Nga Kastriot Dervishi
Memorie.al / Më datën 3.4.1977, në Shqipëri zhvilloheshin zgjedhjet e radhës për këshillat popullore dhe gjykatat popullore. Në këto zgjedhje, votoheshin formalisht kandidatët e listës së Frontit Demokratik, lista të cilat ishin miratuar më parë nga Partia e Punës në forumet e saj. Zgjedhësi merrte fletën dhe e fuste në kuti pa bërë asnjë ndryshim. Pasi zgjedhjet përfundonin, nga këshilltarët e zgjedhur votohej komiteti ekzekutiv i rrethit apo qytetit, bashkë me kryetarët e tyre, një listë e gatshme që vinte nga partia. Po kështu quheshin të votuar gjykatësit e rretheve, me të njëjtën listë që vinte nga partia.
Zgjedhjet në komunizëm kishin karakter të theksuar formal, por shumë të fortë propagandistik e festiv. Regjimi mobilizonte gjithë aparatin e tij në mënyrë që ajo ditë e diel të ishte sa më festive, zgjedhjet të mbaronin shpejt dhe pjesëmarrja të ishte 100%. Nuk kishin të drejtë vote të burgosurit.
Në disa raste, ditët e zgjedhjeve shikoheshin si shenjë proteste nga persona të cilët ishin të pakënaqur. Këtë ata tentonin ta shprehnin kryesisht me mospjesëmarrje në votime, si shenjë presioni ndaj pushtetit për zgjidhjen e ndonjë problem familjar, si p.sh. strehim, punësim etj.
Disa të tjerë, në gjaknxehtësi edhe me veprime të guximshme të cilat mund të trajtoheshin si agjitacion e propagandë, pavarësisht se nuk e formonin figurën e krimit, sipas Kodit Penal.
Daut Kanan Aliaj, i vitlindjes 1937, lindur e banues në Gorisht të Vlorës, anëtar i kooperativës bujqësore, baba i 7 fëmijëve të mitur, ishte 40 vjeç kur u arrestua më 2.4.1977 (një ditë para zgjedhjeve). U akuzua në bazë të nenit 73/1 të Kodit Penal, d.m.th., për “agjitacion e propagandë kundër pushtetit popullor”. Në procesin gjyqësor, i dolën 6 dëshmitarë.
U cilësua se faji i tij, kish qenë se gjatë fushatës së zgjedhjeve, ishte shprehur se do të griste fletën e votimit, duke ftuar ata që e dëgjonin të mos votonin, duke hedhur fjalë kundër njerëzve që përbënin listën e Frontit Demokratik, sidomos ata nga fshati i tij. I pakënaqur ndaj emrave, e kish cilësuar Partinë e Punës, si revizioniste.
Për këtë shkak, duke qenë se votuesi nuk kishte të drejtë të bënte zgjedhje të tjera, i deleguari i byrosë së Komitetit të Partisë së Punës së Rrethit Vlorë, e kish ftuar të votonte në një zonë tjetër.
Gjesti se do të griste letrën e votimit, u cilësua “kundërrevolucionar”, ndërsa gjykata vlerësonte se me të pandehurin ishte bërë edhe “punë sqaruese”.
Gjykata Popullore e Rrethit Vlorë, me vendimin nr. 214, datë 26.8.1977, e deklaroi fajtor dhe e dënoi me 6 vjet heqje lirie dhe heqjen e së drejtës zgjedhore për 3 vjet. U lirua më amnisti më 15.11.1982.
Zgjedhjet në komunizëm, me një kandidat!
Gjatë gjithë kohës së ekzistencës së regjimit të tyre, nga nëntori i virit 1944, e deri në shembjen e atij sistemi në fillimin e viteve ’90-të, Partia e Punës nuk konkurroi asnjëherë si subjekt zgjedhor.
Ajo fshihej pas Frontit Demokratik. Zhvilloheshin zgjedhje për Kuvendin Popullor (çdo 4 vjet) dhe zgjedhje për pushtetin vendor (këshillat popullore të qyteteve dhe fshatrave) dhe gjykatat popullore (çdo 3 vjet).
Në listat e zgjedhësve ishte vetëm një kandidat, i caktuar në emër i Frontit Demokratik, i miratuar më parë nga strukturat e Partisë së Punës: Byroja Politike për organin legjislativ dhe komitetet e partisë për këshilltarët popullorë. Zgjedhësi nuk bënte asgjë, por vetëm çonte fletën në kutin e votimit.
Zgjedhjet çeleshin në orën 7.00 dhe deri në orën 8.00, të gjitha levat e Partisë së Punës në lagje, bënin garë për pjesëmarrjen në votime (e vetmja konkurrencë). Kudo buçiste ahengu dhe radio, çka e jepnin një karakter tragjikomik ditës kur gjoja bëhej shëtitja, që quhej “zgjedhje”! Memorie.al
