Nga Shkëlqim Abazi
Pjesa e dyzetë
S P A Ç I
Varri i të gjallëve
Tiranë, 2018
(Kujtime të miat dhe të të tjerëve)
Memorie.al / Tash në pleqëri, ndjej detyrim të rrëfej të vërtetën time, ashtu siç e jetova. Të flas për burrat modestë, që s’u mburrën ndonjëherë me bëmat e tyre dhe për të tjerët që regjimi u mbylli gojën e, i groposi në skërkat pa emra. Në asnjë rast s’marr përsipër, të uzurpoj monopolin e së vërtetës apo, të pretendoj dafinat për një ngjarje, ku qeshë i pranishëm rastësor, ndonëse u rreka me shpirt të ndihja sadopak miqtë e mi, që më shmangën me takt dhe me dashamirësi: “Byrazer, hap sytë… mos u përzje… se edhe dy muaj e pak të kanë mbetur”! Merak që m’u qep si hajmali, nga mëngjesi i datës 21, 22 dhe 23, maj 1974, madje më ndoqi edhe muajt në vijim, gjersa më liruan. Sidoqoftë, gjithë ç’ pashë dhe dëgjova ato tri ditë, s’do doja t’i merrja në varr.
Karroca e Xhikes
Nëse auto-burgun e njëmendët do ma sillte radha ta provoja në adoleshencë, si vëllanë e tij, nën shëmbëlltyrën e një karroce mishi, pata shansin e zi ta shijoja qysh fëmijë. Qytetin tim e përshkonte përditë një araba llamarine, që e niste itinerarin te sall-haneja, linte pas duhmën e bajgave, si baltë-dosëza erën e qelbur, merrte udhën e bostaneve dhe mbërrinte në dyqanet e kasapëve, që atë kohë ishin dy, Zengjeli dhe Koçi, i pari në Çelepias, i dyti në Pazar.
Zakonisht karakatina kalonte në orar fiks, beharit nga teta gjer më nëntë, dimrit mbas dhjetës. Meqë çdo ditë përshkonte atë rrugë, s’ishte nevoja të hamendësoje kush e gërvishte qetësinë, mjaft të hapje penxheren dhe dëgjoje rrapëllimat e llamarinës e gërhimat e rrotave që llapa-shiteshin nëpër gropa, shoqëruar nga ulërima e Xhikes: “hajt, babë, hej”, që nxiste kalin të tërhuzej dhe kamxhiku që fshikullonte herë mbi vithet e kalit, herë mbi kasën e llamarintë.
Xhikja ishte një jevg i hollë e i gjatë, atë kohë rreth të dyzetave. Karrocieri gagarel, e kujtonte veten të rëndësishëm, ndaj kapardisej majë pupës mbi postiqen e rrjepur dhe hiqej me të madh e arrogant, kaptonte çdo cak me fudullëkun e tij dhe ish bërë shkak, për sherre te shpeshta. Për Xhiken dhe karron, qarkullonin rrëfenja nga më të çuditshme, gjer të pabesueshme.
Të çuditshmet përfshinin ca aventura dashurore, me gra të njohura në qytet, ndërsa të pabesueshmet, i lidhnin me karron. Gojët përflisnin se veç ndarjes së mishit, plëndësit dhe zorrët, dy tri zarba, shërbimet e dyqanet e kasapëve’ e përdornin edhe për transport të burgosurish, nga godina e burgut, gjer te gjykatorja, që ngrihej ca metër më larg apo, në hernanë e vetme zhvillonin gjyqet e mëdha vitet e pasluftës. Teksa vazhdonte gjykimi, karrocieri gagarel, drejtonte lukuninë e jevgjve: “Armiqtë në litar”! kurse karroca rakitike priste pas derës, për të çuar “qafirët” në burg, ose në vendin e ekzekutimit.
Në Berat, me shprehjen: “të pafsha dhëndër, në karron e Xhikes”, nënkuptonin: “përfundofsh në burg”, ndërsa sentenca më kobzezë: “të çoftë Xhikja në Parangua”, desh të thoshte: “mbarofsh në gropën pa emër”! Ato vite mungonte mishi. Edhe ato pak kafshë që thernin, i çonin në repartet ushtarake, në mensat e konvikteve, të punëtorëve, të spitaleve, të çerdheve, të kopshteve, në shtëpitë e drejtuesve të pushtetit lokal dhe më cilësorin ,në Bllok, për Udhëheqjen.
Për lagjet periferike, që banoheshin kryesisht nga varfanjakë e të deklasuar, mbeteshin rropullitë. Kjo edhe për shkak të çmimit, sepse produkti mish, mbetej asortiment i pakapshëm. Me paratë e një kilogrami, mund të blije tetë kile plëndës, apo zorrë. Ndonëse i tregtonin me bajga, kur i laje buzë lumit, mbeteshin të paktën tri-katër here, pesha e mishit. Për pasojë, ishte “gjella e fukarasë” dhe zbuste një farësoj varfërinë, që mbisundonte asokohe.
Mirëpo jo gjithkush ia mbërrinte të merrte të përbrendshme në dyqanin e Zengjelit apo Koçit, ngaqë radha zihej qysh në darkë. Komunizmi siç mbolli varfëri pa fund, polli edhe radhë pa fund. Me këtë shpikje djallëzore, synonte të rropaste miletin, që të mos iu ngelej kohë të merreshin me probleme të tjera, por të mendonin si e si, te plotësonin nevojat elementare. Sapo ktheheshin nga puna, të shkonin radhë, pastaj nga radha në radhë dhe sërish në punë. Kështu iu vihej fre gojëve dhe i mbanin në tension të përhershëm.
Pleq e plaka, në vend t’i gëzoheshin pensionit, gdhiheshin dhe ngryseshin radhëve, madje vdisnin atje; gra dhe burra në vend t’i drejtoheshin mirë edukimit e mirërritjes së fëmijëve, matnin shitoret pash me pash, që të siguronin një grimcë ushqim më pas, për të miturit, s’i shfrytëzonin pushimet për argëtim, si bashkëmoshatarët në botë, por burrëroheshin nëpër radhë, para kohe. Nëpër sokakët e qytetit, qarkullonte një anekdotë për një nuse që, në vend të kujtohej për shëndetin e foshnjës, merakosej në kish mbetur ende kos, bile edhe në maternitet, shtrëngonte me një dorë kërthiun, me tjetrën shishen bosh.
Mileti mbeti radhëve në furra për bukë, në çezma për ujë, në bulmetore për kos e qumësht, në markat për zarzavate e fruta, në zyrat e këshillit për punë, në seksionin e arsimit për shkollë, në spital për vizita mjekësore, në matemitet për të lindur, në…për…! Çdo gjë me radhë, veç burgut dhe varrezave s’mbeti tjetër. Komunizmi u mburr me bollëkun dhe e ngopi popullin me ëndrrën e munguar. Radhë, radhë, radhë…,po goja duhej kyçur, madje të leverdiste të shtireshe i lumtur sepse…, të priste… hapsana.
Teksa mileti fliste, pushteti mbushte burgjet.
“S’ka mish e rropulli”!
“Dhjetë vjet burg”!
“S’ka kos”?
“Dhjetë vjet”!
“S’dua as mish, as kos, dua presh”!
“S’ka”!
“As presh s’paska”?!
“Dhjetë vjet”.
Por…, pas çdo epidemie, shpiket një vaksinë shpëtimtare. Për kolerën kolektive, u gjet një antidot kolektive; lulëzoi ryshfeti, hatëri dhe plasi korrupsioni. Gojët u kyçën dhe nisën pëshpërimat:
“Do mish, plëndës, kular? – Lidhu me Zengjelin apo Koçin, po më mirë me Xhiken, që i furnizon. Do qumësht, kos, djathë, gjalpë, gjizë? – Rregullohu me Kulin apo Dylberen, etj., por më saktë me Rrapin që ua çon. Do një kile vaj, miell, sheqer, oriz, etj., – Piqu me Pilon dhe Xhevitin, apo me Isufin, që i transporton”.
Kur të lipsej një gjysmë buke mbi racionin, të rekomandonin t’i qepeshe Bajames, apo Shegës, për një latë dru, të kullundriseshe me Palin; dhe historia vazhdonte pa fund; për një palë këpucë, për basma, për çorape, për brekë, për…, për…, çdo mall, deri edhe kripën, duhej të kishe mik Dylin, që të ta jepte me sa më pak zaje. U shprish hierarkia e vlerave. Lindi shtresa e shitëseve dhe faturistëve, e panjohur më parë.
Një shitëse barazohej me zyrtarin më të lartë, me një akademik, me një profesor universiteti, me një mjek qyteti, se të fshatit s’ia fërshëllente kush; kurse një futurist, për nga reputacioni, barabitej me deputetin e zonës, për nga pasuria, me nëpunësin më të paguar. Të zinte një hall?- fol me shitësen; doje një mall?- sërish te shitësja; kërkoje shkollë, punë për fëmijën?- vrap te shitësja e lagjes; kishe fëmijën pa qejf ?- lëre infermieren, po gjene te shitësja:
“Është mjeke e kaluar mjekes, sepse i mban allatet nën banak”, – të këshillonin. Pale ta kishe grua! S’të mbetej shteg i zënë!
“Po ta kesh dashnore”? – shpotisnin hokatarët.
“O perëndi, të mbush kuletën dhe të majm barkun”! – ta kthenin shakaxhinjtë. – “Po sikur të kesh faturinon”?
“La e më la hesapi, të pret xheneti! Mund të bëhesh shef kuadri, drejtor, gjer sekretar i parë”! Ç’nuk bënë dynjaja, të akaparonin atë vend: kurvëri, spiunllëqe, maskarallëqe. I ranë pendët burrërisë, i humbi vlera nderit dhe dijes…!
“Ka bërë goxha shkollë i biri (bija) e filanit”! – mburrte çunat, apo çupat e lagjes, ndonjë teveqel.
“Ta gëzojë shkollën, mësuese fshati do bëhet a derëbardhë, në mos përfundoftë në naftë, apo në… firifistun”, etj.
“Ishalla s’ngec në burg”! – ta kthenin pragmatistët.
“Ç’vlerë ka arsimi or ta marrsha, ma mirë shitëse në dugajë, se profesor i molepsur me kulturë oksidentale, shkencëtar në ndonjë institut, shkrimtar brekë-shqyer, poet tuhaf, kompozitor matuf”!
Të gjithë i faleshin shitëses, për një privilegj dhe bëheshin copa ta zgjidhnin, kur i lipsej ndonjë favor apo shërbim. Komunizmi njihet si sistemi që predikoi pushtetin me revolucion të dhunshëm: “Pushteti buron nga gryka e pushkës dhe mbrohet me pushkë”!
Ndërsa socializmi për novacione edhe atje ku janë bërë studime shteruese: “Të mbështetemi në forcat tona”! “Të çlirojmë energjitë krijuese të popullit të talentuar”, “t’i hapim udhë kllasës punëtore dhe fshatarësisë kooperativiste, të shprehë aftësitë novatore”! – porosiste teoricieni i shquar, udhëheqësi i lavdishëm i revolucionit proletar botëror, shoku Enver dhe dishepujt u shqyen, t’i zbatonin në praktikë këto porosi të vyera.
Ndaj shpikën një profesion të ri, të pashpallur askund në organikat e zyrave të punës. “Radhë-mbajtësi”! Ndonëse i panjohur në asnjë tabelë të profesioneve, u pranua heshtur dhe rezultoi fitimprurës. “Kur dreçi s’ka punë, lun me zogun e vet”, thonë në Shkodër; po dreqërit e rinj, u dashuruan aq fort pas zanatit, sa s’pushonin një ditë. Në një dyqan, njëri zinte dy tri radhë, një për vete, dy i shiste, për të nxjerrë bukën.
Më të shkathëtit zinin në shumë dyqane njëherësh, te bulmeti, te zarzavatet, te ushqimorja, te kasapi, te agjencia e udhëtarëve, te sporteli i kinemasë, i estradës, i biletave të sportit, etj. Pastaj sipas rëndësisë së mallit, iu vinin çmim të “arsyeshëm”: pesë lekë radha, te furra e bukës, pesë te bulmeti, dhjetë te kasapi, dhjetë te zarzavatet dhe çmimi vinte në ngritje, nga njëzet lekë te biletat e autobusëve ndërqytetës, te biletat e kinemasë dhe estradës, gjer në njëqind lekë në M.A.P.O. industriale për stof, dok, puplin, tafta, të brendshme nusesh, e të tjera.
Domosdoshmëria për t’i dalë krahë njëri tjetrit, bëri të lindnin ca grupime të strukturuara solidare, një sindikatë radhë-mbajtësish, si me thënë, që nxori nga gjiri kontingjentet e spiunëve, bashkëpunëtorët e Sigurimit, dëshmitarët shëtitës, qelepirxhinjtë, kurvat, imoralët dhe hajdutët profesionistë.
Ndjenja e përfitimit të paligjshëm, u bë pjesë e subkoshiencës kolektive, aq sa mbas viteve nëntëdhjetë, kur ky zanat u zhvleftësua dhe radhët mbetën kujtim i hidhur i së shkuarës, sojsëz të këtij kallëpi, nisën të livadhisnin në tregun in-formal të vizave, të valutës, të drogës, të prostitucionit, të njëqind e nëntëdhjetë e nëntë të zezave, duke stimuluar dhe nxitur me të gjitha format dhe mjetet e rrezikshme, rininë e dëshpëruar, drejt eksodeve të pasigurta.
Por radhët s’i blinin dot të gjithë, sepse iu mungonin të ardhurat, ndaj vinin në dyqan që në darkë dhe e kalonin natën atje, për t’u zëvendësuat në agim nga pleqtë, apo fëmijët. Kur shkonin në punë i zinte gjumi ne këmbë dhe kish rastisur të binin preh aksidentesh. Për të ruajtur një farë rregulli, kishin sajuar ca metoda origjinale: Vinin gurë, tulla, kavanoza, shishe, sapllak, trasta, etj., dhe i shoqëronin me ndonjë shenjë dalluese.
Në qytetin tonë ku të gjithë i njihnin të gjithë, pothuaj e respektonin këtë marrëveshje të pashkruar. Por disa pehlivanë që mbaheshin me këtë zanat, vinin pa gdhirë dhe nakatosnin radhët, iu ndërronin vend çantave apo gurëve, duke shkaktuar katrahurë, ku s’e merrte vesh qeni të zonë. Me ta bashkoheshin edhe ca plaka llapaqene, që s’linin ymek pa nxjerrë nga goja, sa turpëronin miletin, gjer t’iu lëshonin radhën.
Kur ja befte karroja e Xhikes, i qepeshin pas ca zuska e zuzarë, të njohur të tij, por edhe ndonjë mjek apo mësuese e fëmijëve të Zengjelit apo Koçit, që lipsej furnizuar me patjetër, sigurisht edhe shitëset fqinjë, kërkonin pjesën e vet dhe përfundimisht, ndër të tjerë, ndanin ç’mbetej, nëse mbetej.
Shpesh bënte vaki që Xhikja, të nisej në “Çelepias” te Zengjeli dhe të përfundonte në “Pazar”, te Koçi ose anasjelltas. Njëri jepte sinjalin “iku” dhe niste maratona, të gjithë rendnin pas karros, nga një dyqan në tjetrin. Kur qëllonte ta sinjalizonin në rrugë e sipër, se atje ku ish nisur, radha qe edhe më e gjatë, befas jevgu bënte prapaktheu te Ura e Goricës dhe varavinga ndërronte kah.
Të lodhur nga ecejaket pafund dhe të vrerosur nga mungesa e plëndësit apo zorrëve, klientët shanin Xhiken, nëmnin kalin dhe mallkonin karron: “Ptuh lanet, një b… th jevgu, tallet me gjithë Beranë”! – truanin burrat.
“Ah, të djegtë zjarri i xhehenemit, o verem madh, bashkë me kalin dhe karron, se na rrope zhapën e këmbëve, o të rëntë mishi çika-çika”, – mallkonin gratë dhe të nxirrnin mendtë, trokëllimat e nallaneve mbi kalldrëme. Me këto peripeci lipsej të kaloje javën që të arrije, nëse ia mbërrije të merrje një herë. Pothuaj gjithë verës, isha pjesë e kësaj maratone me bashkëmoshatarët e mi. Ritualin e bënim të detyruar, donim të mbushnim barkun, po edhe siguronim leje për t’u larë në lumë, pa na qortuar kush.
Nënat apo gjyshet na zgjonin menatë, na lyenin një kore bukë me ca breza kripë dhe e mbanim frymën te dyqani i Zengjelit, ku ngjisheshim me njëri-tjetrin, të mos përfundonim jashtë radhe. Në fund, kush arrinte të merrte, e ndante me shokët që askush të mos kthehej duarbosh. Por s’ia mbërrinim çdoherë. Fati ynë varej në dëshirën e Xhikes që shkarkonte, herë gjysmën te Zengjeli dhe gjysmën te Koçi, por kur kish me pakicë, nisej për te njëri dhe përfundonte te tjetri.
Atëbotë rendnim pas karros “Çelepias” – “Pazar” dhe anasjelltas, në mos përditë, një herë në dy ditë. Në një situatë të tillë do ndodhte një ngjarje e pazakontë, ku u bëra pa dashje dëshmitar dhe fajtor rastësor, por që pati të mirën pas, më shpëtoi nga radha. Një paradite, plasi sherri mes Xhikes dhe një të panjohuri, sa u alanis dynjaja. Policët arrestuan grushtuesin, ca gra dhe mua me dy shokë.
Po transporti me karron e Xhikes, nga dyqani i Zengjelit, në Degën e Punëve të Brendshme, mes bajgave dhe dhunës policore, do më bashkëshoqëronin gjatë dhe do linte mbresa të pashlyera, në ndërgjegjen fëmijërore. Atëkohë do kem qenë rreth dhjetë-njëmbëdhjetë vjeç. Kur mbërriti Xhike kapadaiu, që na i kishte prurë majë hundës me akraballëqet e tij, isha në radhë me bashkëmoshatarët, si përditë. Po ai sa shkarkonte rropullitë, zinte kryet e shkallëve dhe këqyrte për zuskat, që t’ua mbushte trastën me plëndës e kular.
Edhe atë ditë, Xhike shalë gjati, sapo përfundoi shkarkimin, u ngul në shkallaren e epërme, demek të “ndihmonte” në mbarëvajtjen e radhës, teksa gra e burra shtynin dhe dihatnin të kapitur, nga pritja e vapa. Ulërima mbi kokat tona: “Ej, respektoni radhën”, na bëri me ydhër. Para meje ishte një thinjosh i moshës së mesme, por unë i konsideroja të rriturit, shumë më të vjetër seç ishin realisht.
Ai më shërbeu mburojë, për të mos përfunduar jashtë radhe. Ngjeshur pas tij, gati kapa shkallën e epërme, kur po i gëzohesha trastës plot, Xhikja gjëmoi: “Plëndësi mbaroi”! Plasi rrëmuja. Gjithkush shante ç’i vinte ngoje, veç burrit para meje, që duke lënë radhën, pikasi Xhiken kur i bëri isharet një të njohurën e vet. Teksa klientja çau gardhin me trastë zgjatur, ai ndërroi mendje dhe u rikthye, i rrëmbeu rropullitë kasapit nga duart dhe i vërviti mbi banakët e mbledhur shuk.
Ky gjest e kapi Xhiken gafil. Gjersa mblodhi veten, tjetri i ktheu kurrizin, po ai zgjati krahun i hardallosur, e zuri për jake dhe e shau rëndë, ndërsa me dorën e lire, u rrek t’i zhvaste trastën. I gjendur nën sulm, tjetri shtrëngoi rripat dhe deshi të largohej, po Xhikja i nguli thonjtë në grykë.
Në çast thinjoshi befas bëri një prapaktheu, diç mërmëriti ndër dhembë, ngriti grushtin dhe e qëlloi me sa i hëngri krahu, duke e shtrir jevgun sa gjatë gjerë, mbi trotuar. S’e kisha imagjinuar kurrë këtë skenë, sepse ishte hera e parë që përballesha me një sherr të rriturish, përjashto ndeshjet e boksit, në stadiumin e qytetit dhe zënkat e kalamajve në lagje. Ndërkaq të pranishmit formuan një rreth përqark ndërluftuesve, harruan trastat bosh dhe njëzëri inkurajonin thinjoshin:
“Bjeri më të lumshin duart! Mbyte jevgun, se na u bë si burri i nënes qyskërbythja”! Shumica bënin tifozllëk për thinjoshin, edhe ne fëmijët përfituam dhe iu futëm me shkelma bythëve, duke shfryrë kësisoj marazin e akumuluar prej kohe. Teksa Xhikja rënkonte, kallameja tërhoqi vëmendjen e kalimtarët që zgjeruan rrethin dhe ulërinin: “Bjeri, mbyte jevgun…”!
Karrocieri dihaste i laturisur në gjak, mbi pllakat e trotuarit. Ndërkaq ia behën policët, që mbase do qenë në kafenenë e Estref Kafexhiut, ballë nesh. Marshall Novruzi dhe kapter Pandi, e kapën dhunuesin dhe i vunë hekurat në duar, pastaj e zhytën në karro, u rikthyen e mblodhën ca gra e fëmijë, mes tyre mua me dy shokë dhe na rrasën në karro. Në terr më bënë sytë xhoko, ndërsa mendja po më vinte vërdallë. Ngjesha veshin pas dere dhe dëgjova policët që urdhëruan:
“Drejt e në Degë, mos e hap pa ardhur ne”! Pastaj ulërima e Xhikes: “hajt, babë, hej”, u pasua nga fshikullima e kamxhikut mbi llamarinë dhe kuisja e rrotave, si zagar të tromaksur.
“Të pafsha dhëndër në karron e Xhikes”!
Këtë sentencë e kisha dëgjuar kaq herë, por atë ditë u materializua në praktikë.
“Dhëndër” në karron e Xhikes!
Edhe herë tjetër më kish qëlluar, të gjendesha mes policëve pothuaj i arrestuar, por goma e kohës, i kish fshirë nga memoria mbresat fëmijërore. Herët e tjera, vërtet na kishin vërvitur mbi karroceri, me gjithë rrecka, por pamjen e kishim të pakufizuar dhe ajrin me bollëk, këtë herë na zhytën në pus, ku të qelbte duhma e bajgave dhe të merrte frymën zagushia, ndërsa luzma mizash zhaurinin dhe na sulmuan ku mundnin, në mungesë të mishit, ne u bëmë pre e tyre. Po t’u shtosh edhe britmat e Xhikes: “hajt, babë, hej” dhe flakërimat e kamxhikut mbi daulle, plus mallkimet dhe vajet e grave që i rrasën me ne, rruga u bë e padurueshme.
S’di sa persona ngjeshën në karro, por ajo peshonte rëndë dhe epohej sa andej-këtej. Pas do minutash që m’u duk përjetësi, karroca ndali dhe u ndjenë kuisjet e çiçiveshë që u shoqëruan nga turfullima e kalit. Rrangalla lëvizi edhe ndo nja dhjetë metër, pastaj një gërvimë çelësi në derë dhe llamarina krisi kriq-friq.
Kur hapën derën u gjendëm sakaq, të rrethuar nga një xhumbë policësh dhe nën rrezet e forta që na verbuan. Përfunduam në oborrin e burgut, “dhëndurë në karron e Xhikes”.
“Ça kanë vjedhur këta bandillët, mo”? – polici më shkuli llapën e veshit dhe më dha një flakërimë.
“Leri çunat, shoku polic, s’kanë vjedhur gjëkafshë”! – u hodh një nga gratë që zbriti me ne.
“Futu nja dy të shëndosha edhe atyre karkalecave, Zalo”! – e nxitën nga hija e hardhive, xhelatin tim. Rondokopi mustaqe furçë, më la mua dhe iu drejtua shokëve të mi: -“ E dini ku jeni, mo”?
“Jo”!
“Ta mësonj unë ty, çapaçul”! – dhe ia pati të parit, me sa i hëngri krahu.
“Po ti karafil, që rri si nuse me tel”?! – iu kthye tjetrit dhe pa pritur përgjigje, i futi një lapër surratit.
“Lëri o polic, ke fëmijë apo je murder”? – ndërhyri sërish gruaja. Dacka më kujtoi ku gjendesha. Veç shkaktarit të sherrit, ishin katër gra, me ca cerga fustanesh të lerosur me bajga dhe me fytyra të laturisura për ibret, ne tre kalamajtë dhe asnjë mashkull tjetër. Sa panë policët, burrat ia mbathën, ata morën fëmijët dhe gratë e na sollën “dhëndurë në karron e Xhikes”.
Na zhdëpën paq, gjersa mbërritën policët që na shoqëruan, mbështetën biçikletat pas murit, diç folën me Xhiken që nxori karron jashtë, morën burrin me pranga dhe e ngucën nën një portë pa i hequr hekurat, i kthyen sërish dhe na shpërndanë cep më cep oborrit, një këtu, një atje, tjetrin më tej, që mos të kishim mundësi komunikimi.
Si mbaruan me ne, thirrën gratë, i futën në një derë tjetër, nga i qitën pas pak, të skuqura spec. Ç’farë rrëfenjash s’qarkullonin për burgun Beratit, për torturat pas atyre mureve të trashë prej guri, që i ceka nga afër atë mesditë! Ndërtesa hijerëndë më kalli akullin në asht, ndërsa prezenca e policëve, më llahtarisi. Hamendjet fëmijërore më kujtuan vargonjtë me të cilët lidhnin kriminelët dhe më hynë dridhmat në zemër, djersë të ftohta më buisën nga fytyra në mjekër, ku morën llumin e bajgave dhe e depozituan mbi bluzë. Memorie.al
Vijon numrin e ardhshëm
Copyright©“Memorie.al”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e “Memorie.al”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj., pa autorizimin e “Memorie.al”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016
