur. “Sytë i ka të bukur”, thosha unë. “Po, pohonte ai, por vetëm sytë, e”. Dalëngadalë Mira u shëndosh, flokët iu bën kaçurrela të verdhë. Kishte një zakon, dhe kur u rrit, që hapte dhe mbyllte derën. Ne i thërrisnim “Laper”. Nuk e di as sot se kush ka qenë ky Laperi, por me siguri një njeri që hapte dhe mbyllte derën.
Me flokë të zeza, sy jeshile, i bardhë, me hundë greke dhe buzë të trasha, Shpëtimi ishte simpatik. Unë isha fëmijë i shëndetshëm, ndërsa ai ishte delikat, i hollë dhe i gjatë. Nuk ishte i urtë, por ishte tepër i përmbajtur. Në shtëpinë e vjetër, kishim pasur një fqinjë jevgë, Sabiken. Ishin tetë veta në familje dhe kishin nëntë mace. Shpëtimi luante me to, i ushqente, dhe që atëherë i mbeti epiteti; “mace e Sabikës”. Prapa shtëpisë kishim pak tokë. Ai e punonte dhe e mbillte atë. Në fund të saj, kishte ndërtuar një kotec për pulat dhe kafaze për lepujt. Vetë i ushqente, vetë i pastronte.
Kur thernim ndonjë pulë, ai nuk hante, ishte mik me to. Fqinji ynë ishte një oficer, që punonte në aerodrom. Qyteti i vogël kishte një fushë avionësh luftarakë. Një ditë ushtarët shkarkuan në oborrin e fqinjit, thasë me çimento dhe materiale ndërtimi. Punuan dy tri ditë dhe ndërtuan disa shkallë që nevojiteshin për të zbritur në baçe. Shpëtimi shikonte me vëmendje, si vepronin ushtarët ustallarë. I kërkoi fqinjit materiale. “Dua të bëj dhe unë shkallë si ti”.
Fqinji ishte një burrë babaxhan. “Mirë, – tha ai, – po ti je i vogël dhe nuk je usta”. “Unë di si ti bëj, tha Shpëtimi, më jep ca materiale”. “Po, – tha fqinji. – Me një kusht. Unë do t’i sjellë të gjitha materialet që duhen, por n.q.s., ti bën shkallë, unë do të ther atë pulën e zezë timen dhe do ta pi raki me ty, në të kundërt, do therim pulën tënde, të madhe. Dakord”?! Dhe kështu u bë. Ushtarët i prunë të gjitha materialet.
Shpëtimi punoi ditë me radhë. Mua më kishte çirak. Ishte shumë i rreptë. Ç’kam hequr unë ato ditë. Më në fund, shkallët mbaruan. Mbase ato nuk ishin si te fqinjit, por ishin shkallë të vërteta. Fqinji e theri pulën e zezë dhe piu raki, ulur te shkallët e Shpëtimit. Qyteti ynë ishte i ri në krahasim me qytetet e tjerë. Nuk mund të flitej për vendalinjë, domethënë njerëz të lindur aty brez pas brezi.
Të gjithë, në një farë mënyrë, ishin të ardhur nga qytete të tjerë. Kjo përzierje i jepte një frymëmarrje më të gjerë qytetit. Aty kishte një rafineri nafte, një uzinë mekanike, një institut që merrej me studimet dhe kërkimet në naftë, kishin mbetur disa puse, që nxirrnin pak naftë. Këtu kishte një shtresë intelektualësh, që punonin në këto qendra. Njëkohësisht ishin dhe teknikët, oficerët, aviatorët. Njerëzit ishin artdashës. Shpesh në podiume të thjeshta, jepeshin koncerte. Mbaj mend një natë të tillë. Shpëtimi i veshur me tuta blu, këndoi disa këngë humoristike.
Aviatorët duartrokisnin dhe thërrisnin: “Bravo”!, “Dhe një tjetër”! Kështu u shfaq për herë të parë si artist. Nëna u gëzua shumë. Ajo vetë këndonte bukur, kishte zë të mirë. I pëlqente të vishej e të mbahej, të kërcente, kishte humor. Babai ishte tip i ndjeshëm, tepër merakli për shëndetin. Më vonë, Shpëtimi do të thoshte për të: “Është duke kërkuar një sëmundje”. Në një nga këto ditë, duke folur e qeshur, Shpëtimi kishte humor, atij i shkoi buza shtrembër. Nëna e çoi tek mjeku. U konstatua se kishte kaluar një paralizë faciale. Ishte dimër dhe ai qëndronte në shtëpi.
Aso kohe, nëna pruri në shtëpi një grua çame. Ajo diçka murmuriste, duke tundur fshesën dhe pështynte. Shpëtimi nuk duroi dhe i tha: “Mjaft se më lave me pështymë”! Nëna i shkeli buzën, çamja vazhdoi yshtjen. Pastaj i dhanë të pinte një shishe me ujë të turbullt. “Pije!, – i thoshte nena, – “Pije”, i lutej ajo. “Po është i turbullt”, ngulmonte ai. Mbylli sytë dhe e piu.
Në këto vite u bëmë edhe me një vëlla tjetër, Petritin. Jeta për nënën u vështirësua më tepër. Ajo punonte si mësuese e klasës së parë, të shkollës fillore. Ishte shumë e pasionuar pas punës me fëmijët, ndërsa babai, ishte drejtor i një shkolle ku përgatiteshin kuadro të mesëm për naftën.
Ishte i ndershëm si njeri. Dikush solli në shtëpi ca fruta dhe një gjel deti, ishin nga ata që rregullonin njerëzit e tyre në këtë shkollë. Ata shpëtonin nga fshati, dhe zinin punë në qytet. Shpëtimi, unë dhe Mira, u gëzuam shumë. Frutat i ndamë ne të tre, ishin vallëza. Nëna e pëlqeu gjelin. Ishte i madh dhe i ushqyer mirë. “Mos gëzoni para kohe”, tha ajo. Ne nuk e kuptuam. Kur erdhi babai, ajo ia tha si me lezet, babai brofi. “Mua të ma bëjnë këtë. Ata nuk kanë bukë të hanë”. Rrëmbeu gjelin e doli t’ia kthente të zot. Ne u mërzitëm. Mira tha: “Sikur ta kishim ngrënë dhe gjelin”.
Shpesh babai na tregonte për të atin, gjyshin tonë, që kishte qenë gjykatës. Ishte koha e Mbretit Zog, në qytetin e Lushnjes u krye një vrasje. Dyshohej për dikë. Gjykatësi dërgoi xhandarët për të bërë ekspertizën e armëve. Njeriu, armët e të cilit u kontrolluan, u arrestua. Ai pohoi se ishte shtyrë në këtë vrasje nga ministri i Drejtësisë. Mbreti dërgoi gjykatësin e Oborrit në Lushnje. Ky i deklaroi Mbretit, se gjykatësi i Lushnjës nuk heq dorë dhe kërkon si të pandehur në gjyq, ministrin e Drejtësisë. Mbreti urdhëroi që brenda 24 orëve, gjykatësi i Lushnjes të transferohej në Përmet. Çështja u mbyll. Xhaxhai im, gjatë luftës kundër fashistëve, doli partizan. Shtëpia e gjyshit ishte bazë e Luftës.
Gjyshja kishte një jelek, kujtim prej një partizani. Babai im ishte antifashist, por nuk zuri armë me dorë. “Nuk e bëja dot partizanllëkun”, thoshte ai. “Unë nuk fle dot mbërdhe, pa krevat, dhe nuk ha çdo gjë”. “Po ti ke një revole”, i thoshte Shpëtimi. Në një valixhe, babai mbante një “Beretë”, pa fishekë. Ata, fishekët, i kishte çuar në zyrë. “Ma ka dhënë im vëlla, unë nuk e kam shkrepur”. Xhaxhai pas luftës, mori dhe postë në parti, por nuk diti t’i mbajë, siç thoshte gjyshja. U kritikua për zbutjen e luftës së klasave, se i vinte keq që po merreshin pronat, deri sa një ditë e futën në burg. Edhe xhaxhai i madh dhe ai i mesëm bën ca burg.
Kur isha dymbëdhjetë vjeçe, shkova me gjyshen në burgun e Tiranës, për të parë xhaxhain e mesëm, atë që shante qeverinë. Unë mbaja trastat me ushqime. U ngjitëm në katin e dytë, se aty ishte dhoma e takimeve. Atë kohë, tek një korridor me hekura, u grumbulluan ca burra të verdhë e, të veshur keq. Me shikuan si të isha mrekullia e tetë e botës. Xhaxhain nuk e takova dot, se nuk kisha pasaportë, duhej të isha gjashtëmbëdhjetë vjeçe. E takoi vetëm gjyshja. Ajo gjithmonë mallkonte, se i shkuan lekët burgjeve. “Vetëm yt at, s’më ka hapur telashe”. Mbase, prandaj bënte be për kokën tij.
Aso kohe ndiqja gjimnazin. Qyteti ynë ishte gjithë gjelbërim, me rrugë të asfaltuara. Shpesh nga këto rrugë, bridhte një djalosh simpatik, me flokë gështenjë të hapur pak kaçurrela, veshur me pantallona të ngushta dhe me një shall të lidhur si republikanët. Ishte nëntëmbëdhjetë vjeç. Vajzat e gjimnazit e pëlqenin. Dukej si një nga heronjtë e letërsisë. Në mëngjes unë nxitoja për në shkollë, para meje u shfaq djali me shall dhe një kushëriri im. “Eja të njoh me Manin”, tha ai. Djali me shall më buzëqeshi ëmbël dhe zgjati dorën. Kushëriri vazhdoi: “E kemi tonin. Do vijmë pasdite nga ju. Kjo është vajza e atij, që të shkruan nëna në letër”.
U ndava me ta se më fillonte mësimi. Kisha tani një kushëri që e pëlqenin shoqet. Këtë ngjarje nuk ia tregova as shoqes së ngushtë, prisja që ai të vinte në shtëpi. U thashë prindërve dhe i mbusha mendjen nënës, që të shtronte ato mbulesat e qëndisura. U bëra copë që dhoma të dukej sa më mirë. Ai, që në rrugë dukej aq i druajtur dhe i hutuar, erdhi sikur të na kishte njohur prej kohësh. Që atë natë, nëna i mbajti të dy për darkë.
Unë isha tepër e gëzuar. Nesër do çudisja shoqet. Ato do të kërkonin t’i njihja me të. Mani kishte mbaruar Politeknikumin dhe punonte si disenjator në Uzinën Mekanike. Në pushimin e madh, unë akoma nuk kisha filluar të tregoja për të. Man republikani, m’u afrua dhe më kapi kokën. Isha në një rreth me shokë e shoqe. Të gjithë shtangën. Unë ngela keq. “Ky është kushëriri im, i gjetur tani”, shqiptova me gjysmë zëri. Ai u shkri së qeshuri.
“Ej kalama”, tha ai. Kjo ishte shprehja e tij e preferuar. Ai vinte shpesh tek ne. Unë dhe vëllai filluam ta donim. Gjithmonë duart i kishte plot. I pëlqente të na gëzonte. Në pranverë u largua nja dy muaj dhe na dërgoi një letër, ajo që më ka mbetur në kujtesë, është se aty flitej për lulet e bajames. Kishte të dhëna artistike. Në këtë kohë, Shpëtimi kaloi përsëri një paralize faciale. Mjekët vendosën që ai të shtrohej në spital. Lart në kodër është një ndërtesë njëkatëshe e ndërtuar bukur që në kohën e Italisë, biles ata kishin ndërtuar brenda saj edhe një kishë. Dhomat ishin dyshe.
Shpëtimin e çuam në spital, nëna unë dhe Mani. Në një krevat u shtri Shpëtimi, unë dhe Mani u ulëm në krevatin bosh, nëna po rregullonte plaçkat. “Ja dhe në spital erdha, tha Shpëtimi. Ju do të ikni në shtëpi, unë do të rri këtu vetëm”. “Po je i sëmurë, pak do qëndrosh”, tha nëna. “Nuk rri dot vetëm, do të kthehem me ju”, vazhdoi ai. “Po sikur të qëndrosh dhe ti me mua”?, i tha Manit. “Po ai nuk është i sëmurë”, tha nëna.
“Spitalet nuk janë vetëm për të sëmurë”, bēri shaka Shpëtimi. “Ke të drejtë, kjo punë do zgjidhur”, tha me seriozitet Mani. Nuk e di se si e rregulloi, por pas dy ditësh, ai u shtrua si i sëmurë në dhomë me Shpëtimin. Mani ishte tip i këndshëm dhe me sa dukej i vinte pas avazit, Shpëtimi u lumturua. Sa herë që shkonim për t’i parë, tani kishim dy të sëmurë. Ata tregonin se si Mani, i derdhte në banjo ilaçet që i jepte infermierja dhe se si Mani, bisedonte me mjekun për sëmundjen e tij.
Shpëtimi kënaqej me këtë aventurë, që zgjati dy javë. Ndër kohë ai merret me pikturë. Ka disa peizazhe dhe dy portrete të Manit, me diçiturën; “Mani para vizitës së mjekut dhe Mani përgatitet për operacion”. Nga këto punime dhe disa të tjera më vonë, nuk mund të gjykosh për të si piktor, por mënyra se si i derdh ai ngjyrat, të lë të mendosh, se ai është artist i lindur. Kur doli nga spitali filloi të interesohej për libra që flisnin për jetën e piktorëve.
Babai me të qeshur e pyeti nëse do të vazhdonte të merrej më me muzikë. Shpëtimi kishte zë të bukur dhe në këtë kohë dhe gjatë gjithë shkollës së mesme, ai do të këndojë si solist. “Po, tha ai, do të bëhem këngëtar”. Ndër kohë ndiqte një kurs për të mësuar oboen. Ishte shumë i apasionuar pas kësaj vegle. Nëna e shihte këtë punë me shqetësim. Ajo mendonte se me që ishte vegël frymore, ajo mund të ndikonte për keq. Kishte kaluar tashmë dy paraliza faciale, njëri sy ishte pak më i vogël se tjetri, dhe buza kur qeshte i shkonte pakëz mënjane. Pas ca kohësh ajo iu lut mësuesit të oboes që t’ja ndërpriste mësimin.
“Ai është i talentuar, do të bëhet muzikant, ka shumë vesh për muzikë, tha ai, nuk mund ta largoj, por mund të bëjmë, që ai të mësojë një vegël tjetër”. Kështu ai filloi t’i bjerë xhazit. Muzika do ta shoqërojë, deri në fund të vitit të tretë. Në vitin e katërt, fillon të shkruajë poezi. Në këtë qytet ngrohja dhe gatimi bëhej me gaz. Përveç sobës në kuzhinë, kishte dhe një sobë ngrohje në banjë, e gjatë deri në tavan. Duke qenë e vogël, banja ngrohej shpejt. Aty Shpëtimi kishte vënë një tavolinë të vogël dhe shkruante. “Është vendi më i mirë për të ardhur mendimet”, thoshte ai. I vetmi njeri, që mund të hynte atje kur ai punonte, ishte Mira.
Ajo merrte një stol të vogël dhe ulej pranë tij. Ai shpesh, për të mbuluar dobësinë që kishte për të, thoshte: “Kjo qan dhe kur s’ka çezma ujë. Është shumë e butë”. Atë shtator, unë kaloja në vitin e fundit, Shpëtimi do të fillonte vitin e parë, në të njëjtën degë ku studioja dhe unë. Ndërkohë kishte ndodhur një ngjarje e rëndë, nëna ishte goditur nga një emboli cerebrale, që i kishte marrë dorën dhe këmbën e majtë.
Babai dhe nëna nuk deshën që unë të ndërprisja studimet. Mira u largua nga gjimnazi i ditës dhe vazhdonte atë të natës, kështu i shërbente nënës, gjatë kohës qe babai ishte në punë. Babai, përveç halleve në shtëpi me nënën e sëmurë, duhej të përballonte edhe problemet ekonomike. Unë kisha bursë, por për Shpëtimin, babai duhej të paguante.
Mbrëmjet e shtatorit janë të bukura në Tiranë, rrugët janë të mbushura me studente, ka gjallëri, ndihet një aromë e veçantë. Unë me Mitën, shoqja ime e ngushtë, ne jetonim së bashku në një dhomë, po zbrisnim nga “Qyteti i Studentit”. Si gjithmonë Mira ishte veshur me shije. Tek kinema “Partizani”, takuam Shpëtimin, ishte si i hutuar. “Me siguri ka ngatërruar rrugën”, më tha Mira me ngadalë. “Çfarë po bën këtu?”, i tha ajo. “Po njihem me kryeqytetin”, u përgjigj ai. “Eja me ne”! Mira e tërhoqi nga krahu.
U ulëm tek “Bar Sahati”. Porositëm bërxolla, sallatë dhe birrë. Mira zuri të tregojë historinë e verës. Tek qoshja e “Rrugës së Barrikadave”, ka qenë një dyqan i vjetër që nuk binte në sy, ishte i vogël, mbante verë. Ne blinim aty verë dhe nga që nëna e Mitës na dërgonte nga Pogradeci shpesh mollë e lakror ia shtronim në dhomë me verë të shtunave. Sa herë që shkonim për të blerë verë, takonim afër dyqanit një pedagogun tonë. Një të shtunë, kur shkuam tek dyqani, nuk e pamë pedagogun. “Shpëtuam, i thashë Mitës, do ta pimë verën pa të sonte”, ndër kohë dëgjuam:
“Mirëmbrëma vajza”! Kthyem kokën, ishte ai. Me siguri na kishte dëgjuar. Shpëtimi qeshte, e ndjente veten mirë me ne. Duart i ke të bukura dhe thonjtë të mbajtura mirë, tha Shpëtimi, pastaj të pëlqen dhe një çikë “aristokratllëk”, shtoi ai. “Po, tha ajo. ti ke sy vrojtues dhe je kaq delikat”. Dhe i kryqëzoi duart në tavolinë. Vitin e parë, e bëri në Fakultetin e Filologjisë, ndërsa vitin e dytë, kërkoi të kalonte në gazetari. I kërkuan të hynte në konkurs. “Mirë, – tha. – Po ata, me të cilët do të konkurroj, janë diletantë. Unë jam profesionist. Nuk është mirë për ta, por as dhe për mua. Nuk keni dëgjuar për mua”?!
Kështu ai hyri vetëm me rekomandimin e një shkrimtari të njohur, që aso kohe që ishte njohur me të, punonte si i dënuar në Berat. Ky ishte Fatmir Gjata. Këtë vit Shpëtimi punoi dhe përgatiti për botim vëllimin; “Valët e bardha”. Më kujtohet një mbrëmje dimri. Mani kishte ardhur në Tiranë për të na takuar. Tani ai punonte në Laç. Më mori mua nga konvikti dhe shkuam te godina ku rinte Shpëtimi. Tek dera e saj, një shok i Shpëtimit na tregoi se im vëlla, kishte gjithë ditën pa ngrënë, se po shkruante diçka.
Që Shpëtimi mund të rrinte mbi makinën e shkrimit dymbëdhjetë orë rresht, e dija, po që të rrinte pa ngrënë, kurrë nuk e mendoja. Ai thoshte: “Unë kam gjithmonë uri. Shoh një fëmijë që po ha një mollë, atëhere dhe unë shkoj të blejë mollë, më vonë një tjetër është duke ngrënë një akullore, atëhere dhe unë ha një akullore”. E gjetëm duke punuar me makinën e shkrimit. “Lëre punën, i tha Mani, do të shkojmë të hamë darkë, por si fillim, që të mos na vdesësh rrugës, merri këta byrekë”!
Hapi çantën dhe nxori njëmbëdhjetë copë. Shpëtimi qeshi bujshëm. Muarëm një taksi. Qyteti i Studentit është në kodër, poshtë shtrihet kryeqyteti. Dritat e zbehta të neoneve në rrugë, se si krijonin një lloj intimiteti dhe prehje midis nesh dhe rrugës. Papritur, në këtë qetësi, ai tha: “Një ditë unë do të bëhem njeri i madh”. Mani qeshi. Mua më shkoi një drithërimë në trup. Në gjysmë errësirë, atij i xixëlluan sytë, buzët i kishte të mbërthyera.
Atë vit unë përfundova dramën që e titullova “Ajo, Ai dhe Ajo” dhe që më vonë u afishua me emrin; “Dikush erdhi”. Drama u vu në skenë nga trupa e Institutit të Lartë të Arteve. Studentët e vitit të fundit, mbronin diplomën me këtë dramë. Drama u ndalua si vepër moderniste. Dy ditë me radhë, salla e teatrit ishte mbushur plot, në skenë ishte ngjitur një copë jete e ndaluar, një rini që guxonte të ëndërronte një jetë tjetër, që shpresonte. Ishin thyer kornizat e realizmit socialist. Jeta e saj qe e shkurtër. Në atë kohë, unë fillova punën si gazetare. Miqtë e mi më këshilluan, ta lë me kaq, sepse mund të më prishte punën e gazetës.
Një natë, kur po ktheheshim nga një koncert, Shpëtimi më tha:
“Më mirë me një dramë të ndaluar, se me një që shfaqet natë për natë dhe bëhet bajate. Ti kështu je më interesante. I pe sesi kthenin kokën njerëzit nga ty?! Ata për ty po flisnin. Një vajzë e re me një dramë që çudit publikun. Ata akoma nuk kanë ardhur në vete, çfarë doje t’u thoshe ti, ata nuk e dinë. E mban mend atë natë. Ata ngrinë, nuk dinin ç’të bënin, pastaj pa pritur ata e kuptuan dhe të duartrokitën, nuk largoheshin. Gjithë salla ishte me ty. Mua më pëlqen të shkruaj drama. Kur ti shkruan një dramë, po unë që jam më i zoti se ty? Dëgjo, sa faqe kishte drama jote”? /Memorie.al
Vijon numrin e ardhshëm
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
