Nga Namik Mehmeti
Memorie.al / Një jetë që i ka afruar sa vite të këndshëm ato të fëmijërisë, vite të vuajtjeve e zhgënjimit, ato nën diktaturën komuniste, dhe jo pak, plot 45 vite afro gjysma e viteve që sot mbart mbi shpatulla, dhe më shumë se 30 vite të moshës së tretë në emigracion, në Firence të Italisë, vite që ndonëse me sakrifica por që i kanë dhënë një ripërtëritje të energjive dhe të një e jete që i ka lënë pas shpine ato që i afroi, regjimi komunist, por vite të cilat janë të pa harrushme. E kam njohur Agronin porsa isha vendosur të jetoja familjarisht edhe unë si të gjithë shqiptarët e nëpërkëmbur nga ai sistem gjakatar, këtu në Firence, kur më prezantuan në ambientet e bar bufe tek libraria ‘Fertrinelli’, në “Piaca Republika”.
Më afroi menjëherë dëshirën për të komunikuar sikur ishim të njohur prej vitesh. Një zë disi i ngjirur që i kishte lënë një sëmundje duke e mposhtur këtu në spitalet e Firences, nën kujdesin e mjekëve italian. “Nuk u tremba nga dhimbjet e kësaj sëmundje, duke patur besimin se Zoti pasi më kishte patur në kujdes në 8 vitet e ferrit dantesk, në burgun e Spaçit, ne sa këtu i garantuar nga mjekësia italiane” – thotë Agron Kallejxhi që në bisedën e parë.
– “Nga Kallejxhit, familje me zë në Gjirokastër”, i them unë.
– “Gjyshi Sabri Kallejxhi, ka një histori të njohur e të arshivuar në historinë e këtij qyteti, duke u kthye nga Stambolli, ku kishte studiuar, duke dhënë ndihmesë në botimin të abetareve të para për mësimin e gjuhës shqipe nën pushtimin e Turqisë, në hapjen e shkollave shqipe, me një kontribut të vyer në Shoqërinë e të Shtypurit të Shkronjave në Gjuhën Shqipe përkrah patriotëve të njohur Sami Frashëri, A. D. Prishtina, Kostandin Kristiforidhi Vaso Pasha, A. Kallejxhi, Seremedin Toptani. Burgoset nga Qeveria Otomane, merr pjesë në ngritjen e Flamurit të Pavarësisë me 28 Nëntor 1912 në Vlorë, duke marrë detyra nga Ismail Qemali, si pytes në Durrës e më pastaj si mësues i gjuhës shqipe në vendlindje, ku qeveria e Ahmet Zogut i lidhi një pension deri në ditën e vdekjes 7 shkurt 1929”.
– “Ju thatë se gjyshi kontribuoi për arsimimin e fëmijëve të tij duke u shpërnda në katër anët e Europës. Po babai i juaj Masar Kallejxhi ku studio”?
– “Masari zgjodhi degën e agronomisë duke studiuar në Firence pasi fitoi bursë nga Monarkia Zogiste, u specializue në kulturën e ullirit”.
– “Pra me Firencen qenkan të lidhura edhe shumë ëndrra rinore”?
– “Vërtetë ashtu është, madje në Firenze kam shkuar që tre vjeç së bashku me dy prindërit, për të qëndruar në Itali, por babai donte t’ia shpërblente gjithë dijet e tij shkencore atdheut të tij”.
– “Në sa Monarkia zogiste i besoj detyra deri në Ministrinë e Bujqësisë, me vendosjen e pushtetit komunist si muarr rrugë jeta i një intelektuali europian si Masar Kallejxhi”?
– “Nuk kishte besim tek qeveria e diktatorit Hoxha, pasi shihte sesi po trajtoheshin kuadrot që, kishin studiuar në Europë. E punësuan në një nga drejtoritë e frutikulturës në Ministrin e Bujqësisë, iu përvesh punës me mish e shpirt për të zhvilluar kulturën e ullirit në baza shkencore, por ishte vënë në listën e intelektualëve që kishin kulturën europiane.
Pa kalue as gjashtë muaj nga hyrja ‘çlirimtarëve’ në Tiranë, Gjykata Ushtarake më 23.04.1945, e dënoi pa asnjë akuzë, inskenim për grupe spiunazhi në Perëndim, për të përmbysur Qeverinë komuniste, me 10 vite burg”, – kujton sot 95 vjeçari, se çfarë vuajtjesh kaloi familja Kallejxhi kur i konfiskuan gjithë pasuritë, duke mbetur në mes katër rrugëve. Nanës iu desh të sakrifikonte shumë për rritjen e pesë fëmijëve.
– “Është një letër që e kam ruajtur në mes shumë kujtimeve. Baba me porosiste që të bëja kujdes në marrëdhëniet me shokët në punë e në shoqëri, të zgjidhja shokët më të mirë se vetja. Të jesh i bindur dhe i disiplinuar ndaj eprorëve. Të veprosh kurdoherë me drejtësi dhe brenda ligjeve në kryerjen e detyrës. Të shkosh mirë me të gjithë. Të mos përpjekësh me njerëz pa moral dhe jo të mirë ose që shihen me sy të keq. Punës mos ju shmang aspak. Puna e pakursyer dhe e pastër do të hapë dyert për detyra me më rëndësi”.
Dhe Agroni ndjehet krenar për ato vite të bukura rinore në shoqërinë me artistë dhe sportistë ma me emër si Vaçe Zela, Ferdinand Xhilaga, Gol Shkreli, Rudolf Stambolla, Kastriot Dushi, Luk Kaçaj apo Qemal Vogli, Fatmir Frashëri, Pal Mirashi etj.
Por Sigurimi i Shtetit e ndiqte hap pas hapi duke e vënë në shënjestër si simpatizant i ndjekjes së modës në veshje, për posedimin e motoçikletës të markës “Java”, të auto-veturës “Masovic”, për mbrëmjet në Tavernon e “Dajtit”. Këto mjaftonin për të formuluar akuzën agjitacion e propagandë.
Në moshën 41 vjeçare, më 1 gusht 1970, duke hyrë në shtëpi i vunë prangat dhe mbas një hetuesie më shumë se tre muaj, hetuesi Sali Budo formuloi akuzën, si “person i rrezikshëm, zotëron gjuhë të huaja, italisht e frëngjisht, ka patur në plan të organizoi celula antikomuniste, pasi prejardhja e tij si familje zogiste e me babë të dënuar politikisht”, ishin mjaftueshëm për të formuluar akuzën.
Vendimi i trupit gjykues me kryetarë Shegushe Hakani e prokurore Hava Bekteshi, Agroni u dënue me 8 vite burg, vite që i kaloi në burgun e ferrit në Spaç, duke sjell të tjera fatkeqësi për familjen.
“Ashtu gruaja me vajzën i detyruan të divorcoheshin, motra, Flora një nga balerinët nga më të talentuara të Teatrit Operës e Baletit, kishte krijuar familje me të vëllanë e ish- ministrit Vasil Kati, çka kishte sjellë pakënaqësi te prindërit e pas vdekjes të babës, nëna Feruze, një grua e sakrificë e ndjeu shumë burgosjen time dhe vdiq pa e pa.
– “Dhe tetë vitet e Spaçit një kapitull…”!
– “Ai që hynte aty më parë mendonte vdekjen dhe për lirinë as mund të ëndërrohej pasi ri-dënimet ishin vetëm për një fjalë goje që edhe muret e birucave i paditnin. Isha shumë i vëmendshëm në çdo komunikim dhe gjithnjë kujtoja rreshtat e letrave të babës që mi dërgonte nga burgu. Hyrja e parë në nëntokë më tronditi shumë, jo për skëterrën që mu prezantue, por për njerëzit që ishin shpërfytyruar tek punonin lakuriq, ashtu siç kishin dal nga barku i nënës. Për një moment as fjalët që më tha përgjegjësi i grupit për punën që do të bëja, nuk më nxorën nga gjendja e atij shoku tronditës në këtë panoramë danteske. ‘Mos u tronditë se do të mësohesh shpejtë si me punën dhe me këto fëlliqësira si ti që s’duhet kursyer plumbi’,- ku më mbetën në mend vetëm fjalët e tij, se emrin për momentin nuk ia mora vesh tek ma tha.
Fillova gërmimin në shkëmb, një vagon qëndronte pranë me një grykë sikur po përpinte jo mineral por jetë njerëzish. Pistoleta, gërmim e mbushje lopatash, dhe duart e mpime që duhej të shtynin vagonin. Dhe për momentin Agroni ndjen një shtrëngim në frymëmarrje, përcjell disa gëllenka uji, mbushet me frymë dhe thotë: Por kur mendon se je i mbaruar të vjen dhe një rreze shprese e drite në atë humbëtirë. Njohja jashtë burgut me Kujtim Zharin, që i ishte ngarkuar detyra si shef i Zyrës Teknike, duke njohur profesionin tim si mekanik, më nxori nga ajo punë skllavëruese, për tu marrë me eliminimin e defekteve të mjeteve motorike dhe të atyre të transportit”.
Por Agroni thotë në mes të tjerave; “ato që më ndihmuan më shumë nga ana morale ishin të dënuarit politik, nga familje të njohura qytetare nga Tirana, Shkodra etj. Shoqëria me Fadil Kokomanin e Vangjel Lezhon të cilët gjetën vdekjen tragjike në dënimet me pushkatim, me shkodranin e mençur e të pa fjalë Hodo Sokoli, me legjendën e futbollit shqiptar Qemal Vogli, me Nevruz Serezi e Gezim Çelën, ku vdekja e tij e para disa muajve më ri-zgjoi kujtimet e atyre viteve ku shokët, si Gëzimi me qëndrimin e papërkulur ndaj dhunës e trajtimit çnjerëzor që bënin policët e gardianët, si Hajri Pashaj me shokë ne na jepte kurajo për të mos humbur”!
Sot Agroni pasi ka mbushur 95 vjeç kujton ato vuajtje të vetmisë familjare, edhe në burg pasi nuk i vinte kush për takim, por nuk ishte i vetëm.
– “Agron, edhe pse kanë kaluar 53 vjet, vështirë të fshihet nga kujtesa tragjeditë e Spaçit”?
– “Aty në Spaç kam parë se të burgosurit politik ishin të një gjaku që i vlonte nga urrejtja ndaj diktaturës komuniste, dhe kriminelit Enver Hoxha, ku me gjithë kushtet çnjerëzore të jetës e të punës, pa harruar torturat fizike e psikologjike, gjendjen e mjeruar që kishte instalua kjo diktaturë edhe jashtë rrethimit të Spaçit ndaj baballarëve, nënave, motrave e vëllezërve tanë, ato nuk i tradhtonin idealet e tyre.
Ato tre ditë të asaj revolte të dënuarit e panë veten në liri, i dhënë një paralajmërim regjimit enverian, por ekzekutimi i shokëve tonë Pal Zefi, Skënder Daja, Dervish Bejko e Hajri Pashaj, arrestimi i dhjetëra e të tjerëve, nuk e shuan urrejtjen e qëndresën e të burgosurve, ku u deshte ngritja në këmbë e Shtetit me në krye kriminelin Feçor Shehu”.
– “Jeni 95 vjeç dhe një nga dëshmitarët e rrallë të kësaj ngjarje që ka hyrë në histori”?
– “Mundohem të kujtoj bashkëvuajtësit e Spaçit, por qëndrimi larg Shqipërisë prej 33 vitesh, mos kontakti me këto bashkëvuajtës më vejnë në vështirësi të kujtoj me hollësi vitet e qëndrimit në e burgun e Spaçit, por ajo që u transmetoj bashkëbiseduesve këtu në Firence, është qëndrimi stoik i të burgosurve që nuk llogaritnin më jetën përballë egërsisë shtazarake të policëve e gardianëve, duke u ndeshur me to për padrejtësitë duke u mohuar edhe kafshtën e bukës dhe ujin.
Këtu në Firence jeton një tjetër bashkëvuajtës i cili e ka kaluar kufijtë e moshës time. E kam fjalën për Kardinal Troshanin, me të cilin kam kalue disa vite në Spaç dhe për mua mbetet një shembull epik jo vetëm i rezistencës së tij fizike për të përballuar 30 vite në burgjet e kampet e punës së diktaturës komuniste, por dhe në diskriminimin e atij regjimi pas daljes nga burgu”.
Agroni sado që këtu në Firence ka rikrijuar një jetë tjetër martesore, me zonjën Teuta Tërshana, një bijë e fisit të njohur dibran Tërshana, ku babai i saj Ibrahimi ka vuajtur dënimin në burgjet e diktaturës, si armik i popullit, vetëm se ishte një nacionalist i përkushtuar për një Shqipëri Etnike, ai ndihet shumë komod sidomos në drejtim të kujdesit shëndetësor, por e mbajnë gjallë dhe ato kujtime të familjes që është terrorizuar e masakruar, vetëm se ëndërronin lirinë dhe frymën Perëndimore. Nuk mund të mos i kthehet kujtimeve të viteve rinore e tani në vitet e pleqërisë.
Një foto, nga shumë foto që i ruan si relike. Në moshën tre vjeçare ai me prindërit tij Masarin ndodhet në një parqet e Toskanës, ku mbrapa tyre duket një gur masiv me ngjyrë të bardhë. Diçka më kishte folur nëna për këtë foto disi mistike.
“Familjet italiane për të sjellur fat në jetë i drejtoheshin këtij guri, çka edhe prindërit e mi donin të fiksonin një kujtim nga ky park. Kur erdha në Firence, pasi arrita të shkel në Universitetin ku kishte studiuar baba, shtëpinë ku kish jetue si student me shokët e tij shqiptar, u vuna në kërkim të këtij guri mistik. Duke shkuar në drejtim të Umbrias kisha një adresë të shënuar mbrapa fotos; ‘Spoleto 1932’. Takova shumë të moshuar në atë xhardino të pa fund, duke pyetur për adresën e sakt dhe u tregoja atyre edhe foton, gjë që i bënte kurioz për të mësuar rreth familjes time të fotografuar.
Dhe mbasi bëra një rrugë të gjatë ndesha në objektivin që fiksonte foto e viteve 1932 dhe shumë të moshuar që po çlodheshin në natyrën e bukur të Toskanës më rrethuan për të mësuar se çfarë historie fshihte kjo foto. Nuk humba rastin e ripërsëritje së këtij kujtimi, në një foto, mbasi kishin kaluar afro 60 vite, por kuptohet pa prezencën e prindërve, por i ndërgjegjshëm se po plotësoja një amanet të tyre”!
Duke vazhduar bisedën për vitet e burgut dhe pas daljes në liri, Agroni ndjen përsëri një shtrëngim në shpirtin e tij.
– “I lirë, po isha i lirë të shëtitja Tiranën, të kaloja në ato vende ku takohesha dikur me shokët e mi dhe pastaj kur të gjithë mblidheshin në familjet e tyre, unë endesha i pastrehë, pasi shtëpinë e kishte konfiskuar shteti komunist ku jetonte një funksionar i lartë partie. Kërkoja një punë për të siguruar bukën e gojës, por kudo që trokitja i gjeja dyert e mbyllura. ‘Vetëm punëtor lopate aty është vendi yt’, – ishte përgjigja e këshillit të lagjes, e shefave të kuadrit, por më rënda ishte kur ato që kisha patur shumë e miq e shokë, sa më shihnin ndërronin rrugë, apo më kthenin shpinën.
Pas tre muajve qëndrimi tek motra arrita të gjeja një rrugë zgjidhje dhe për këtë falënderoj Hysen Shahun, i cili ndërhyri për të më sistemuar në punë në ndërmarrjen komunale në profesionin tim si mekanik. Në një kohë më afruan dhe një hyrje apartamenti, duke zgjidhur dhe problemin e strehimit.
Shumë të dënuar që kanë vuajtur në burgjet e diktaturës komuniste si në Spaç, Qafë Bari, etj., lirinë e ëndërruar e kanë arritur mbasi janë ri-dënuar, më shumë se njëherë. Dhe këtë të drejt për të bërë ri-dënime e kishin njerëz pa ndjeja e pa shpirt, kriminel të vërtetë. Më rastisi t’i takoj këto kërma kur diktatura ishte shembur. Më qëlloi në një e rrugëtim me urban në periferi të Firences, të shfaqej portreti i një krimineli të tillë cili kur u bind se po e njihja, e doja ta hakmerresha ndaj tij, ai zbriti në fermatën më të parë duke ikur me vrap, çka tërhjeku vëmendjen e kalimtarëve”.
Në sa biseda sillet gjithnjë ndaj reprezaljeve që kanë vuajtur të burgosurit e Spaçit, për një moment Agroni kalon përsëri vëmendjen tek arkivi i fotografive, ku në një foto është fiksuar kopshti botanik i ‘Pistojes’ në Toskana. Në mes të ftuarve në 100 vjetorin e themelimit të Universitetit Bujqësor të Toskanës ishte i ftuar edhe Agroni.
– “Ishin momente emocionuese tek shihja në fotot e ekspozuara edhe portretin e babait tim, Masar Kallejxhi, së bashku me studentët nga shtetet europiane ku nuk mungonin edhe emrat e bashkatdhetarëve të Masarit, si Lodovik Gajtani. Në shoqërinë e botanistit të njohur në Tiranë, të ndjerin Tomson Nishani, arrita të krijojë dhe një album më të tilla fakte e pamje të Universitetit ku ishte diplomuar babai im”.
Agroni një jetë plotë me kthesa e të papritura, në moshën 95 vjeçare ku ne e urojmë më të zakonshmen në festime të tillë; “edhe 100 Agron”, ai duke na falënderuar, ka diçka për të shprehur me një nëntekst domethënës:
– “Ndjehem mirë këtu në Firence, i kam të gjitha kushtet dhe çka ma e rëndësishmja është se më respektojnë kudo që trokas, ndoshta nga mosha, ndoshta dhe dikush e jo pak nga miqtë e mi italian, që kanë ruajtur në kujtesë bisedat e mija për vuajtjeve e shqiptarëve, sidomos të familjeve intelektuale nën regjimin enverian. Dhe jeta këtu në emigracion më ballafaqoi shpesh me të papritura, si njohja me bashkatdhetar nga Shkodra deri Gjirokastër, dhe me italian që kishin lindur në Tiranë dhe i kishin kthye shpinën vendlindjes nga persekutimi çnjerëzor dhe i pamoralshëm i diktaturës komuniste.
Isha në një vizitë mjekësore në një nga klinikat këtu në Firence dhe me afrohet një mjek me bluze të bardhë dhe më thotë se; a jeni shqiptar? Si duket më kishte dëgjuar të flisja shqip me bashkëshorten time Teutën. Ju përgjigja në gjuhën italiane se ashtu është. Me shumë emocion e përmallim me tha edhe ne shqiptar kam lindur në Tiranë dhe në moshën tre vjeçare së bashku ma nanën italiane, jemi kthye në Firence.
Pasi shkëmbyem numrat e celularëve lamë dhe një takim ku më tregoj tragjedinë e familjes Allamani, pushkatimin e të atit, peripecitë e kthimit në Itali, rikthimin në Shqipëri pas vendosjes së Demokracisë, për të gjetur varrin e babait, gjë që e kishte realizuar me ndihmën e të afërmeve të babait në Mat. Edhe pse ishte lodhur me pengesat burokratike të administratës së Ministrisë së Brendshme, ishte shumë i gëzuar që kishte realizuar ri varrimin e të atit, në prani të shumë matjanëve. Dhe kjo liri që unë po jetoj në Firence, kisha ëndërruar ta gëzoja me prindërit, vëllezërit e motrën në Atdheun tim, por diktatura enveriane i mbyste këto ëndrra e dëshira.
Sidoqoftë nuk më kanë shuar këto vuajtje mallin e dashurinë për Shqipërinë e Tiranën ku jam rritur, por edhe kjo Demokraci në trazicion të gjatë, nuk më ka afruar atë që më lanë trashëgim prindërit e mi të nderuar, pronën dhe nuk ndjeva asnjëherë nga përdhunuesit e shkaktarët e fatkeqsirave që nuk më sollën vetëm familjes time, por të gjithë të persekutuarve një pendesë nga ekzekutorët komunist, apo hapjen e dosjeve e dënimin e tyre”.
“Agron edhe 100″!
Ai vë buzën në gaz dhe thotë: “Asnjëherë nuk e kam matur moshën me vite, por vetëm me besimin tek Zoti, për të kalue një pleqëri të qetë. Njohja rastësore në një klinikë mjekësore me një mjek italian më solli larg në vite shumë kujtime. Në sa po bisedoja me gruan time Teuten në gjuhën shqipe, mjeku në fjalë kishte ngulur vështrimin tek ne që ishim ulur në një ndjesë në pritje të vizitës. Bani dy tre hapa drejt nesh dhe duke kërkuar ndjesë për hyrjen në bisedë foli:”Nga gjuha që po flitni e kuptova se ishit shqiptar. Kam shumë për të thënë për vendin tuaj, vend fatkeqësisht që e kujtoj për një tragjedi të familjes time dhe të personit tim. Nuk është bisedë që konsumohet në një takim rastësor. Në se keni dëshirë të njihemi edhe më shumë dhe nuk është surprizë që njihemi ndoshta nga të parët tanë, pasi edhe unë e kam një gjak shqiptari në vena.
Mbasi u prezantua me emrin Allaman Allamani dhe shkëmbyem numrat e celularve, për të lënë një takim, unë këtë mbiemër Allamani, e kisha ndeshur në Firence, tek interesohesha për të ditur gjithçka për babain tim, ndaj nuk hezitova dhe e pyeta se mos jeni djali i Isuf Allamanit nga Mati i Shqipërisë. ‘Po’ – tha me një zë të përmalluar. Nuk vonoj veçse tre katër ditë dhe takimi ynë bëhet realitet.
Një histori që kishte në përmbajtje të saj gëzimin e një shqiptari nacionalist që kishte krijuar familjen me një vajzë italiane, e cila ishte përgjigjur dashurisë së parë me një ‘po’, djalit simpatik student në Universitetin e Veterinarisë në Firence nga Shqipëria, pa ndrojtje e kushte, një martesë që kishte patur gëzimin më të madh, kur kishte lindur fëmija i parë, ëndrrat për një jetë të ndërtuar me punë e me djersën e ballit, por ëndrra që ‘kishin mbetur në sirtar’.
‘Jam rritur pa e njohur babain tim. Nuk isha më shumë se dy vjeç, kur qeveria e Enver Hoxhës ndëshkoj babain tim me pushkatim. Dhe pse? Ne Xhafezotaj Isufi ishte sipërmarrës i fermës. Në një kontroll të njësiteve partizane në kërkim të nacionalistëve të familjes shijakase Dellialisi, të cilët ishin miq në shtëpinë e Isufit, ai ndërhyri me forcë duke mos lejuar arrestimin e tyre. Ato ishin miq dhe për hirë të zakoneve kanunore, ato nuk duheshin të bëheshin viktima në pragun e derës së Isuf Allamanit. Dhe siç dihet zgjodhi rrugën e vetëflijimit me miqtë e tij, duke mos lënë as gjurmët e varrit”.
Gjatë takimeve të herëpashershme me Dr. Allamanin, Agroni është njohur edhe me një “aventurë” tashmë të mikut të tij. I etur për të mësuar për fatin e babait të tij, duke ruajtur në kujtese ato çka nëna e tij, Fiorentina Leonella, italiania që ishte arratisur me të birin nga Shqipëria për në Firence, pas aktit tragjik të Isufit, Dr. Allamani në vitet me të egra të diktaturës komuniste, ishte bashkuar me një grup turistësh italian, për të vizituar ‘vendin e shqiponjave’. Në hotel ‘Dajti’ ai kish hyrë në bisedë me shoqëruesin e përkthyesin shqiptar, duke i treguar atyre se ardhja e tij për të njohur Shqipërinë, kishte dhe plotësimin e një amaneti që i kishte lënë nëna e tij italiane dhe zgjidhjen e një brenge të cilën e vuante shpirtërisht, gjetjen e varrit të babait e për të mësuar diçka më shumë për jetën e tij.
Kjo kërkesë e Dr. Allamanit ra si një bombë në mjediset e mbyllura të Hotel ‘Dajtit’ dhe për 24 orë Dr. Allamanin e kthejnë në Firence. Me ardhjen e Demokracisë, ai arriti ta realizojë ëndrrën e tij, duke gjetur varrin e Isufit, rivarrimin e tij, falë kjo ndihmës dhe angazhimit të familjeve matjane që kanë lidhje gjaku me fisin Allamani dhe të familjeve shijakase me të cilët ka patur miqësi intelektuali i diplomuar në Firence, Isuf Allamani”, – mbyllë bisedën e tij Agroni.
Dhe njohjen e parë me Dr. Allamanin e ka kthyer në një miqësi vëllazërore. Por edhe Dr. Allaman Allamani duke kujtuar kalvarin e vuajtjeve të nënës së tij Fiorentina, pas pushkatimit të të shoqit, rritjen e djalit që kërkon të njoh prindin e tij, miqësinë me Agronin e ka zgjedhur dhe e mbanë si privilegj, pikërisht tek ajo sagë e vuajtjeve dhe tmerreve që kanë kaluar shqiptarët nën thundrën e një diktature që i afrohet trajtimit çnjerëzor që nazistët e Hitlerit bënë në kampet e vdekjes në Aushvic.
Takohemi shpesh familjarisht me familjen Kallejxhi, ku nuk mungojnë edhe bashkatdhetar nga Tirana, Shkodra, Kavaja, Elbasani, Durrësi, Dibra etj., të na rrethojnë dhe të shprehin respektin për Agronin, duke u befasuar se si akoma ka dëshmitar të kësaj moshe që kanë sfiduar diktaturën komuniste, tani edhe me dëshmitë e tyre tronditëse, si për të mos u harruar nga historia. /Memorie.al
Firenze, 23.04.2025
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
