Nga Dashnor Kaloçi
Pjesa e trembëdhjetë
Memorie.al / Që nga fundi i nëntorit të vitit 1944 kur erdhi zyrtarisht në pushtet, e deri sa vdiq në vitin 1985, diktatori komunist Enver Hoxha, duke dashur që t’i ngjante idhullit të tij, Josif Visaranoviç Stalinit dhe duke ndjekur “rrugën” e tij, hera herës ndërmerrte spastrime në udhëheqjen e lartë të PPSH-së, gjë të cilën praktikisht e kishte filluar që nga viti 1941, me Anastas Lulën e Sadik Premten, e vazhdoi me Koci Xoxen (dhe grupin e tij) në vitin 1948-’49 dhe e mbaroi në vitin 1981-’82, me të ashtuquajturin “Grupi armiqësor i Mehmet Shehut e Kadri Hazbiut”. Në këtë interval kohor prej më se katër dekadash, siç dihet tashmë, ai eliminoi pothuaj të gjithë themeluesit e Partisë Komuniste Shqiptare, anëtarët e Byrosë Politike të Komitetit Qendror të PPSh-së dhe drejtuesit kryesorë të ashtuquajturës “Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare”, aq sa nga viti 1960 e, deri në shembjen e regjimit komunist në 1990-ën, vetëm Pilo Peristeri kishte shpëtuar nga burgu apo internimi, duke iu gëzuar privilegjeve si kandidat i përjetshëm i Byrosë Politike dhe funksionit të drejtorit të Kombinatit të Autotraktorëve “Enver Hoxha”!
Por, ndryshe sa kishte bërë deri në fillimin e viteve ’70-të, ku “shpata” e Enver Hoxhës kishte rënë kryesisht mbi udhëheqjen e lartë të PKSH-së, (Koci Xoxe, Kristo Themelko, Sotir Vullkanim Ramadan Çitaku, Tuk Jakova, Bedri Spahiu, Liri Gega, Gjin Marku, Koço Tashko, Liri Belishova, etj.), të cilët ai i kishte akuzuar për “devijatorë të vijës së Partisë” dhe i kishte dënuar si “tradhtar dhe armiq të popullit”, në mesin e viteve ’70-të, diktatori Enver Hoxha filloi goditjen edhe ndaj disa anëtarëve të Byrosë Politike, që mbanin edhe poste ministrore, si Abdyl Këllezi e Koço Theodhosi, duke i akuzuar ata edhe si “sabotatorë” të Ekonomisë Socialiste”!
Dhe ashtu siç kishte bërë me Beqir Ballukun, Petrit Dumen e Hito Çakon, (të cilët u dënuan me vdekje dhe u pushkatuan), ku për të vërtetuar “veprimtarinë e tyre armiqësore”, Enver Hoxha dënoi me burgje dhe internime edhe një grup të madh oficerësh madhorë, edhe me të ashtuquajturin “Grupi sabotator i Ekonomisë”, ku përveç Këllezit dhe Theodhosit, bënin pjesë edhe dy ministrat Kiço Ngjela e Vasil Kati, u akuzuan dhe u dënuan edhe disa funksionarë të lartë të sektorit të Tregtisë, drejtorë e specialist të njohur, siç ishin Andrea Manço, Ahmet Jegeni, Bardhyl Frashëri etj., si dhe të sektorit të Naftës, si; drejtues, inxhinierë e specialist të njohur, si; Filip Nashi, Beqir Alija, Koço Plaku, Milto Gjikopulli, Protoko Murati, Dhimitër Stefa, Jani Konomi, Nuredin Skrapari, etj.
Siç do të shohim edhe në dokumentet në fjalë, procesin hetimor ndaj ndaj të ashtuquajturit “Grupi armiqësor e sabotator i Ekonomisë”, që kishte realizuar Ministria e Brendshme dhe Sigurimi i Shtetit, me akuza të montuara dhe dëshmi të rreme apo të marra nën torturë, etj., e vazhdoi edhe Gjykata e Lartë e Republikës Popullore të Shqipërisë me në krye Aranit Çelën, duke i “kanalizuar” akuzat edhe nga ana “juridike”, për të “vërtetuar” ato që kishte thënë Enver Hoxha në Plenumet e Komitetit Qendror të PPSH-së, ndaj Abdyl Këllezit, Koço Theodhosit, Kiço Ngjelës, Vasil Katit etj.
Sa më sipër për të gjithë këta, pas viteve ’90-të, është folur dhe shkruar shumë, si nga pjesëtarë të atyre “grupeve”, familjarë të tyre, etj., etj., Memorie.al ka siguruar dokumentet arkivore të Gjykatës së Lartë të Republikës Popullore të Shqipërisë të asaj kohe dhe ish-Presidiumit të Kuvendit Popullor, ku është marrë në shqyrtim “Grupi armiqësor i Ekonomisë”, “Tregtia” dhe “Nafta”, të cilat shohin dritën e botimit për herë të parë, dokumente të cilat po i publikojmë në disa numra, bashkë me fotot e faksimilet përkatëse.
Në pjesën e parë dhe të dytë të këtij cikli shkrimesh, publikuam dokumentet ku bëhej fjalë për ish-drejtorit të Makinaimportit, Andrea Manço me origjinë nga fshati Boboshticë e Korçës, vëllai i të cilit Todo Manço, për vite me rradhë kishte shërbyer si kryeinxhinier dhe drejtor i minierës së kromit të Bulqizës, e gjithashtu për disa legjislatura me rradhë edhe deputet i Kuvendit Popullor, i cili kur u nda nga jeta më 6 nëntor 1974, iu bë një ceremoni madhështore mortore, me homazhe në qendër të Tiranës, ku përveç Enver Hoxhës, mori pjesë e gjithë udhëheqja e lartë e PPSH-së, me në krye kryeministrin Mehmet Shehu.
Ndërsa Todo Manços, (“Hero i Punës Socialiste”) do t’i bëheshin gjithë këto nderime, vëllai i tij, Andrea, afro dy vjet më pas, do të torturohej në qelitë e Sigurimit të Shtetit dhe do të dënohej me vdekje, me pushkatim, si “armik i popullit” dhe “agjent i agjenturave të huaja”, e varri i tij, ende nuk është gjetur! Ndërsa në këtë shkrim, po publikojmë dokumentet ku bëhet fjalë për të ashtuquajturin “Grupi armiqësor në naftë”, me në krye kuadrot dhe inxhinierët e njohur, Filip Nashi, Beqir Alija, Koço Plaku, Dhimitër Stefa, Protoko Murati, Milto Gjikopulli, Nuredin Skrapari, Jani Konomi etj., si dhe proces-verbalin e mbledhjes së Presidiumit të Kuvendit Popullor të Republikës Popullore të Shqipërisë, ku është marrë në shqyrtim kërkesa e të dënuarve me vdekje, Koço Plaku, Andrea Manço dhe Milto Gjikopulli, për t’ju falur jeta.
VENDIMI I GJYKATËS SË LARTË TË KRYESUAR NGA ARANIT ÇELA, DËRGUAR PRESIDIUMIT TË KUVENDIT POPULLOR, PËR DËNIMIN E “GRUPIT ARMIQËSOR” NË SEKTORIN E NAFTËS, ME NË KRYE FILIP NASHI, BEQIR ALIJA, KOÇO PLAKU, MILTO GJIKOPULLI, ETJ.
RELACION
REPUBLIKA POPULLORE E SHQIPËRISË Tiranë më 21.6.1976
GJYKATA E LARTË
Nr.381
Presidiumit të Kuvendit Popullor
Tiranë
REPUBLIKA POPULLORE E SHQIPËRISË
GJYKATA E LARTE
Nr.12. Regj. Themeltarë
Nr.13 i vendimit
VENDIM
NE EMËR TE POPULLIT
Gjykata e Lartë e Republikës Popullore të Shqipërisë, e përbërë prej:
Kryetares së seancës: Eleni Selenica Z. Kryetare Gjykatës Lartë
Nd. Gjyqtar së seancës: Mitat Goskova
Nd. Gjyqtar së seancës: Fehmi Legreta
T’asistuar prej sekretarit Sadik Mema, me pjesëmarrjen e Prokurorit Sotiraq Samara ZV. Prokuror’i Përgjithshëm, nga data 11-17.6.1976 mori në shqyrtim në seancë gjyqësore me dyer të mbyllura, çështjen penale Nr.12 që ju përket të pandehurve:
- Jani Agustin Konomi
a) Në bazë të nenit 72, në kombinim me nenin 12. të K.P., e dënon 23 vjet heqje të lirisë dhe me konfiskimin e pasurisë së tij. Në bazë të nenit 28 të K.P., me humbjen e së drejtës elektorale për 5 vjet kohë dhe në bazë të nenit 29 të K.P., me heqjen e të gjithë titujve dhe dekoratave që mban.
b) Në bazë të paragrafit të I-rë të nenit 73 të K.P., në kombinim me nenin 12 të K.P., me 20 vjet heqje të lirisë dhe me konfiskimin e pasurisë së tij. Në bazë të nenit 28 të K.P., me humbjen e së drejtës elektorale për 5 vjet kohë dhe në bazë të nenit 29 të K.P., me heqjen e të gjithë titujve dhe dekoratave qe mban.
Përfundimisht në bazë të nenit 48 të K.P., duke bërë bashkimin e dënimeve, e dënon me 23 vjet heqje të lirisë, me konfiskimin e pasurisë së tij, me humbjen e së drejtës elektorale për 5 vjet kohë dhe heqjen e të gjithë titujve dhe dekoratave që mban, duke filluar vuajtja e dënimit nga data e arrestimit të tij, 17 Prill 1975.
2. Dhimitër Nikollë Stefa
a) Në bazë të nenit 72, në kombinim me nenin 12 të K.P, e dënon me 22 vjet heqje të lirisë dhe me konfiskimin e pasurisë së tij. Në bazë ta nenit 28 ta K.P., me humbjen e së drejtës elektorale për 5 vjet kohë dhe në baze të nenit 29 të K.P., me heqjen e të gjithë titujve dhe dekoratave që mban.
b) Në bazë të paragrafit të I-të të nenit 73, në kombinim me nenin 12 të K.P., me 8 vjet heqje të lirisë dhe konfiskinin e pasurisë së tij. Në bazë të nenit 28 të K.P., me humbjen e së drejtës elektorale për 5 vjet kohë dhe në bazë të nenit 29 të K.P., me heqien e të gjithë titujve dhe dekoratave që mban. Përfundimisht në bazë të nenit 48 të K.P., duke bërë bashkimin e dënimeve, e dënon me 22 vjet heqje të lirisë, me konfiskimin e pasurisë së tij, humbjen e së drejtës elektorale për 5 vjet kohë dhe heqjen e të gjithë titujve dhe dekoratave që mban, duke filluar vuajtja e dënimit nga data e arrestimit të tij, 17 Prill 1975.
3. Nuredin Mentor Skrapari
Në bazë të nenit 72, në kombinim me nenin 12 të K.P., e dënon me 20 vjet heqje të lirisë dhe konfiskimin e pasurisë së tij. Në bazë të nenit 28 të K.P., me humbjen e së drejtës elektorale për 5 vjet kohë.
Përfundimisht, duke qenë se i pandehuri Nuredin Skrapari vuan dënimin për krimin e agjitacionit e propagandës kundër pushtetit popullor, në bazë të nenit 49 të K.P., në bashkim të dënimeve, e dënon me 20 vjet heqje të lirisë, konfiskimin e pasurisë së tij, humbjen e së drejtës elektorale për 5 vjet kohë, duke filluar vuajtja e dënimit nga data e arrestimit, 15 Mars 1974.
Detyrohen të gjithë të pandehurit, që solidarisht të shpërblejnë dëmin e shkaktuar industrisë së Naftës e Gazit prej 891.876,800 lekë. Në veçanti i pandehuri Filip Nashi, të shpërblejë dëmin prej 5.944.400 lekë dhe i pandehuri Beqir Alija, dëmin prej 384.800 lekë. Të dënuarit me vdekje Koço Plaku e Milto Gjikopulli kanë të drejtë, në bazë të nenit 349 të K.Pr.P, t’i drejtohen për faljen e jetës Presidiumit të Kuvendit Popullor, brenda 3 ditëve.
Vendimi për këta të dënuar nuk mund të ekzekutohet, pa marrë përgjigjen e lutjeve të tyre, për faljen nga Presidiumi i Kuvendit Popullor.
Ky vendim është i formës së prerë.
U shpall në Tiranë, me 17 Qershor 1976.
Nd. Gjyqtari Nd. Gjyqtari Kryetari
F. Legrata M. Goskova E. Selenica
KËRKESA E TË DËNUARIT ME VDEKJE, KOÇO JOSIF PLAKU, DËRGUAR PRESIDIUMIT TË KUVENDIT POPULLOR, PËR FALJEN E JETËS
Kërkesë
Presidiumit të Kuvendit Popullor të Republikës Popullore të Shqipërisë
Tiranë
Unë i dënuari Koço Josif Plaku, me vendimin e Gjykatës së Lartë të Republikës Popullore të Shqipërisë, datë 17.6.1976, u dënova me vdekje me pushkatim. E ndjej veten shumë fajtor për krimet që kam kryer si sabotator në industrinë e Naftës dhe Gazit, si dhe për armiqësinë që kam pasur ndaj Partisë dhe Pushtetit Popullor. Nuk po përmend këtu luftën dhe punën që kam bërë unë dhe të afërmit e mi (duke përjashtuar armikun dhe tradhtarin Panajot Plaku), për çështjen e Partisë e të Popullit, sepse këto gjëra i di Partia. Për fajet e mia si sabotator dhe armik, kërkoj mëshirë nga Presidiumi i Kuvendit Popullor, që të më falë jetën. Unë, akuzohem dhe në vënien në shërbim të Zbulimit Sovjetik.
Ju them me zemër të hapur dhe ju betohem në emër të gjakut të Jorgos, dhe djersës së Kalos, në emër të shokëve të mi të rënë, për çështjen e Partisë e të Popullit, të cilët i kam mbuluar me duart e mia, që të mos u derdhej gjaku, në emër të djalit tim të mitur, në emër të jetës sime, që unë nuk kam qenë asnjëherë agjent dhe se nuk i kam shërbyer spiunazhit sovjetik. Jam i bindur se rusët duan të marrin hak, për kontributin që kam dhënë në zbatimin e vendimeve të Partisë, në kërkimet e naftës, dhe për demaskimin e tyre si sabotatorë. Për sa thashë më sipër, edhe njëherë i lutem Presidiumit të Kuvendit Popullor, të më falë jetën, duke i qenë gjithmonë borxhli Partisë dhe Popullit.
I dënuar
Koço Josif Plaku
Tiranë, më 8.6.1976
KËRKESA E TË DËNUARIT ME VDEKJE, MILTO VASIL GJIKOPULLI, DËRGUAR PRESIDIUMIT TË KUVENDIT POPULLOR, PËR FALJEN E JETËS
Kërkesë
Presidiumit të Kuvendit Popullor të Republikës Popullore të Shqipërisë
Unë i dënuar Milto Vasil Gjikopulli, me vendimin e Gjykatës së Lartë të Republikës Popullore të Shqipërisë, datë 17.6.1976, u dënova me vdekje me pushkatim. Pasi kam dëgjuar fjalën e udhëheqësit kryesor të PPSH-së, shkruar në “Shënime paraprake rreth naftës”, datë 10.2.1975, vendimin e Byrosë Politike datë 6.3.1975, rreth gjendjes në industrinë e Naftës dhe Gazit, si dhe pasi kam shpjeguar me sinqeritet e pendim qoftë në procesin hetimor e gjyqësor, gjithë fajet e krimet e mia, në dëm të interesave të larta të Atdheut, duke përfunduar revizionist në ideologji, armik në politikë, sabotator në kërkimin e naftës dhe gazit, tradhtar e agjent në shërbim të Zbulimit Sovjetik, mua më është përforcuar edhe më thellë bindja e shprehur në aktivin kombëtar të Partisë në Naftë, datë 22.3.1975, se me këto faje e krime unë, nuk mund t’ja shpërblej Partisë, Popullit, e Atdheut, me djersë e me punë, por me gjak e me kokë, e këtë vendim të drejtë të Gjykatës së Lartë, e prita kokë-ulur.
Për të shlyer sado pak këtë dëm të madh politiko-ekonomik që i kam shkaktuar Partisë e Popullit, e mbi të gjitha për t’i dhënë drejtësi fëmijëve të mi të mitur, të rriten e të punojnë nën hijen e PPSH-së, si bij e ushtarë të drejtë të Partisë e të Popullit, duke patur kësisoj një baba të dënuar e të rehabilituar, dhe jo një baba të poshtër e të pushkatuar, i lutem atij Forumi të Lartë, e nëpërmjet tij Partisë mëshirëplotë, që të më falë jetën për t’ja dedikuar deri në fund asaj, që i kam qenë e jam borxhli. / Memorie.al
I dënuari
Milto Vasil Gjikopulli
Tiranë më 18.6.1976
Vijon në numrin e ardhshëm
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
